Rrezet ultraviolet nga dielli dëmtojnë ADN-në e qelizave të lëkurës, gjë që mund të shkaktojë kancer të lëkurës. Të njëjtat rreze janë gjithashtu përgjegjëse për sintezën e vitaminës D, e cila luan një rol të rëndësishëm në sistemin imunitar dhe shëndetin e kockave.
A duhet një person të aplikojë krem kundër diellit përpara se të dalë jashtë varet nga shumë faktorë, duke përfshirë ngjyrën e lëkurës, vendndodhjen dhe periudhën kohore. Tani më, ju ndoshta e dini mirë rëndësinë e përdorimit të kremit kundër diellit nëse jeni duke kaluar një ditë në pishinë ose plazh. Por kur bëhet fjalë për ekspozimin e shkurtër në diell, rregullat mund të duken pak më të paqarta.
Ndërsa Akademia Amerikane e Dermatologjisë (AAD) i udhëzon njerëzit që “të aplikojnë krem kundër diellit çdo ditë në lëkurën që nuk mbulohet me veshje nëse do të jeni jashtë”, biseda në rritje në internet e ka bërë të qartë se jo të gjithë janë dakord me këtë qasje strikte.
Disa njerëz, si ylli i realitishoë, Kristin Kavallari, kanë ngritur idenë se fare nuk duhet të përdorim krem kundër diellit. Pastaj ka të tjerë, si gazetari Rojan Xhakobsen, i cili tha se disa njerëz mund të mos kenë nevojë ta përdorin atë aq shpesh sa sugjerojnë udhëzimet e SHBA. Artikulli i tij më 10 maj në The Atlantik me titull “Kundër absolutizmit të mbrojtjes nga dielli” fokusohet shumë në udhëzimet australiane të sigurisë nga dielli, të cilat u përditësuan së fundmi për të përputhur me premisën se një ekspozim në diell pa krem kundër diellit ka përfitime, kryesisht në lidhje me ekspozimin e vitaminës D.
Duke pasur parasysh të gjitha këshillat kontradiktore, mund të pyesni veten nëse është gjithmonë e nevojshme të aplikoni krem kundër diellit sa herë që dilni jashtë, siç sugjerojnë udhëzimet e SHBA-së, apo nëse ndonjëherë është në rregull – apo edhe e dobishme – të kaloni kohë në diell pa mbrojtje.
Ja çfarë thonë dermatologët
Lidhja midis kremit të diellit, mbrojtjes së lëkurës dhe vitaminës D
Përpara se të hulumtojmë nëse është ndonjëherë e shëndetshme të anashkalosh kremin kundër diellit, është e rëndësishme të kuptojmë se si kremi kundër diellit ndikon në shëndetin.
Kremi i diellit funksionon duke formuar një shtresë që thith rrezatimin ultravjollcë B (UVB) nga dielli përpara se ai të depërtojë në lëkurë. Ky rrezatim mund të dëmtojë përgjithmonë ADN-në e qelizave të lëkurës, duke nxitur formimin e një mutacioni që mund të bëhet një qelizë kanceroze.
Duke bllokuar rrezet UVB, kremi kundër diellit ka edhe një efekt tjetër: kur aplikohet siç duhet, mund të kufizojë aftësinë e trupit për të prodhuar vitaminë D, e cila luan një rol të rëndësishëm në sistemin imunitar dhe shëndetin e kockave.3 Ju mund të merrni pak vitaminë D përmes dietës suaj – dhe një suplement mund të mbushë boshllëkun – por burimi kryesor natyror i vitaminës D është dielli.
Në përgjithësi, njerëzve me lëkurë të hapur u nevojiten vetëm rreth 10 deri në 15 minuta ekspozim në diell në fytyrë, krahë dhe këmbë disa herë në javë për të marrë të gjithë vitaminën D që u nevojitet, Xhonatan Ungar, MD, asistent profesor i dermatologjisë dhe drejtor mjekësor i Qendrës Waldman Melanoma dhe Kancerit të Lëkurës në malin Sinaj.
Njerëzit me lëkurë më të errët mund të kenë nevojë deri në 30 minuta më shumë. Kjo është për shkak se lëkura e errët ka më shumë pigment, ose melaninë, e cila punon për të mbrojtur kundër rrezatimit UV.
Megjithatë, Ungar tha se këto vlerësime janë “jashtëzakonisht të thjeshta” dhe mund të ndryshojnë në varësi të disa faktorëve. Për shembull, rrezet UV janë më të forta në pranverë dhe verë, në vende më afër ekuatorit dhe midis orës 10:00 dhe 16:00.
A është gjithmonë e nevojshme të përdorni krem kundër diellit kur dilni jashtë?
Udhëzimet e reja nga Australia bazohen kryesisht në idenë se, për disa njerëz me nuanca më të errëta të lëkurës, anashkalimi i një mbrojtjeje të vogël nga dielli mund të jetë i vlefshëm për ekspozimin ndaj vitaminës D.
AAD nuk pajtohet me këtë arsyetim, sipas artikullit të Atlantikut. Një zëdhënës i tha Xhakobsonit se “për shkak se rrezet ultravjollcë nga dielli mund të shkaktojnë kancer të lëkurës, Akademia nuk rekomandon marrjen e vitaminës D nga ekspozimi në diell”.
Megjithatë, Dr. Dija Mutasim, një profesoreshë në departamentin e dermatologjisë në Kolegjin e Mjekësisë të Universitetit të Sinsinati, i tha “Health” se “ekzistojnë disa përfitime nga marrja e dritës së diellit si për sintezën e vitaminës D ashtu edhe për disponimin tuaj”.
Edhe pse ai mendon se është e panevojshme të aplikoni krem kundër diellit përpara një ekspozimi shumë të shkurtër në diell, siç është një shëtitje e shpejtë në makinë, nëse duhet të dilni jashtë pa krem kundër diellit për periudha më të gjata është një çështje më e ndërlikuar.
“Në fund të fundit është një çështje e gjetjes së një ekuilibri midis rreziqeve dhe përfitimeve, në mënyrë ideale një ekuilibër në të cilin përfitimet tejkalojnë rreziqet” thotë Ungar. Siç u them pacientëve të mi, ka dy mënyra kryesore për të marrë vitaminën D, ekspozimi ndaj diellit kundrejt suplementeve. Vetëm një nga këto dihet se rrit rrezikun e kancerit të lëkurës, por ju duhet të zgjidhni vetë”.
Ideja është të merrni përfitimet e diellit pa shkaktuar ndryshime në pamjen e lëkurës suaj, tha Mutasim. Skuqja e lehtë dhe madje edhe nxirja tregojnë dëmtime nga dielli.
Faktorë të shumtë, duke përfshirë retë, periudhën kohore dhe stinën, mund të ndikojnë në shpejtësinë e dëmtimit të diellit. Njerëzit me tone të errëta të lëkurës kanë gjithashtu më pak gjasa të dëmtohen nga dielli (megjithëse ata mund dhe zhvillojnë kancer të lëkurës).
“Një person me lëkurë shumë të hapur nuk mund të tolerojë më shumë se pesë minuta pa ndonjë mbrojtje, ndërsa një person me lëkurë më të errët mund të tolerojë 40 minuta,” tha Mutasim.
Ajo që është e qartë, theksoi Mutasim, është se kushdo që planifikon të qëndrojë në diell për periudha të gjata duhet të planifikojë të mbrojë lëkurën e ekspozuar. Sipas AAD, kjo do të thotë të aplikoni një krem dielli rezistent ndaj ujit me mbrojtje me spektër të gjerë dhe një SPF prej të paktën 30.
