Për kardiokirurgjinë në Maqedoni, për specializantët e rinj, për mundësitë në Maqedoni të zhvillimit në kardiokirurgji dhe rritjen profesionale por para së gjithash për marrëdhëniet me pacientët dhe mjekët e rinj, flet njëri nga specializantët më të rinj në fushën e kardiokirurgjisë Dr. Gorazd Konjanovski, pjesë e ekipit mjekësor në Spitalin klinik “Zhan Mitrev”.
Ju jeni një nga specializantët më të rinj të kardiokirurgjisë në Maqedoni, çfarë ju tërhoqi në këtë fushë të praktikës mjekësore?
Dr.Konjanovski: Interesin tim për kardiokirurgjinë e kisha shprehur madje edhe para se ta dija se çfarë do të thoshte kardiokirurgji. Sado e pabesueshme që tingëllon, një incident nga fëmijëria ime përcaktoi profesionin tim aktual. Kur isha rreth 7-8 vjeç, gjyshi im, i cili ishte me profesion okulist, u operua në spitalin e atëhershëm “Filipi II”. Tek gjyshi im ishte kryer bypass aorto-koronar nga ana e Dr. Zhan Mitrev dhe pas atij operacioni jetoi edhe 16 vite të tjera. Kur është kthyer në shtëpi pas operacionit kishte sjellë me vete një video-kasetë me mbishkrimin “1000 operacione të zemrës së hapur në Republikën e Maqedonisë”. Që nga ajo ditë, ndërsa të gjithë miqtë e mi shikonin filma vizatimorë, unë e shikoja atë kasetë, i shikoja ato operacione dhe edhe pse nuk kuptoja asgjë, vetëm atë shikoja. Edhe në ato vite, në ato momente kam folur dhe kam thënë që kur të rritem dua të bëhem doktor për zemrën si doktor Mitrev. Dhe kështu mbeti e gdhendur në qenien time, dashuria dhe interesi për kardiokirurgjinë u zhvilluan në mënyrë të paqartë dhe nuk humbi kurrë. Kur isha në klasën e 8-të, kisha një dëshirë të madhe për të takuar doktor Mitrevin, dhe kjo dëshirë e imja u realizua, ai na priti dhe i thashë se një ditë dua të bëhem si ai dhe i kërkova këshillë se çfarë duhet të bëj do të bëj që të bëhem si ai, dhe për këtë ai m’u përgjigj – Studio dhe dëgjo zemrën tënde. Kështu bëra, nuk hoqa dorë nga dëshira në asnjë moment, ndaj sot po jetoj ëndrrën time. Tani jam specializant në kardiokirurgji nën mentorimin e Dr. Zhan Mitrev në Spitalin Klinik Zhan Mitrev.
Si e shikoni kardiokirurgjinë? Çfarë duhet bërë që kardiokirurgjia të zhvillohet edhe në Maqedoni?
Dr.Konjanovski: Kardiokirurgjia është një degë për të cilën në fushën e mjekësisë flitet se po humbet dhe pa të nuk mund të bëhet asgjë. Çdo ditë përballemi me raste të ndryshme ku trajtimi operativ është i pashmangshëm. Është e vërtetë që kardiologjia intervenuese është në rritje, por është larg nga të qenit në gjendje të zëvendësojë trajtimin operativ. Kemi pasur jo pak raste kur është dashur të reagojmë urgjentisht për shkak të disa procedurave të intervnuese apo të ngjashme. Prandaj, edhe pse mund të duket më e thjeshtë ose më pak e rrezikshme, ndonjëherë trajtimi operativ është shumë më i sigurt dhe më pak i rrezikshëm sesa një qasje intervenuese. E them këtë sepse pacienti gjithmonë zë vendin e parë. Kur bëhet fjalë për çështje të tilla serioze, nevojitet një vëzhgim shumë i gjerë dhe konsultimi me mjekun kardiokirurg është i domosdoshëm.
