SHKRUAN:
Katerina Shekerovska- Dimovska
katerina@pedijatar.mk
“Shkaktarët kryesorë të hipertrofisë së adenoideve janë infeksionet e rrugëve të sipërme të frymëmarrjes, si dhe riniti alergjik. Kur adenoidet rriten (është shumë e rëndësishme në çfarë përqindje rriten dhe sa zënë nga hapësira e epifaringit) shfaqen edhe simptoma. Simptoma më e shpeshtë është zvogëlimi i dëgjimit përçues (fëmijët dëgjojnë më pak), shpesh qëndrojnë me gojë të hapur, kanë hundë të zëna, marrin frymë me gojë dhe në mbrëmje mund të gërhijnë…” shpjegon Dr Veselinka Mitrovska-Josifova. otorinolaringologe specialiste në Klinikën Universitare për sëmundje respiratore te fëmijët “Kozle”.
Me Dr. Mitrovska-Josifova biseduam gjatë simpoziumit të dytë të Shoqatës Pediatrike Respiratore (PEDIARES), me titull “Alergjitë në fëmijëri”, gjatë së cilës Dr. Mitrovska-Josifova mbajti ligjëratë me temën: “Hipertrofia e adenoideve – faktor për zhvillimi i otitit mediatik me efuzion”.
Çfarë janë adenoidet dhe cili është roli i tyre në organizëm?
Dr.Mitrovska-Josifova: Adenoidet janë ind limfatik, pjesë e unazës së Valdejer dhe kanë funksion mbrojtës, pra këtu kemi përgjigje imune ndaj çdo infeksioni bakterial apo viral.
Cilat janë arsyet e hipertrofisë së adenoideve, pra zmadhimit të adenoideve dhe çfarë problemesh mund të shkaktojnë adenoidet e zmadhuara tepër?
Dr. Mitrovska-Josifova: Shkaktarët kryesorë të hipertrofisë së adenoideve janë infeksionet e rrugëve të sipërme respiratore, si dhe riniti alergjik. Kur adenoidet rriten (është shumë e rëndësishme në çfarë përqindje rriten dhe sa zënë nga hapësira e epifaringit) shfaqen edhe simptoma. Simptoma më e zakonshme është reduktimi përcjellës i dëgjimit (fëmijët janë më pak të aftë të dëgjojnë), ata shpesh qëndrojnë me gojë të hapur, kanë pengesa në hundë, marrin frymë përmes gojës dhe mund të gërhijnë gjatë natës, madje disa fëmijë kanë edhe apnea gjumi, d.m.th. ndërprerje në frymëmarrje të cilat janë indikacion për trajtimin operativ të adenoideve.
Si mund të ndikojë hipertrofia e adenoidit në zhvillimin e otitit media me efuzion?
Dr. Mitrovska-Josifova: Nga njëra anë shkakton pengim mekanik, mbyll hapjet e tubit të dëgjimit, gjë që shkakton mosfunksionim të tubit. Kjo parandalon nxjerrjen e sekrecionit, i cili krijohet në zgavrën e veshit të mesëm dhe e bën të pamundur ajrin në veshin e mesëm. Duke qenë se veshi i mesëm nuk ajroset, ajri resorbohet në veshin e mesëm, krijohet një sekret (steril) i cili zvogëlon lëvizshmërinë e daulles së veshit dhe për shkak të kësaj fëmijët dëgjojnë më pak.
Ne vendosim për trajtimin operativ vetëm nëse trajtimi konservativ dështon. Zakonisht trajtimi konservativ zgjat nga tre deri në gjashtë muaj dhe nëse bëhet fjalë për rinitin alergjik ne japim kortikosteroide nazale lokale dhe zakonisht kemi sukses me to, po ashtu është shumë e rëndësishme edhe mosha e fëmijës. Nëse nuk ia dalim, atëherë tashmë do të shfaqen simptomat e gërhitjes, apneave që zgjasin për një kohë të gjatë, bëhet polisomnografia, bëhen analiza shtesë dhe më pas vendosim për trajtimin kirurgjik.
