SHKRUAN:
Dr.Ile Kuzmanoski, specialist i kardiologjisë në Klinikën Universitare për Kardiologji – Shkup.
♦♦♦♦♦♦♦
Tikagrelori (ticagrex) i përket grupit të frenuesve të rinj dhe të fuqishëm antitrombocitar (P2Y12), të cilët shkaktojnë frenim të trombociteve në nivelin e molekulës ADP.
Ilaçi përdoret në fushën e kardiologjisë, pra në trajtimin e sindromës akute koronare, infarktit akut të miokardit, ku ky medikament zvogëlon rrezikun e shfaqjes dhe rikthimin e rrezikut ishemik, veçanërisht tek pacientët që i nënshtrohen procedurave endovaskulare të përcjellura nga stentimi. Përdoret gjithashtu tek pacientët me goditje ishemike.
Ilaçi është në dispozicion në formë tabletash me një fuqi prej 90 mg dhe 60 mg. Doza fillestare e tikagrelorit është dy tableta 90 mg për të arritur frenimin e kërkuar të trombociteve, e ndjekur nga një tabletë 90 mg çdo 12 orë. Kohëzgjatja e rekomanduar e marrjes së terapisë është një vit. Doza prej 60 mg është e rezervuar për pacientët që kanë një rrezik të shtuar të një goditjeje ishemike, pas një viti të ndërhyrjes endovaskulare dhe mund të përdoret deri në tre vjet pas ngjarjes akute.
Gjatë një ndërhyrjeje të planifikuar kirurgjikale ose dentare, është e nevojshme të ndërpritet ilaçi për një periudhë prej pesë ditëve.
Ilaçi mund të përdoret me ose pa ushqim. Ajo që është e rëndësishme të theksohet është se nuk rekomandohet përdorimi i ilaçit me alkool. Nëse doza e ilaçit humbet, është e nevojshme të merret ilaçi sa më shpejt që të jetë e mundur, përveç rastit kur doza tjetër pritet së shpejti. Në këtë rast, doza e humbur nuk kompensohet, por trajtimi vazhdon me dozën tjetër.
Ajo që shpesh i intereson pacientët është marrja e këtij ilaçi përpara një ndërhyrjeje të planifikuar kirurgjikale. Gjatë një ndërhyrjeje të planifikuar kirurgjikale ose dentare, është e nevojshme të ndërpritet ilaçi për një periudhë prej 5 ditëve.
Si të gjitha barnat, edhe ky ilaç ka efekte anësore, të cilat nëse shfaqen menjëherë pas fillimit të terapisë me ilaçin, pacienti duhet të kontaktojë mjekun e familjes ose mjekun internist/kardiolog. Këto përfshijnë: rritje të rrezikut të gjakderdhjes dhe vështirësi në frymëmarrje (dispnea), dhe në raste më të rralla mund të shfaqen simptoma të tilla si: marramendje, nauze, diarre dhe çrregullime të ritmit të zemrës (pauza).
Kohëzgjatja e rekomanduar e terapisë me tikagrelor është një vit. Terapia mund të vazhdojë deri në tre vjet, por me një ulje të dozës në 60 mg, tek pacientët me rrezik të lartë ishemik. Nga ana tjetër, është e mundur të shkurtohet kohëzgjatja e terapisë në 6 ose 3 muaj nëse ekziston rreziku i lartë i gjakderdhjes tek pacienti.
Ekzistojnë edhe situata në të cilat ky ilaç nuk guxon të përdoret dhe ato quhen: kundërindikacion absolut për përdorimin e ilaçit. Këto përfshijnë: reaksione alergjike ndaj ilaçit, gjakderdhje aktive ose një histori gjakderdhjeje në tru (hemorragji intracerebrale).
Në situata të caktuara, është e nevojshme të merret parasysh nëse duhet dhënë ky ilaç dhe sa do të jetë përfitimi i tij në krahasim me efektet anësore të mundshme, dhe ato i përkasin grupit të kundërindikacioneve relative. Këtu përfshihen: historia e gjakderdhjes së mëparshme, operacione, ulçera e stomakut (i thati), polipet e zorrës së trashë dhe sëmundjet e frymëmarrjes (HOBB dhe astma).
Pyetjet më të shpeshta
- Sa kohë më duhet të marr këtë terapi?
Kohëzgjatja e rekomanduar e terapisë me tikagrelor është një vit. Terapia mund të vazhdojë deri në tre vjet, por me një ulje të dozës në 60 mg, tek pacientët me rrezik të lartë ishemik. Nga ana tjetër, është e mundur të shkurtohet kohëzgjatja e terapisë në 6 ose 3 muaj nëse ekziston rreziku i lartë i gjakderdhjes tek pacienti.
2. A duhet ta ndërpres mjekimin dhe sa kohë përpara një ndërhyrjeje apo operacioni dentar?
Ndërprerja e çdo medikamenti duhet të bëhet në konsultim me mjekun që e përshkruan atë (mjekun që e ka përshkruar). Koha e nevojshme për frenimin e kthyeshëm të trombociteve është pesë ditë. Ilaçi duhet vazhduar sa më shpejt që të jetë e mundur pas kryerjes së këtyre ndërhyrjeve, pas arritjes së hemostazës adekuate (ndalimi i gjakderdhjes).
- A është e sigurt marrja e këtij ilaçi së bashku me acidin acetilsalicilik (Midol)?
Përdorimi i këtyre dy barnave në fushën e kardiologjisë është i rezervuar ekskluzivisht për pacientët që kanë vuajtur nga sëmundjet ishemike të zemrës, të ndjekur nga trajtimi endovaskular. Doza që është e sigurt për t’u përdorur është 75-100 mg acid acetilsalicilik (Midol). Një dozë mbi 100 mg e acidit acetilsalicilik mund të zvogëlojë efektin e tikagrelorit. Nuk rekomandohet zvogëlimi i dozës së tikagrelorit, me qëllim për të rritur dozën e acidit acetilsalicilik.
- A mund ta përdor tikagrelorin me ilaçe të tjera?
Tikagrelor është një ilaç që metabolizohet në mëlçi nga enzima CYP3A4. Të gjitha barnat që veprojnë nëpërmjet kësaj enzime duhet të përdoren me kujdes, si statinat simvastatin dhe lovastatin. Nga ana tjetër, barnat si atorvastatin dhe rosuvastatin (Paravano) janë plotësisht të sigurta dhe rekomandohen për përdorim të njëkohshëm në kategori të caktuara pacientësh. Është gjithashtu e rëndësishme të theksohet se duhet shumë kujdes gjatë përdorimit të preparateve digitalis (digoksina), analgjezikëve opioidë dhe antiinflamatorëve josteroidë (ibuprofen, ketonal) së bashku me këtë ilaç.
- Ku duhet të ruaj ilaçin
Tikagrelor e ruan substancën e tij aktive në një temperaturë midis 15-30 C, kështu që nuk ka nevojë të ruhet në frigorifer, domethënë rekomandohet të ruhet në temperaturën e dhomës (25 C).
Referenca:
- https://www.brilinta.com/risk-of-heart-attack/second-heart-attack.html
- https://reference.medscape.com/drug/brilinta-ticagrelor-999674#6
- https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a611050.html
- https://www.nhs.uk/medicines/ticagrelor/
