SHKRUAN:
Katerina Shekerovska-Dimovska
katerina@pedijatar.mk
Të gjithë fëmijët në vitet e para të jetës së tyre do të zhvillojnë limfodenopati ose rritje të nyjeve limfatike në një pjesë të trupit, dhe shpesh herë bëhet fjalë për një patologji beninje, shpjegon Prof. Dr. Svetlana Koçeva, pediatre-hemato-onkologe, ISHP Klinika Universitare për sëmundje të fëmijëve-Shkup. “Nyjet e zmadhuara limfatike nuk analizohen kurrë si të vetme. Diagnoza duhet të përkufizohet nga një anamnezë e përpiktë dhe një ekzaminim i plotë klinik i pacientit, fëmijës, i cili do të përfshijë të gjitha sistemet e organeve. Duhet një pasqyrë gjithëpërfshirëse, nëse ka dyshime, fëmijët duhet të monitorohen dhe ecuria e sëmundjes shumë shpejt do të tregojë nëse inicohen apo jo ekzaminime shtesë”, shton Prof. Dr Koçeva.
Pothuajse gjithë fëmijët zhvillojnë limfodenopati në një moment – çfarë saktësisht është kjo gjendje dhe cilat janë shkaqet më të zakonshme të zmadhimit të nyjeve limfatike tek fëmijët?
Prof. Dr. Koçeva: Të gjithë fëmijët në vitet e para të jetës ose zakonisht deri në moshën tetë vjeçare zhvillojnë limfodenopati ose zmadhim të nyjeve limfatike në ndonjë pjesë të trupit, që zakonisht është pjesa e qafës së mitrës ose e qafës që është i disponueshëm për palpim, d.m.th. për ekzaminim. Nyjet limfatike në rajonin axilar ose inguinal.
Shkaku më i shpeshtë i zmadhimit të nyjeve limfatike në këto rajone janë infeksionet virale ose bakteriale. Mirëpo, për shkak mundësisë së rritjes së nyjeve limfatike në sëmundje shumë të rënda hematologjike, kjo gjë shkakton një shqetësim si për mjekët ashtu edhe për prindërit
Më shpesh ato janë beninje, por në raste të rralla mund të jenë edhe fillim i një sëmundje malinje, të cilën askush nuk e dëshiron. Cilat janë simptomat më të zakonshme të limfodenopatisë dhe si diagnostikohet ajo?
Prof. Dr. Koçeva: Më shpesh sëmundja fillon me shtim të gjëndrave limfatike, nyjeve limfatike në një ose më shumë pjesë të trupit, janë të dukshme dhe pacientët mund ta vërejnë vetë këtë, dhe ankesa më e shpeshtë e fëmijëve apo prindërve është shfaqja e gungave, ënjtje në qafë ose në ndonjë rajon tjetër. Po, mund të shoqërohet edhe me shfaqjen e simptomave sistemike: shfaqjen e temperaturës së ngritur, rrufë, dhimbje të fytit, kur më shumë asocon në etiologjinë inflamatore të gjëndrës limfatike të zmadhuar, zakonisht është virale ose bakteriale.
Megjithatë, mund të shfaqen simptoma të tjera shoqëruese që do të sugjerojnë një ekzaminim klinik më specifik në të cilën një nga paraqitjet klinike është gjëndra e zmadhuar limfatike.
Simptomat që kërkojnë ekzaminime shtesë janë kur limfodenopatia është prezente më gjatë, konkretisht merr një kahëzim subakut dhe kronik, kur madhësia e nyjës limfatike është më e madhe se 2 cm, kur ajo ndodhet në rajone specifike që shoqërohen më shpesh me sëmundje serioze p.sh., zakonisht pjesa supraklavikulare, kur nuk ka përgjigje ndaj terapisë së aplikuar dhe kur gjendja e fëmijës përkeqësohet, pra kur shfaqen simptoma dhe shenjat që tregojnë shëndet të dëmtuar.
Limfodenopatia mund të lokalizohet dhe të gjeneralizohet – cilat janë karakteristikat?
Prof. Dr. Koçeva: Limfodenopatia e lokalizuar është rritje e nyjeve limfatike vetëm në një regjion. Limfodenopatia rajonale është shpesh rezultat i infeksionit në nyjen e prekur dhe/ose zonën e saj të drenazhimit. Kur flasim për limfodenopati të përgjithësuar, nyjet limfatike zmadhohen në më shumë se dy rajone të pavarura – shkaktohet nga një sëmundje sistemike dhe shpesh shoqërohet me gjetje fizike jonormale në sisteme të tjera.
