Shkruan: Dr. Sci. Farm. Sevçe Acevski
Pandemia e koronavirusit ka marrë përmasa globale me shpejtësi të jashtëzakonshme. Qeveritë, ministritë e shëndetësisë, selitë e krizave, kompanitë farmaceutike dhe bioteknologjia u gjendën në një situatë kur ata duhej të reagonin menjëherë dhe të ndërmarrin veprime të duhura në përgjigje të krizës.
Në fillim të këtij viti, shumë profesionistë të kujdesit shëndetësor u përpoqën t’i paralajmërojnë ata për rreziqet e shfaqjes dhe përhapjes së virusit të ri respirator SARS-CoV-2, por kishte edhe një numër të madh të atyre që nuk e morën mesazhin aq seriozisht dhe hezituan të zbatojnë ata, masa të rrepta në përgjigje të parandalimit të përhapjes së COVID-19. Gjatë periudhës së kaluar, kemi parë përgjigje të ndryshme nga selitë e krizave në të gjithë botën, nga mohimi (plazheve dhe parqeve të mbushura me njerëz) deri te paniku (grumbullimi i ushqimit dhe letrave higjienike).
Termi distancim shoqëror tashmë është bërë i zakonshëm në fjalorin tonë. Të gjithëve na është këshilluar larja e duhur të duarve, ndërsa shpesh kuzhina ose dhomat e mysafirëve shndërrohen në zyra ose klasa mësimore, falë rekomandimeve për qëndrim në shtëpi dhe zbatimin e procesit edukativ të fëmijëve përmes mësimit në distancë. Politikanët kanë ndërmarrë një sërë veprimesh për ruajtjen e shëndetit publik, zbutjen e efekteve të pandemisë në ekonomi, ndërsa stafi mjekësor e morri përgjigjësinë profesionalisht ndaj sfidës, duke e vendosur shëndetin e pacientit në piedestal.
Ekziston nevoja urgjente për çdo sistem shëndetësor për të furnizuar me respiratorë, maska për fytyrën, pajisje mbrojtëse personale dhe pajisje të tjera mjekësore.
Në ndërkohë, një numër i kompanive farmaceutike dhe bioteknologjike kanë rritur përpjekjet e tyre për hulumtim dhe zhvillim (R&D) me qëllim që të gjejnë një vaksinë ose terapi që do të zvogëlonte efektet e KOVID-19. Fillimisht, objektivi i hulumtimit ishte terapia për të trajtuar simptomat e sëmundjes koronavirus.
Organet rregullatore të autoriteteve shëndetësore kanë përgatitur dhe publikuar udhëzues dhe rregullatorë të shumtë me të cilat:
- U mundësua autorizimi i shpejtë për përdorimin e testeve diagnostikuese dhe makinave të frymëmarrjes,
- Për përdorimin e sulfatit hidroksilkorin në trajtimin e pacientëve me COVID-19 por në kushte të përcaktuara rreptësisht,
- Udhëzues për përgatitjen e dezinfektuesve të duarve,
- Udhëzues për përdorimin e plazmës kovalente për pacientët me infeksione të rrezikshme për jetën dhe të tjerët.
Qëllimi kryesor i pothuajse çdo sistemi të kujdesit shëndetësor është “zbutja e pikut të kurbës” në raste të reja të COVID-19, në mënyrë që të zvogëlohet presioni mbi sistemin e kujdesit shëndetësor për pranimin e pacientëve. Qëndrimi në shtëpi, shmangia e turmave dhe larja e duarve janë masat më të thjeshta që duhet të ndërmarrim, duke shlyer kështu punonjësit e shëndetit, mjekët, farmacistët, infermierët, teknikët mjekësorë, por edhe të gjithë ata që janë në vijën e parë të përgjigjes, zbatimi i masave është diçka që të paktën mund të bënim.
Këto masa “jo-farmaceutike” janë vetëm pjesë e zgjidhjes së përkohshme të krizës. Agjentët terapeutikë janë të nevojshëm për të trajtuar pacientët me COVID-19, ndërsa vaksina është e nevojshme për kontroll afatgjatë të virusit. Studiuesit në ndërmarrjet farmaceutike dhe bioteknologjike kanë rol kryesor për të gjetur një zgjidhje të qëndrueshme për problemin me të cilin përballet njerëzimi. Ndërkohë, pacientët ende kanë nevojë për trajtim për sëmundje kronike dhe akute, kështu që zinxhiri i furnizimit me ilaçe për pacientët duhet të mirëmbahet dhe modernizohet, në mënyrë që të jetë në hap të situatës së re, me futjen e recetës elektronike është një hap që lejon rreziku minimal të kontaktit, ndërsa pacienti të marrë terapinë e nevojshme.
Kohët e fundit kemi dëgjuar nga shumë kompani se fokusi kryesor i punës së tyre është gjetja e kurës për trajtim ose një vaksinë, por megjithëse me të vërtetë kemi nevojë për të tani, nuk ka diçka të tillë si pilulë “magjike”, duhet të bëhen shumë teste për të konfirmuar efektin e tij, ndërsa mbi të gjitha siguria e një trajtimi të tillë. Më shumë se 10 kompani farmaceutike bioteknologjike kanë filluar hulumtimin në fazat e përparuara të vaksinave, me potencialin për të maksimizuar kohën e testimit të vaksinës, efektivitetin dhe sigurinë e saj.