Në më pak se dy vjet kam asistuar personalisht rreth 650 operacione kardiovaskulare. Kjo është pothuajse 10 herë më shumë se programi i planifikuar në kurrikulumet e kardiokirurgjisë të ofruara nga universitetet në mbarë botën. Një dinamikë e tillë e punës, si dhe falë mentorimit të lartë, më mundësoi të mësoj dhe të kryej punë profesionale që parashikohet në vitet më të avancuara të specializimit
Në Maqedoni kardiokirurgjia është zhvilluar intensivisht në 20 vitet e fundit. Klinika jonë ka luajtur një rol kyç në hedhjen e themeleve në kardiokirurgji dhe këto përpjekje njihen, respektohen dhe vlerësohen përtej kufijve të vendit tonë. Padyshim që ne si shtet kemi një institucion shëndetësor të specializuar kardio të njohur në botë dhe shpresoj që në të ardhmen sistemi shëndetësor në vendin tonë t’i shfrytëzojë edhe më tepër mundësitë për zhvillimin e kësaj dege nëpërmjet forcës edukative dhe shkencore që ne mund të ofrojmë.
Praktikën tuaj si specializant në kardiokirurgji e keni filluar në Klinikën Zhan Mitrev, cilat janë mundësitë për zhvillim dhe avancim profesional në këtë mjedis?
Dr. Konjanovski: Po e saktë. Fillova praktikën time pikërisht në këtë spital në një periudhë shumë të vështirë për të gjithë ne, në kulmin e pandemisë Covid. Pas një viti mora specializimin. Por cilësia dhe suksesi në jetë kërkojnë sakrifica. Nga shumë kolegë të rinj do të dëgjoni se këtu është shumë strikte, se është e vështirë, se puna është e gjatë etj. Dhe është kështu, sepse këtu punojnë profesionistë të një niveli të lartë, me shumë përkushtim dhe ndjeshmëri ndaj pacientëve, ndaj dhe vetë ambienti është mjaft kërkues dhe një filtër që lejon vetëm stafin më të mirë dhe më të përkushtuar të punojë në këtë institucion shëndetësor. Duke folur për këtë, zhvillimi dhe rritja profesionale janë të pashmangshme.
Keni qenë pjesë e shëndetësisë publike dhe private, a mund të bëni një dallim të tyre? Cilat janë mundësitë për avancim në kardiokirurgji në shëndetësinë publike dhe private?
Dr. Konjanovski: Fatkeqësisht, dallimet janë diametrale. E kam fjalën për shëndetin në përgjithësi. Në mesin e njerëzve ekziston një stigmë se është më e sigurt kur shkoni në kujdesin shëndetësor privat. Dhe fatkeqësisht kështu është. Arsyet janë të shumta, problemi është multifaktorial. Sigurisht që ka profesionistë, një pjesë e madhe e tyre kanë qenë edhe profesorët e mi nga të cilët kam mësuar. Duket sikur mungon një koncept real, kushte pune dhe disiplinë për zhvillimin e shëndetësisë shtetërore dhe mendoj se shëndetësia shtetërore e qëndrueshme është çelësi për ndërtimin e imazhit shëndetësor në një vend. Nuk kam përvojë pune në kardiokirurgjinë shtetërore, por mund të flas për atë që po ndodh tek ne. Në më pak se dy vjet kam asistuar personalisht rreth 650 operacione kardiovaskulare. Kjo është pothuajse 10 herë më shumë se programi i planifikuar në kurrikulumet e kardiokirurgjisë të ofruara nga universitetet në mbarë botën. Një dinamikë e tillë e punës, si dhe falë mentorimit të lartë, më mundësoi të mësoj dhe të kryej punë profesionale që parashikohet në vitet më të avancuara të specializimit. Si klinikë, ne po punojmë gjithashtu në një projekt që përfshin disa universitete evropiane dhe profesorë nga Evropa për zhvillimin e inteligjencës artificiale në kardiokirurgji.
