Në një periudhë kur rastet e kollës së mirë janë duke u bërë gjithnjë e më të shpeshta në rajon dhe në Evropë, Maqedonia aktualisht qëndron në rreth 83,9% të mbulimit me serinë e vaksinave primare, pra me tre dozat e para që merren në muajin e dytë, të katërt dhe të gjashtë pas lindjen,- kështu njofton Petliçkovski.
Në fillim, simptomat ngjajnë me ato të një ftohjeje të zakonshme (teshtitje, rrufë, temperaturë pak e ngritur dhe kollë e lehtë)
Ky nuk është numri të cilin ne e dëshirojmë dhe për këtë arsye u bëjmë thirrje prindërve që kanë anashkaluar vaksinimin kundër kollës së mirë që të kompensojnë këto doza të humbura, duke siguruar kështu mbrojtjen më të mirë për fëmijët e vegjël deri në moshën 2 vjeçare, bën thirrje kryetari i Komisioni për Sëmundjet Ngjitëse. “Kolla e mirë është sëmundja më e rrezikshme për fëmijët e vegjël dhe vaksinimi ka për qëllim zvogëlimin e rrezikut të tyre”, thotë dr. Petliçkovski.
Çfarë është kolla e mirë?
Kolla e mirë është një sëmundje bakteriale shumë ngjitëse që shfaqet si pasojë e infeksionit me bakterin Bordetella pertussis. Ai prek mushkëritë dhe rrugët e frymëmarrjes, njihet edhe si kollë e mirë dhe karakterizohet nga një tingull “gomari” kur personin thith ajrin.
“Kolla e mirë është sëmundja më e rrezikshme për fëmijët e vegjël dhe vaksinimi ka për qëllim zvogëlimin e rrezikut të tyre”
Dr. Aleksandar Petliçkovski
Simptomat
Simptomat zakonisht shfaqen 7 deri në 10 ditë pas infektimit, por mund të shfaqen deri në 21 ditë më vonë.
- Në fillim simptomat ngjajnë me ato të një ftohjeje të zakonshme (teshtitje, rrjedhje hundësh, temperaturë pak e ngritur dhe kollë e lehtë).
- Gjatë dy javëve të ardhshme, kolla intensifikohet dhe kjo fazë karakterizohet nga periudha të shumta të shpejta të kollitjes, të ndjekura me zë të lartë dhe fishkëllimë. Sulmet e kollitjes shpesh përfundojnë me nxjerrje të mukusit të trashë dhe të vjella. Në fillim shfaqen gjatë natës, e më vonë bëhen më të shpeshta gjatë ditës dhe mund të zgjasin nga një muaj deri në dy.
- Pasqyra më e rëndë klinike mund të jetë për foshnjat e vogla që mund të kenë ndërprerje të frymëmarrjes për shkak të ngushtimit të rëndë të sistemit të frymëmarrjes, i cili mund të përfundojë me vdekje. Përveç foshnjave dhe fëmijëve, më të rrezikuarit janë personat mbi 65 vjeç, pacientët me imunitet të ulët dhe pacientët me sëmundje kronike.
Komplikimet
Format më të rënda të kollës së mirë paraqiten tek foshnjat. Kolla e mirë mund të marrë forma veçanërisht të rënda tek foshnjat e pavaksinuara ose tek foshnjat nënat e të cilëve janë të pavaksinuara. Komplikimet përfshijnë pneumoni, encefalopati (sëmundje të trurit), konvulsione dhe madje edhe vdekje.
Tek të rriturit dhe fëmijët më të rritur, ndërlikimet përfshijnë paaftësinë afatshkurtër për të marrë frymë, dhimbje të brinjëve, prolapsin rektal dhe hernie (hernie).
Vaksinimi është një shpëtim nga rikthimi i sëmundjeve që janë zhdukur më herët në të kaluarën
Transmetimi
Kolla e mirë përhapet në ajër nga pikat e prodhuara nga kollitja dhe teshtitja e një personi të infektuar. Kolla e mirë mund të transmetohet nga një person që ka vetëm një formë të lehtë të sëmundjes ose një person i infektuar që nuk ka asnjë simptomë. Ndodh shpesh që vëllezërit e motrat më të mëdhenj ose prindërit që mund të jenë bartës të baktereve të sjellin sëmundjen në shtëpi dhe kështu të infektojnë foshnjën.
Kush rrezikon nga pertusis?
Kushdo që nuk është vaksinuar kundër kollës së mirë ose nuk ka marrë të gjitha dozat e nevojshme të vaksinës mund të preket nga kjo sëmundje.
Mënyra më e mirë për të parandaluar kollën e mirë është vaksinimi i plotë. Vaksina e pertusis zakonisht jepet në kombinim me vaksinat e difterisë dhe tetanozit.
Mjekimi
Antibiotikët mund të përdoren për të trajtuar kollën e mirë dhe për të parandaluar përhapjen e sëmundjes. Megjithatë, për të qenë sa më efektiv që të jetë e mundur, trajtimi duhet të fillojë në fazat e hershme të sëmundjes, domethënë gjatë javës së parë ose dy para se të shfaqen kollitjet e shumta të shpejta. Edhe pse personi trajtohet, kolla shpesh vazhdon për javë të tëra.