Pavarësisht pranisë së nyjeve limfatike, ndonjëherë edhe të temperaturës, një moment akut, një pasqyrë e keqë, kortikosteroidet nuk duhet të jepen kurrë përpara se të vendoset diagnoza e sëmundjes.
Çka nëse limfodenopatia mund të mos jetë një simptomë shoqëruese e një sëmundjeje që manifestohet me një pasqyrë të qartë klinike, kur ajo vazhdon për më shumë se dy javë pa një arsye të qartë? Cilat simptoma tregojnë apo kërkojnë ekzaminime shtesë?
Prof. Dr. Koçeva: Kur limfodenopatia qëndron më gjatë, gjegjësisht merr ecuri subakute ose kronike, kur madhësia e nyjës limfatike është më shumë se 2 cm, kur ajo është e lokalizuar në regjione specifike që shoqërohen më shpesh me sëmundje serioze, pra më shpesh regjioni supraklavikular, kur nuk ka përgjigje ndaj terapisë së aplikuar dhe kur gjendja e fëmijës përkeqësohet, d.m.th kur shfaqen simptoma dhe shenja që tregojnë shëndet të dëmtuar. Mund të zvogëlohet oreksi, humbja e peshës, mund të shfaqet edhe djersitje gjatë natës, kruarja e lëkurës pra simptoma shtesë që do të shoqërohen dhe kërkojnë ekzaminime të mëtejshme.
Çfarë duhet të kenë parasysh pediatrit dhe mjekët e familjes kur bëhet fjalë për limfodenopatitë në fëmijëri?
Ulja e oreksit, humbja e peshës, djersitja gjatë natës, kruarja e lëkurës janë disa nga simptomat e limfodenopatisë që kërkon ekzaminime të mëtejshme.
Prof. Dr. Koçeva: “Nyjet e zmadhuara limfatike nuk analizohen kurrë si të vetme. Diagnoza duhet të përkufizohet nga një anamnezë e përpiktë dhe një ekzaminim i plotë klinik i pacientit, fëmijës, i cili do të përfshijë të gjitha sistemet e organeve. Duhet një pasqyrë gjithëpërfshirëse, nëse ka dyshime, fëmijët duhet të monitorohen dhe ecuria e sëmundjes shumë shpejt do të tregojë nëse inicohen apo jo ekzaminime shtesë. Kryesisht bëhet fjalë për një patologji beninje, e cila nuk duhet të ndikojë për një numër të madh analizash, gjë që ndodh shumë shpesh.
Cila është rruga e zhvillimit të nyjeve limfatike?
Prof. Dr. Kocheva: Tek fëmijët, nyjet limfatike janë normalisht më të mëdha, veçanërisht te fëmijët më të vegjël, sepse ato vijnë në kontakt me viruse të reja çdo ditë që stimulojnë sistemin imunitar dhe reagimin imunitar në trup, kështu që tek fëmijët më të vegjël ato janë normalisht më të mëdha dhe janë të prekshme në një periudhë të jetës. Me rritjen e fëmijëve, ato zvogëlohen, në vitet e adoleshencës janë më pak të prekshëm pa ndonjë arsye objektive, infeksionet janë më pak të zakonshme dhe më shpesh shoqërohen me ndonjë arsye tjetër.
Si trajtohet limfodenopatia në fëmijëri?
Prof. Dr.Koçeva: Do të shtoja se shumica e limfodenopative, meqë kanë etiologji virale, nuk duhet të trajtohen dhe nuk duhet insistuar në terapi me antibiotikë, pa marrë parasysh se ato janë mbajtur për një kohë të gjatë. Gjithashtu duhet të jeni të durueshëm, veçanërisht nëse gjendja e fëmijës është e mirë dhe nëse nuk ka simptoma të tjera që do të tregonin nevojën për ekzaminime. Në limfadenitin bakterial indikohet terapia me antibiotikë, duhet të zgjidhen antibiotikë me spektër të gjerë në varësi të moshës së pacientit derisa të merren analizat mikrobiologjike. Por, pavarësisht pranisë së nyjeve limfatike, ndonjëherë edhe të temperaturës, një moment akut, një pasqyrë e keqe, kortikosteroidet nuk duhet të jepen kurrë përpara se të vendoset diagnoza e sëmundjes.
Përktheu dhe përshtati:S.N
