Dr. Sci. Snezhana Iviq-Kolevska
Specialist-mikrobiolog
Trakti urinar është vend i përshtatshëm për hyrjen dhe praninë e shumë baktereve të cilat mund të shkaktojnë infeksione të traktit urinar dhe mund të dëmtojnë seriozisht shëndetin. Këto infeksione janë sëmundjet më të zakonshme të traktit urinar dhe janë në vendin e dytë midis infeksioneve njerëzore, menjëherë pas atyre të traktit respirator. Për këtë arsye ato duhet të trajtohen shumë seriozisht, ndërsa më pas edhe të mbrohen nga përsëritja.
GRUPET E RREZIKUT
Infeksionet e traktit urinar shfaqen tek të gjitha grupmoshat e të dyja gjinive. Megjithatë, grupet më të rrezikuara janë gratë në moshën riprodhuese, midis moshës 15 dhe 50 vjeçare, gratë shtatzëna, mbi moshën 65 vjeçare dhe fëmijët që qëndrojnë në kopsht apo kolektivë të tjerë. Infeksionet e traktit urinar janë më të zakonshme tek gratë, me rreth një e treta dhe më shumë e popullsisë së femrave kanë pasur infeksion të traktit urinar gjatë jetës së tyre, ndërsa tek rreth 40% e tyre infeksionet e traktit urinar janë përsëritur. Infeksionet e traktit urinar janë më të zakonshme tek gratë në menopauzë, tek diabetikët dhe gratë me mungesë të estrogjenit.
Tek femrat e rritura duhet të përcaktohet vendi i infeksionit (traktin urinar i sipërm ose i poshtëm) dhe të parandalohen recidivët. Hulumtimet e gjera për zbulimin e ndryshimit anatomik që predispozojnë shfaqjen e këtyre infeksioneve, rrallë janë të nevojshme sepse shumica e tyre (spongizoza medulare e veshkave, sëmundja polikistike e veshkave, refluksi vezikoureteral) tashmë diagnostikohen në fëmijëri.
Tek fëmijët, si dhe tek meshkujt e rritur, infeksionet e traktit urinar shpesh shoqërohen me anomali anatomike të traktit urinar. Infeksionet e traktit urinar janë më të zakonshme te meshkujt me hipertrofi të prostatës, me neurolitiazë, te pacientët me kateter, me transplantim, te pacientët me terapi imunosupresive, si dhe te ata që diagnostikohen ose trajtohen.
NDARJA E INFEKSIONEVE URINARE
Infeksioni shumë shpesh nga trakti i poshtëm urinar mund të zgjerohet në pjesën e sipërme të traktit urinar (infeksione proksimale të traktit urinar, pyelonephritis, glomerulonephritis) ose në pjesën e poshtme të traktit urinar (infeksione distale të traktit urinar, cista ose uretriti). Dallimi midis infeksioneve të traktit të sipërm dhe të poshtëm urinar është i rëndësishëm, pasi ndërlikimet e pyelonephritis janë shumë më të rënda sesa komplikimet e cistitit ose uretritit, kështu që duhet të trajtohen në mënyrën e duhur.
BAKTERE NË URINË
Prania e baktereve në urinë quhet bakteriuria dhe mund të jetë asimptomatike dhe simptomatike.
Bakteriuria asimptomatike nënkupton praninë e baktereve në urinë te pacientët që nuk kanë simptoma të infeksionit të traktit urinar. Konfirmohet me dy urinokultura pozitive dhe më e zakonshme është tek gratë, gratë shtatzëna dhe tek ato më në moshë. Bakteriuria asimptomatike është e zakonshme në pleqëri, kështu që trajtimi zakonisht nuk është i nevojshëm. Nga ana tjetër, të rriturit shpesh nuk i vërejnë ose raportojnë simptomat e infeksionit urinar, kështu që ato mund të jenë burim i një gjendje serioze në popullatë, siç është sepsa. Prandaj, të rriturit me bakteriurinë asimptomatike duhet të monitorohen me kujdes, ndërsa vendimin nëse duhet të trajtohem me antibiotikë varet nga gjendja e tyre e përgjithshme, si dhe nga karakteristikat e patogjenit të izoluar. Bakteriuria te gratë shtatzëna, nëse nuk trajtohet, mund të përparojë me shpejtësi në pyelonephritis.
Bakteriuria simptomatike mund të jetë e pakomplikuar dhe e komplikuar. Të pakomplikuara janë infeksionet bakteriale dhe fungale në traktin urinar strukturor ose neurologjik, dhe më të zakonshmet janë cistat akute (inflamacioni i fshikëzës, infeksioni i traktit të poshtëm urinar) të ndjekura nga urinimi i shpeshtë, dizuria, sikleti suprapubik, mungesa ose prania e etheve, urina e turbullt. Dhimbja mund të përhapet në shpinë dhe veshka. Infeksionet bakteriale dhe fungale të traktit urinar me anomali strukturore ose neurologjike janë të komplikuara. Tek infeksionet e komplikuara bëjnë pjesë pyelonephritis akut dhe infeksionet e përsëritura. Pyelonephritis akut shoqërohet me ethe, dhimbje abdominale dhe dhimbje shpine, neveri, të vjella, dizuri, sikleti suprapubik dhe tensioni. E mundshme është edhe shfaqja e eritrociteve në urinë, e ashtuquajturë si hematuri.
Infeksionet përsëritëse janë: infeksionet periodike, relapsi dhe riinfeksioni.
Infeksionet periodike referohen kur pacienti ka tre infeksione gjatë një viti ose më shumë se dy gjatë gjashtëmujorit e konfirmuar nga urinokultura. Relapsi ndodh kur infeksioni përsëritet brenda dy javësh nga i njëjti shkaktar pas ndërprerjes së terapisë me antibiotikë, ndërsa riinfeksioni ndodh kur infeksioni shfaqet në më shumë se katër javë pas infeksionit të mëparshëm nga shkaktarë të ndryshëm, pas ndërprerjes së terapisë me antibiotikë.
Vijon: Mikrobiologjia e traktit urinar, diagnostifikimi dhe mbrojtja
