Koronaviruset (CoV) janë familje e madhe e viruseve që shkaktojnë sëmundje që fillojnë nga ftohja e zakonshme deri te sëmundjet më të rënda (SARS-CoV, MERS-CoV). Më 31 dhjetor 2019, autoritetet shëndetësore kineze njoftuan Organizatën Botërore të Shëndetit për një shpërthim të pneumonisë me shkak të panjohur në Wuhan, Kinë. Më datë 9 janar 2020, u identifikua si koronavirus i ri, për të cilin sekuencat gjenetike kanë përcaktuar se i përket viruseve të llojit beta-korona.
Koronavirusi i ri (SARS-CoV2) është një lloj i ri i koronavirusit që nuk është identifikuar më parë tek njerëzit dhe shkakton sëmundjen e quajtur COVID-19. Pasi një numër vendesh në të gjitha rajonet e OBSH-së regjistruan raste, më 11.03.2020 Sekretari i Përgjithshëm i OBSH-së shpalli pandeminë e COVID-19.
Simptomat dhe shenjat e zakonshme të infeksionit janë temperatura, ethet, kollitja dhe vështirësi në frymëmarrje. Në raste më të rënda, infeksioni mund të shkaktojë pneumoni, sindromë të rëndë respiratore akute, dështimi i veshkave, madje edhe vdekja.
Nuk ka një trajtim specifik. Sidoqoftë, shumë nga simptomat mund të trajtohen dhe për këtë arsye trajtimi duhet të bazohet në gjendjen klinike të pacientit.
Që nga dje, kur u raportuan gjithsej 12 raste të reja të COVID-19, numri i përgjithshëm i personave të infektuar ishte 148.
Nga 12 pacientë, katër ishin shtruar në spital dhe pjesa tjetër ishin në trajtim në shtëpie (asimptomatike ose me pamje të lehtë klinike). Në katër prej tyre, është regjistruar prania e komorbiditeteve. Një total prej 6 personash kishin kontakt me një rast tashmë të konfirmuar të COVID-19 në vend.
Sipas vendbanimit, rastet e COVID-19 janë regjistruar në 7 qytete: Shkup (n=88), Dibër (n=40), Kumanovë (n=8), Shtip (n=7), Kavadar (n=2), Ohër (n=2) dhe Gostivar (n=1).
Incidenca më e lartë kumulative në 100 000 banorë është regjistruar në Dibër me 144.1 raste në 100.000 banorë, ndërsa në Shkup incidenca është 14.2 në 100.000 banorë, ndërsa në Shtip incidenca për 100.000 banorë është 13.3 (Grafiku 1).
Për sa i përket shpërndarjes sipas gjinisë, janë regjistruar 73 meshkuj dhe 75 gra ose raporti mashkull – femër 1: 1. Morbiditeti specifik sipas gjinisë tek meshkujt është 7,0/100.000, ndërsa te femrat është 7,3/100.000.
Mosha e pacientëve varion nga 2 deri në 91 vjet (mesatarisht – 43,8 vjet). Shumica e rasteve janë të grupmoshës 30-39 vjeç (23.6%) ku është regjistruar incidenca më e lartë specifike prej 11,0/100.000.
Sa i përket datës së raportimit, çështja e parë regjistrohet në javën e 9, ndërsa nga java e 11-të në vitin 2020 vazhdimisht janë konfirmuar raste të reja. Numri më i lartë i rasteve të raportuara në ditë (n=29) është regjistruar më 21.03.2020
Nga rastet e raportuara, 32 ose 21.6% ishin / ishin shtruar në spital gjatë sëmundjes, ndërsa 116 raste tjera ishin në trajtim shtëpiak dhe në izolim shtëpiak, asimptomatikë ose me pamje të lehtë klinike.
Sa u përket simptomave të raportuara te personave të infektuar, rastet më të shpeshta ishin kolla (68.6%), temperatura (62.9%), dobësi (28.6%), dhimbje të fytit (25.7%), dhimbje koke (24.8%) dhe ethe (21.9%), ndërsa 43 persona ishin pa simptoma. Një person në spital u vendos në ventilim mekanik për shkak të gjendjes së përkeqësuar.
Për sa i përket komorbiditeteve, në 31 persona janë të pranishme gjendjet kronike / shëndetësore, 21 prej të cilëve kanë sëmundje kardiovaskulare, 6 kanë sëmundje kronike pulmonare, 4 kanë sëmundje kronike renale, 3 kanë diabet dhe 4 kanë sëmundje të tjera kronike.
Tashmë janë regjistruar 12 raste të sëmundjes tek personat e kujdesit shëndetësor.
Sipas rezultatit të sëmundjes, te 145 persona sëmundja është aktive, një rast është lëshuar nga spitali me sëmundje të shëruar, ndërsa janë regjistruar 2 viktima.
Nga numri i përgjithshëm i rasteve, 26 janë importuar, njëri prej të cilëve është zbuluar në pikën e hyrjes (Aeroporti Ndërkombëtar i Shkupit).
Nga 15.02.2020 deri në 23.03.2020 janë testuar gjithsej 1236 materiale (148 pozitive), nga të cilat 776 në laboratorin për virologji dhe diagnostifikim molekular në ISHP dhe 460 në laboratorin privat Zhan Mitrev.
Nga rastet pozitive, janë regjistruar 793 kontakte të cilat ndiqen ose janë ndjekur gjatë një periudhe 14-ditore. Nga të regjistruarat, 122 raste ishin me transmetim lokal.
VLERSIMI I RREZIKUT PËR SHPËRNDARJEN E MËTEJSHME TË COVID-19
Vlerësimi i rrezikut të OBSH-së në nivel global dhe evropian të COVID-19 shprehet se rreziku është shumë i lartë.
Sipas OBSH-së kategorizimi i rrezikut, vlerësohet se:
- Dibra është në fazën 4 (transmetimi i gjerë i komunitetit).
- Shkupi është në fazën 4 (transmetim i gjerë i komunitetit).
- Pjesa tjetër e Republikës së Maqedonisë së Veriut është në fazën 2 (raste sporadike).
Në komunat Dibër dhe Qendrën Zhupë u shpallë gjendje krize dhe karantinë në 13.03.2020 për të paktën 30 ditë. Në gjithë teritorin është shpallur gjendje e jashtëzakonshme që nga data 18.03.2020 për një periudhë prej të paktën 30 ditë.
Burimi: Instituti i Shëndetit Publik i Republikës së Maqedonisë së Veriut
