SHKRUAN:
Katerina Shekerovska-Dimovska
Shoqata e Oftalmologëve të Maqedonisë organizon simpozium ndërkombëtar “GLAUKOMA SI KOMORBIDITET, KOMOORBIDITET TEK GLAUKOMA”, i cili do të mbahet më 16 mars në hotelin “Double Tree by Hilton” në Shkup. “Glaukoma është një sëmundje që trajtohet gjatë gjithë jetës, që nga momenti i diagnostikimit të saj. Për shkak të asaj jetëgjatësie, glaukoma është një komorbiditet i sëmundjeve të tjera okulistike dhe sistemike. Ndërveprimi midis sëmundjeve është aktiv dhe duhet kuptuar nga okulistët që trajtojnë glaukomën. Pikërisht ndikimi i glaukomës në sëmundjet e tjera dhe anasjelltas, ndikimi i sëmundjeve të tjera në glaukomën, faktorë që ndikojnë në pasqyrën klinike të glaukomës, evolucioni dhe mënyra e trajtimit, konservativ dhe operativ, që kanë krijuar temën e këtij simpoziumi. “ thotë Dr. Dejan. Stavriq, kryetar i Shoqatës së Oftalmologëve të Maqedonisë.
Në kuadër të shënimit të Javës botërore të glaukomës (10-16 mars 2024) Shoqata e Oftalmologëve të Maqedonisë organizon simpozium ndërkombëtarë oftalmologjik “GLAUKOMA SI KOMORBIDITET, KOMOORBIDITET TEK GLAUKOMA”, i cili do të mbahet më 16 mars në hotelin “Double Tree by Hilton” në Shkup. Çfarë paraqet glaukoma si komorbiditet?
Dr. Stavriq: Faleminderit për ftesën. Tema e glaukomës është gjithmonë aktuale dhe asnjëherë e mjaftueshme për t’u përditësuar, dhe ka arsye për këtë. Para së gjithash, glaukoma është një sëmundje shumë e zakonshme okulistike dhe nëse nuk zbulohet, mund të lërë pasoja të rënda në shikim e deri në humbje të saj. Glaukoma njihet edhe si “sëmundje tinëzare”, pikërisht sepse në të shumtën e rasteve nuk jep asnjë simptomë dhe zakonisht zbulohet rastësisht gjatë vizitës së pacientit tek okulisti për arsye të tjera (inflamacione, infeksionet), lëndimet, refrakcioni, etj.). Glaukoma është një sëmundje që trajtohet gjatë gjithë jetës, që nga momenti i diagnostikimit të saj. Për shkak të asaj jetëgjatësie, glaukoma është një komorbiditet i sëmundjeve të tjera okulistike dhe sistemike, domethënë ekziston në të njëjtën kohë dhe në të njëjtën qenie me ato sëmundje. Ndërveprimi midis sëmundjeve është aktiv dhe duhet kuptuar nga okulistët që trajtojnë glaukomën. Pikërisht ndikimi i glaukomës në sëmundje të tjera dhe anasjelltas, ndikimi i sëmundjeve të tjera në glaukomë, faktorë që ndikojnë në pasqyrën klinike të glaukomës, evolucioni dhe mënyra e trajtimit, konservativ dhe operativ, krijuan temën e këtij simpoziumi.
Ekzistojnë shumë lloje të glaukomës, një pjesë e vogël janë kongjenitale, pjesa më e madhe, relativisht e thënë – e fituar. E them kushtimisht, sepse ka një komponent trashëgues edhe në format e fituara, dhe vetë konstituimi i trupit ndikon në manifestimin dhe shfaqjen e sëmundjes së glaukomës.
Në aktivitet janë paraqitur subspecialistë kryesorë nga vendi dhe jashtë që do të jenë ligjerues – a mund të zbuloni disa nga emrat e tyre, si dhe detajet e programit, pra aspektet që do të diskutohen në simpozium?
Dr. Stavriq: Po, profesorët Kontiq nga Beogradi, Veselinoviq nga Nishi, prof. Morena Gavriq, si dhe ligjërues vendas të cilët do të prezantojnë përvojat e tyre, si dhe trendet e reja në trajtim do të jenë mysafirët në këtë simpozium. Pjesë e programit është edhe ligjërata e prof. Dimçe Zafirov nga Instituti i Farmakologjisë, për aspektet farmakologjike të terapisë antiglaukomatoze gjatë gjithë jetës, efektet anësore dhe ndërveprimin me terapinë medikamentoze për sëmundje të tjera te këta pacientë, si dhe do të kemi një ligjëratë në fushën e gjenetikës, për mundësitë e zbulimit të glaukomës në periudhën paraklinike ose manifestimet paraklinike të sëmundjes, me analiza gjenetike.
SCRENINGU – NJË NGA QËLLIMET E SHOQATATËS SË OFTALMOLOGËVE TË MAQEDONISË Llojet e ndryshme të glaukomës ndodhin pothuajse në çdo moshë, prandaj zbulimi i hershëm është shumë i rëndësishëm në trajtimin dhe manifestimin e sëmundjes. Fatkeqësisht, nuk kemi skrining të organizuar për glaukomën në nivel kombëtar dhe në formë të kujdesit shëndetësor dhe vendosja e skriningut është një nga qëllimet e Shoqatës së Oftalmologëve të Maqedonisë në periudhën e ardhshme.
