Shkruan:
Dr. Emilija Hristovska
Specialiste në mjekësinë e punës
Ndryshimi i klimës, përfshirë rritjen e temperaturave në natyrë dhe shpeshtësinë dhe intensitetin në rritjen e kushteve ekstreme të motit, po kërcënon shëndetin e njeriut përmes efekteve të dëmshme shëndetësore të ekstremeve të nxehtësisë. Rritja e temperaturës mesatare do të çojë në ditë të ngrohta, valë më të shpeshta dhe më të gjata të nxehtësisë dhe shfaqjen e ekstremeve të nxehtësisë.
Efektet shëndetësore mund të manifestohen përmes dehidrimit, goditjes nga nxehtësia, ngërçeve të nxehtësisë, sëmundjeve kardiovaskulare, të frymëmarrjes dhe cerebrovaskulare.
Popullsia më e ndjeshme ndaj efekteve negative si rezultat i ekspozimit ndaj temperaturave të larta të jashtme janë fëmijët e vegjël, gratë shtatzëna, popullsia e moshuar dhe njerëzit me sëmundje kronike të cilët kanë aftësi të zvogëluar për të rregulluar temperaturën e trupit të tyre. Rreziku i rritjes së temperaturës në trupin e njeriut prek veçanërisht kur kombinohet me temperaturë të lartë të ajrit dhe rrezatim të nxehtësisë, lagështi të lartë relative, shpejtësi të ulëta të ajrit dhe tension intensiv të muskujve.
Mbinxehja është relativisht e zakonshme me ekspozimin e zgjatur ndaj temperaturave të larta dhe manifestohet me marramendje, dhimbje koke dhe shfaqjen e gjendjejes para-kolapsit. Trajtohet me pushim, qëndrim në mjedis më të ftohtë si dhe me hidratim adekuat të trupit me marrje të mjaftueshme të lëngjeve dhe elektroliteve.
Një gjendje shumë më serioze që ndodh më shpesh kur ekspozohet ndaj temperaturës së lartë në kombinim me lagështinë e lartë është goditja e nxehtësisë. Goditja nga nxehtësia është gjendje e pamjaftueshmërisë së mekanizmit termorregullues të trupit. Karakterizohet me funksion të dëmtuar të sistemit nervor, me anhidrozë të përgjithësuar, domethënë është i shqetësuar mekanizmi mbrojtës i djersitjes, i cili do të çojë në rritje të temperaturës së trupit mbi 40.6 gradë Celsius.
Simptoma të tjera klinike përfshijnë rrahjet e shpejta të zemrës, rënien e presionit të gjakut, ngulfatje, të vjellat dhe humbjen e vetëdijes. Shenjat paralajmëruese të hershme të goditjes nga nxehtësia janë skuqjet e lëkurës dhe ngërçet e muskujve të shkaktuara nga mungesa e elektroliteve. Rreziku më i madh i goditjes nga nxehtësia ndodh kur kryeni aktivitet fizik në temperatura të larta të jashtme, marrja e pamjaftueshme e lëngjeve me shfaqjen e dehidratimit dhe veshjeve të papërshtatshme që pengojnë trupin të ftohet.
Goditja nga nxehtësia mund të rezultojë në komplikime serioze për organet vitale, trurin dhe zemrën, si dhe me rezultat fatal.
Ndihma e parë në rast të goditjes nga nxehtësia konsiston në ftohjen e trupit me ujë të ftohtë ose kompresa të ftohta, marrjen e lëngjeve dhe ndihmën e duhur mjekësore profesionale në mënyrë që të parandalohen komplikimet, pra dëmtimi i organeve vitale, zemrës dhe trurit.
Ngërçet e nxehtësisë janë spazma të dhimbshme të muskujve që zakonisht ndodhin gjatë kryerjes së aktivitetit fizik në mjedis të nxehtë. Ato ndodhin si rezultat i humbjes së lëngjeve dhe elektroliteve (natriumi, kaliumi dhe magnezi). Fillojnë papritur me ngërçe në kyçet e dorës, këmbët dhe shputat, shpesh janë të dhimbshme dhe kufizuese. Aktiviteti fizik duhet të ndërpritet menjëherë, personi të vendoset në një dhomë të ftohtë, lëngjet e humbura dhe elektrolitet të kompensohen dhe muskujt të shtrihen butësisht.
Djegia nga dielli ndodh si rezultat i veprimit afatgjatë të rrezatimit diellor infra të kuqe në kokë. Fillimi i kësaj sëmundjeje shoqërohet me ngrohjen e menjëhershme të trurit dhe më së shpeshti ndodh tek punëtorët e ekspozuar ndaj rrezeve të forta të diellit. Ftohja efikase zbatohet menjëherë duke shuar ujë të ftohtë të imët për rrjedhje të shpejtë të ajrit. Pacienti vendoset në pozicion të shtrirë për 1-2 orë. Lëngjet shtohen nga goja, veçanërisht uji mineral. Pijet alkoolike nuk jepen. Për shkak të humbjes së mungesës së kripës, për shkak të djersitjes së tepërt, jepen sasi të mëdha uji dhe elektrolite.
Cilat masa duhet të merren për të parandaluar shfaqjen e efekteve negative shëndetësore gjatë ekspozoimit ndaj temperaturave të larta?
Në kushtet e temperaturave të larta të jashtme ju duhet:
- Vishni rroba të holla dhe të lehta
- Merrni lëngje të mjaftueshme për të lejuar procesin e duhur të djersitjes dhe për të mbajtur një temperaturë normale të trupit
- Shmangni konsumimin e alkoolit dhe kafeinës
- Shmangni qëndrimin dhe bërjen e aktivitetit fizik në pjesën më të nxehtë të ditës – njerëzit me sëmundje kronike duhet të jenë veçanërisht të kujdesshëm të cilët duhet të marrin rregullisht terapinë e duhur.