Cilat janë simptomat e otitit media me efuzion? Ju përmendët disa prej tyre, do të shtonit disa të tjera?
Dr. Mitrovska-Josifova: Reduktimi ekskluzivisht përçues i dëgjimit, autofonia gjegjësisht kur fëmijët dëgjojnë zërin e tyre ose rrallë dhimbje, e cila shpesh kalon spontanisht. Shumë mjekë bëjnë gabime të caktuara sepse mendojnë se bëhet fjalë për otitis media akut dhe menjëherë japin terapi antibiotike, për të cilën unë jam një kundërshtare e madhe, sepse terapia me antibiotikë nuk ndihmon këtu.
Fëmijët me hipertrofi adenoidale kanë një rrezik më të lartë të zhvillimit të otitit media me efuzion. Cili është trajtimi në rastin e otitit mediatik të përsëritur me efuzion dhe a është e fokusuar kryesisht në trajtimin e hipertrofisë adenoidale?
Dr. Mitrovska-Josifova: Para së gjithash hipertrofia e adenoideve dhe riniti alergjik. Sepse riniti alergjik me efektin e tij inflamator çon në ënjtje të mukozës së hundës dhe në atë rast ekziston mundësia e zhvillimit të otitit sekretor dhe adenoidit të hipertrofizuar, i cili, siç e cekëm shkakton pengesë mekanike. Ne vendosim për trajtimin operativ vetëm nëse trajtimi konservativ dështon. Zakonisht trajtimi konservativ zgjat nga tre deri në gjashtë muaj dhe nëse bëhet fjalë për rinitin alergjik ne japim kortikosteroide nazale lokale dhe zakonisht kemi sukses me to, po ashtu është shumë e rëndësishme edhe mosha e fëmijës. Nëse dështojmë, atëherë tashmë do të shfaqen simptomat e gërhitjes, apneat që zgjasin për një kohë të gjatë, bëhet polisomnografia, bëhen analizat shtesë dhe më pas vendoset për trajtimin kirurgjik: adenoidektomia ose adenoidektomia me bajame dhe meringotomia me vendosjen e tubave të ventilimit në veshin e mesëm që të depërtojë ajri.
Çfarë problemesh mund të shkaktojë hipertrofia adenoidale e patrajtuar dhe otiti media me efuzion tek fëmijët? A mund të ketë efekte të përhershme në dëgjim?
Dr. Mitrovska-Josifova: Nëse nuk trajtohet, siç e cekëm, në veshin e mesëm krijohet një sekrecion jo purulente, e trashë, e cila është sterile, por me kalimin e kohës, nëse nuk trajtohet, formohet dyll të cilat nuk lejojnë lëvizjen e duhur të zinxhirit të vendosura në zgavrën e veshit të mesëm dhe më pas duhet të vijë në një trajtim operativ, i cili është shumë më i ndërlikuar sesa të bëhet meringotomi, prerje e daulles së veshit me vendosjen e tubave të ventilimit.
Së fundi, le të bëjmë një apel, një mesazh për prindërit… Nëse fëmija fle me gojë hapur dhe ka ndërprerje në frymëmarrje gjatë natës, duhet të dyshojnë për një bajame të tretë të zmadhuar, të mos presin që gjendja të kalojë vetë dhe të kërkojnë ndihmë mjekësore.
Dr. Mtrovska-Josifova: Gjithmonë të dyshojnë për një bajame të tretë të zmadhuar sepse këta fëmijë thjesht janë të lodhur, hezitojnë, nuk flenë mjaftueshëm, kanë mungesë energjie, kanë vështirësi në ndjekjen e mësimeve dhe e gjithë kjo reflekton në cilësinë e përgjithshme të jetës. Mos e injoroni këtë gjendje të fëmijës dhe merrni masa.