Aspektet do të jenë të përshtatshme me temën e simpoziumit, të cilën e shpjegova në pyetjen e mëparshme, dhe theksi do të jetë tek ndikimi i glaukomës si një sëmundje shoqëruese në kirurgjinë okulistike, si një faktor që rrit rrezikun e operacionit të kataraktit p.sh. por edhe në të gjitha procedurat e tjera operative të syrit.
Glaukoma është një sëmundje tinëzare, një nga problemet më të zakonshme oftalmologjike dhe një shkak kryesor i verbërisë së parandalueshme. Meqenëse nuk ka simptoma, ekzaminimet dhe testet e rregullta të syve janë thelbësore për të zbuluar problemin herët për të parandaluar humbjen e shikimit. A ka një moshë specifike në të cilën shfaqet dhe kush e vuan më shpesh?
Dr. Stavriq: Për t’ju përgjigjur, më duhet të bëj një hyrje më të gjerë. Ka shumë lloje të glaukomës, një pjesë e vogël janë kongjenitale, pjesa më e madhe, relativisht e thënë – e fituar. E them kushtimisht, sepse ka një komponent trashëgues edhe në format e fituara, dhe vetë konstituimi i trupit ndikon në shfaqjen dhe manifestimin e sëmundjes së glaukomës.
Vendimi i Shoqatës së Oftalmologëve të Maqedonisë është që një nga produktet e këtij simpoziumi të jetë një broshurë ose një udhëzues për temën e glaukomës.
Lloje të ndryshme të glaukomës ndodhin pothuajse në çdo moshë, ndaj, siç e thatë bukur, zbulimi i hershëm është shumë i rëndësishëm në trajtimin dhe manifestimin e sëmundjes. Fatkeqësisht, nuk kemi skrining të organizuar për glaukomën në nivel kombëtar dhe në formë të kujdesit shëndetësor dhe vendosja e skriningut është një nga qëllimet e Shoqatës së Oftalmologëve të Maqedonisë në periudhën e ardhshme.
Trajtimi i glaukomës kërkon një kohë të gjatë dhe zakonisht zgjat gjatë gjithë jetës. Cilat janë njohuritë, pikëpamjet dhe protokollet më të fundit në lidhje me trajtimin e tij?
Dr. Stavriq: Po, në të shumtën e rasteve është i përjetshëm dhe në shumicën e rasteve trajtimi është konservativ, me medikamente, e në masë më të vogël kirurgjikale. Ka forma të glaukomës që menjëherë pas diagnozës i nënshtrohen një lloj trajtimi operativ, disa lloje i nënshtrohen trajtimit operativ më vonë gjatë evolucionit të sëmundjes, për shembull te pacientët të cilët pas shumë vitesh trajtimi konservativ të glaukomës zhvillohen, i ashtuquajturi refrakcione ndaj terapisë me të cilin nuk mund të mbajë më presionin e syrit brenda kufijve të dëshiruar, prandaj kryhet trajtimi kirurgjik. Metodat operative janë të shumta dhe secila ka zonën e vet të indikacionit, pra ekziston një algoritëm për zgjedhjen e një metode operative për forma të ndryshme të glaukomës ose për faza të ndryshme të një lloji glaukome. Metodat e funksionimit po ndryshojnë dhe përmirësohen vazhdimisht, po shfaqen teknika të reja operimi. Dhe terapia konservative po përparon gjithashtu, po zbulohen barna të reja, po përmirësohet performanca e atyre ekzistuese. E gjithë kjo tregon nevojën e vazhdueshme për ndryshimin dhe përmirësimin e protokolleve terapeutike dhe takime të tilla profesionale paraqesin një domosdoshmëri për të gjithë ne në drejtim të vazhdimit të kohës dhe përmirësimit të vazhdueshëm të praktikës, rrjedhimisht dhe rezultateve të trajtimit.
Mbajtja e një simpoziumi të tillë ndërkombëtar ka një rëndësi të veçantë për profesionin tuaj, por edhe për të gjithë ata që mund të hasin sëmundjen në praktikën e tyre të përditshme dhe të kontribuojnë në zbulimin e saj në kohë. Kujt i është kushtuar ky simpozium?
Dr. Stavriq: Para së gjithash për mjekët okulistë, sepse ata ekskluzivisht merren me trajtimin e kësaj sëmundjeje, por edhe për mjekët e familjes, mjekët e praktikës së përgjithshme, specialistët e mjekësisë familjare, internistët, pediatër. Të gjitha këto profile, në përputhje me praktikën e tyre, kur marrin informacion për ekzistimin e glaukomës në anamnezën familjare, duhet ta drejtojnë pacientin te një okulist dhe në këtë mënyrë të japin një kontribut të madh në zbulimin e hershëm të glaukomës. Gjithashtu, okulistët mund të japin një kontribut të madh në zbulimin e hershëm të glaukomës, sepse disa gjendje refraktive, si hipermetropia, përfaqësojnë një grup rreziku me shanse më të mëdha për të zhvilluar glaukomën në një moshë të caktuar të jetës, ndaj referimi në kohë nga ata te mjeku oculist, ekzaminimi natyrisht, mund të kontribuojë gjithashtu në zbulimin e hershëm të sëmundjes. Vendimi i Shoqatës së Oftalmologëve të Maqedonisë është që një nga produktet e këtij simpoziumi të jetë një broshurë apo udhëzues për temën e glaukomës, pikërisht profilet e lartpërmendura.