Mjekët e rinj duhet të respektohen nga autoritetet shëndetësore, duhet vlerësuar puna e tyre dhe duhet të kenë një shans real për të bërë atë që duan. Epo, a nuk janë modeste kërkesat e mjekëve të rinj për të qëndruar, punuar dhe krijuar në vendin e tyre? Pikërisht për këtë kam qëndruar në Maqedoni, sepse e kam marrë këtë në klinikën ku punoj.
Në nivel të klubit shkencor mbahen vazhdimisht leksione ku merren parasysh protokollet dhe trendet më të fundit të punës në mjekësi, mbahen punëtori/seminare edukative. Ne organizojmë gjithashtu kongrese të rëndësishme për zhvillimin tonë arsimor. Ne marrim pjesë aktive në botimin e punimeve shkencore. Mendoj se kjo i thotë të gjitha.
Cilat janë mundësitë për avancim të specializantëve të rinj në Maqedoni, çfarë nevojitet për të qëndruar dhe punuar këtu në Maqedoni?
Dr. Konjanovski: Para së gjithash, ju duhet ta doni vendin tuaj dhe të dëshironi të investoni punën tuaj këtu. Në mjekësi, nëse nuk e vendos pacientin në radhë të parë ose nëse nuk ke ndjeshmëri për të, ke zgjedhur profesionin e gabuar. Në përgjithësi, për ecurinë e specializantëve të rinj, e kam fjalën në radhë të parë për shëndetin publik, sepse aty janë të pranishëm në një numër më të madh dhe shumë gjëra duhet të ndryshohen rrënjësisht. Mjekët e rinj duhet të respektohen nga autoritetet shëndetësore, duhet vlerësuar puna e tyre dhe duhet të kenë një shans real për të bërë atë që duan. Epo, a nuk janë modeste kërkesat e mjekëve të rinj për të qëndruar, punuar dhe krijuar në vendin e tyre? Pikërisht për këtë kam qëndruar në Maqedoni, sepse e kam marrë këtë në klinikën ku punoj.
Sa ndikon gjendja me akuzat dhe presionet ndaj klinikës tek ju dhe në punën tuaj?
Dr.Konjanovski: Nuk ka njeri që nuk lëndohet nga padrejtësia. Ne e dimë se si dhe çfarë kemi kaluar në atë periudhë 2 vjeçare. Ne e dimë se si njerëzit luteshin për një shtrat plus. Ne e dimë se çfarë do të thotë në 2 javë të jesh madje 7 herë në kujdestari nga 24 orë në kushte mbinjerëzore me maska dhe të marrësh frymë nën maskë. Ne e dimë gjithashtu se si kemi arritur të kryejmë operacione pa vonuar pacientët në ato kushte kur askush tjetër nuk operonte. Pra, tani kur sheh që disa nga ata pacientë të cilëve ke bërë gjithçka për ti shpëtuar jetën duke të fajësuar, sigurisht që kjo ndikon tek ty.
Në vende të tjera ka deklarata për mbrojtjen nga përgjegjësia e punonjësve shëndetësorë që kanë vepruar në kushte emergjente si pandemia dhe raste të ngjashme. Me gjithë zhvillimet e fundit në vendin tonë me kërkimin e përgjegjësisë mjekësore, çfarë mendoni për këtë, a është e nevojshme?
Dr. Konjanovski: Gjatë pandemisë Covid, pati agoni në nivel botëror. Lufta e përditshme ishte tepër e madhe për të luftuar si mjek me një sëmundje të panjohur. Protokollet e punës ndryshonin nga dita në ditë, nuk kishte standardizim të gjërave, nuk dihej se çfarë ishte e çfarë nuk ishte e saktë, ndaj nga përvojat e mëparshme u përpoqëm t’i ndihmonim në çdo mënyrë pacientët. Prej aty besoj se ky vendim është i domosdoshëm dhe i justifikuar të merret edhe në vendin tonë.
Përktheu dhe përshtati:S.N
