Megjithëse pothuajse i gjithë transmetimi i dokumentuar i koronavirusit ndodhi në ambiente të mbyllura, ekspertët thonë se është e justifikuar të mbash maskë jashtë, pasi edhe atëherë kishte pak rrezik infeksioni. Kryesisht u referohet ngjarjeve ku njerëzit qëndrojnë afër njëri-tjetrit dhe flasin për periudha të gjata kohore, të tilla si tubime politike ose aheng në natyrë.
Që kur filloi pandemia, studimet shkencore kanë treguar se virusi transmetohet në restorante, shtëpi, fabrika, zyra, konferenca, trena dhe aeroplanë. Në një studim të 25,000 rasteve që ende janë në pritje të rishikimit, rreth gjashtë për qind e rasteve ishin të lidhura me infeksion në natyrë, të tilla si ngjarje sportive ose koncerte. Këto janë zona të rrethuara ku distanca fizike nuk respektohej ose ku njerëzit qëndronin për një kohë dhe lëviznin, duke folur me zë të lartë ose duke kënduar.
“Ne nuk kemi identifikuar një rast të vetëm që do të lidhej me të ashtuquajturën jetë të përditshme në natyrë”, tha autori i studimit Mike Wade, profesor në Universitetin e Canterbury.
“Për të njëjtat aktivitete dhe të njëjtën distancë, hapësira e jashtme është shumë më e sigurt sesa hapësira e brendshme,”, thotë autori i studimit, i cili përfshiu një grup shkencëtarësh nga universitetet amerikane, britanike dhe gjermane.
“Rreziku i transmetimit është dukshëm më i ulët në ambiente të hapura, sepse viruset e çliruara hollohen më shpejt në atmosferë”, shkruajnë shkencëtarët, duke e krahasuar atë me tymin e cigares.
AEROSOLET
Grimcat më të vogla me të cilat mund të transmetohet virusi, aerosolet, mund të notojnë në ajër për minuta ose orë, në varësi të transparencës së hapësirës. Grumbullimi i këtyre grimcave është i mundur në dhoma me ajrosje të dobët. Kështu për shembull, është e mundur në një hapësirë të ngushtë midis dy ndërtesave ku nuk ka qarkullim të ajrit.
“Sasia e aerosoleve të nevojshme për infeksion nuk dihet, por sa më e lartë sasia, aq më e madhe është gjasa e infektimit”, tha Steve Elegge, gjenetist dhe ekspert i viruseve në Universitetin e Harvardit.
Koha e kaluar pranë një personi të infektuar është faktor kryesor. Një sekondë në trotuar nuk mjafton për infeksion, ndoshta është çështje për të paktën disa minuta.
“Nuk ka asnjë provë që koronavirusi transmetohet me kalimin e njerëzve në qiell të hapur”, përfundoi grupi i shkencëtarëve, por në teori është e mundur.
“Kur kalojmë pranë njerëzve, është e mundur të mbledhim disa nga frymëmarrjet e tyre. Rreziku është shumë i ulët, por si masë paraprake, maska nuk mund të sjellë dëm”, tha Linzi Marr, ekspert për transmisionin e aerosoleve në Universitetin e Virxhinias.
Ekzistojnë shumë variabla për të llogaritur saktë rrezikun e infektimit në trotuar ose në park. Varet nga era, por edhe nga rrezet ultraviolet të diellit që e çaktivizojnë virusin.
Thuhet se rreziku është i vogël, por maskat janë akoma strategjia më efektive e sigurisë.
“Një kalimtar në trotuar mund të teshtijë pikërisht në kohën kur jeni duke kaluar pranë tij,” shpjegon Crystal Polit, profesor i epidemiologjisë në Yale.
