Shkruan: Mr. Marija Stojkoska-Vasilevska
Psikologe dhe psikoterapiste
Psikoterapia akoma kërkon vend në shoqërinë tonë, nga ku mund të shihet mirë dhe në mënyrën e duhur, dhe të përfitohet nga dobia e saj. Nëpër labirintet spitalore shpesh humbasin njerëzit problemet e të cilëve (ose pasojat e problemeve që ata kanë) në një masë të konsiderueshme janë të një natyre psikologjike, dmth., ekuilibri i çrregulluar i shëndetit mendor.
Shëndeti fizik dhe mendor nuk funksionojnë ndaras, ato janë të lidhura në një tërësi – njeriun. Kështu, shëndeti i çrregulluar mendor mbart pasoja për shëndetin fizik.
Shëndetin mendor e çrregullojmë duke i injoruar, shtypur ose duke mos i trajtuar në mënyrën e duhur sinjalet që trupi na i dërgon në formën e emocioneve më intensive, gjithnjë e më të pranishme janë mendimet, frikat, eksitimi i shpeshtë, simptomat trupore si djersitja e shpeshtë, aritmia, pagjumësia, dëshira e zvogëluar për gjëra që deri vonë na sillnin lumturi, tërheqja nga ngjarje të ndryshme, situata, njerëz, etj. Çrregullimi i ekuilibrit të shëndetit mendor shpesh di të shfaqet pas ose gjatë një krize të jetës, tragjedisë ose stresit për një kohë të gjatë.
Pasojat që manifestohen fizikisht është e vërtetë se ato duhet të mjekohen me mjekësi dhe farmakologji, të cilat janë përgjegjëse për shëndetin fizik. Por për problemet e somatizuara, shkaktarët që janë të një natyre psikologjike trajtohen ndryshe. Ata trajtohen me psikoterapi.
Në psikoterapi nuk është kyçe “pilula”. Terapia kërkon vullnetin për të funksionuar në cilësi me kapacitetin që zotëron çdo qenie njerëzore në mënyrë që të arrijë lumturinë dhe kënaqësinë në jetë.
Terapia kërkon të zgjojë bllokimet që ndalojnë përdorimin e kapaciteteve. Çdo person ka historinë e vet dhe terapisti e njeh atë veçori. Shumë shpesh nuk e kuptojmë pse sillemi në një mënyrë të caktuar ndaj disa njerëzve ose humbasim besimin në veten ose ekziston ndjenja që jemi të refuzuar, të keqkuptuar… Duke qënë të pavetëdijshëm ne kemi krijuar modele të panjohura të sjelljes ose të përballimit të disa situatave që më parë kanë funksionuar, por tashmë nuk janë më të zbatueshme në kontekstin aktual. Së pari, ndërgjegjësimi se kur i kemi krijuar ato dhe si funksionojnë ata është një pasqyrë dhe progresion i rëndësishëm në procesin e psikoterapisë. Rritja e ndërgjegjësimit, mënyrat se si ne zgjedhim të marrim diçka ose t’i futemi diçkaje, për t’u bërë më të vetëdijshëm, krijojmë jo vetëm një përmirësim të gjendjes sonë mendore, por edhe një mënyrë jetese të re, me cilësi më të mirë.
Nuk është gjithmonë e lehtë, përkundrazi, është e vështirë t’i kushtohet vëmendje disa ngjarjeve të shtypura që zgjojnë emocione, që janë të vështira për t’u duruar ose kemi harruar se mund t’ju rezistojmë.
Prandaj koha është gjithashtu një kategori e rëndësishme në procesin terapeutik. Kur dhe sa është i pregaditur klienti që të ekspozohet ndaj përmbajtjeve që nuk janë të arritshme për ta, vlerësohet nga terapisti dhe këtë e kontrollon me klientin. Terapisti është përgjegjës që të kujdeset për sigurinë e klientit dhe të drejtojë procesin sipas ritmit të klientit, dhe jo sipas dëshirës së vetë apo të klientit pritjeve të klientit ose pritshmëria për të zgjidhur “problemin” shpejt.
Në psikoterapi vjen personi që është i gatshëm të marrë përsipër veten dhe ekzistencën e tij, i cili dëshiron të marrë përgjegjësi për veten dhe shëndetin e tij. Të mësojë të njohë se cila është nevoja e tij e përshtatshme dhe çfarë i imponohet, të vendos kufij dhe të marrë përgjegjësinë për zgjedhjet e tij. Për të arritur atë nivel, është e rëndësishme që të rritet emocionalisht. Të mësojë dhe të bëhet njeri i cili është i gatshëm të ndryshojë, sesa që të presë që të ndryshojnë kushtet dhe problemet të zhduken, pasojat e këqija që nuk i japin qetësi të mos ekzistojnë më. Psikoterapia kërkon që përgjegjësia e klientit të jetë proaktive ndaj vetes, ndërsa terapistit të jetë me të derisa e kalon dhe ndriçon rrugën e tij. Motivimi për tu bërë gati për të ndryshuar në fillim nuk është shumë i madh dhe ka pak dyshime. Besimi që ndërtohet përmes psikoterapistit dhe kontaktit me klientët është një lidhje e rëndësishme për trajtimin e mëtutjeshëm të suksesshëm. Pasojat, simptomat, problemi për të cilin klienti fillimisht vjen në terapi janë vetëm një pjesë e përfitimeve të të gjithë procesit terapeutik. Pas procesit terapeutik klienti del me vetëdije shumë më të madhe për veten dhe funksionimin e tij si dhe mundësitë që të ndryshojë diçka nëse dëshiron dhe nëse është në përputhje me nevojat e tij.
Procesi psikoterapik bazohet në kontaktin e krijuar nga klienti dhe terapisti përmes besimit që ata e zhvillojnë.
Gjatë gjithë procesit terapeutik, klienti sheh mënyra të reja për të provuar problemin për të cilin klienti i nënshtrohet terapisë. Duke zbuluar disa prej konflikteve, dëshirave dhe frikave të shtypura, ai mëson mënyra të reja me të cilat përmbajtja e shtypur do t’i sjellë atij një cilësi të re të funksionimit. Seancat terapeutike zhvillohen në hapësira mjaft të rehatshme që i lejon klientit diskrecion, sipas parimeve të caktuara etike dhe morale që i japin klientit siguri dhe besim tek profesionisti para se të hapin tema dhe aspekte të rëndësishme të jetës së tij. Seancat mbahen një herë në javë, ndërsa procesi i trajtimit zgjat disa muaj. Mund të bëhet pauzë dhe të fillohet përsëri.
