XBB.1.5 është një nën-variant i llojit omicron, i quajtur ndryshe kraken. Është versioni më infektiv i koronavirusit deri më tani. Por pse quhet kraken? Edhe variantet e mëparshme kishin emrat e tyre joformalë, kështu që në botën anglishtfolëse publiku foli për variantet “makth” dhe “scrabble”.
Disa pseudonime për virusin u vendosën më pas në gjuhë, ndërsa disa jo. Meqenëse OBSH-ja nuk dha emra më të zhurmshëm nënvarianteve të reja të koronavirusit vitin e kaluar, disa u kujdesën vetë për të. Emri kraken u përdor për herë të parë në Twitter nga biologu evolucionar Ryan Gregory, duke iu referuar një krijese mitologjike skandinave, përbindësh deti me disa krahë të fuqishëm që, sipas legjendës, vrau shumë marinarë dhe shkatërroi shumë anije.
Çfarë është XBB.1.5 dhe si ndryshon nga variantet e tjera të koronavirusit?
Nënvarianti i omikronit XBB.1.5 është mutacion “rekombinant” shumë infektiv, që do të thotë se përmban material gjenetik nga nënvariante të ndryshme të koronavirusit, në rastin e tij nga dy nënvariante të omicronit BA.2.
Në vetëm një muaj, kraken u bë lloji dominues në Shtetet e Bashkuara. Në fillim të dhjetorit, vetëm dy për qind e rasteve të infektimit në SHBA ishin shkaktuar nga ky nënvariant, ndërsa tashmë në fillim të janarit mbi 50 për qind e tyre.
Shkencëtarët aktualisht supozojnë se ky variant është më rezistent ndaj sistemit imunitar sesa nën-variantet e tjera të omicron. Është gjithashtu më infektues se variantet e tjera sepse ka mutacion shtesë për shkak të të cilit lidhet më mirë me qelizat.
Ku u shfaq për herë të parë dhe ku është më i përhapur?
Nuk dihet ende se ku është shfaqur kraken. Ai është gjetur në 29 vende deri më tani, por besohet se është i pranishëm në shumë të tjera. Sekuenca gjenomike tani kryhet shumë më pak në mbarë botën, duke e bërë më të vështirë gjurmimin se sa i përhapur është varianti. Deri më tani, kraken është më i përhapur në Shtetet e Bashkuara, veçanërisht në verilindje, ku përbën më shumë se 75 për qind të rasteve të infeksionit. Në Britaninë e Madhe, katër për qind e të infektuarve rishtazi janë të infektuar me të, ndërsa në Gjermani është shfaqur që në tetor. Atje, siç parashikojnë ekspertët, gjatë muajit janar prezenca e tij mes të infektuarve duhet të rritet në gjashtë për qind. Siç deklaroi epidemiologu gjerman Hayo Zee, është pothuajse e sigurt që kraken do të bëhet varianti dominues edhe në Evropë.
Çfarë simptomash shkakton kraken?
Simptomat e infeksionit kraken nuk dallojnë nga infeksionet me nënvariante e mëparshme omikron, por simptomat e ngjashme me gripin duket se po bëhen më pak të zakonshme, veçanërisht te individët e vaksinuar dhe të rivaksinuar. Numri i atyre që kanë simptoma të ngjashme me të ftohtin – rrufë dhe hundë të zëna, dhimbje të fytit dhe kollë – gjithnjë po rritet. Përveç kësaj, ka simptoma specifike për COVID-19, si humbja e shijes dhe nuhatjes, ethe, dhimbje koke, lodhje, dhimbje trupi, por edhe të përziera dhe diarre.
Sa i rrezikshëm është ky lloj?
Pavarësisht se ky lloj është bërë kaq shpejt dominues në Shtetet e Bashkuara dhe se numri i shtrimeve në spital për shkak të infeksionit me COVID-19 në atë vend po rritet, ekspertët thonë se tani për tani nuk ka arsye për t’u frikësuar. Veçanërisht, kraken nuk duhet të shkaktojë infeksione më të rënda se nënvariantet e mëparshme të omicron. Për shkak se virusi po ndryshon vazhdimisht, shkencëtarët kanë përcaktuar se të ashtuquajturat antitrupa monoklonale, të krijuara nga klonimi i qelizave staminale, nuk janë shumë efektivë në luftimin e nënvarianteve më të fundit të Covid. Varianti i ri i të ashtuquajturit koronavirus kraken, në një periudhë shumë të shkurtër kohore u bë dominuese në Shtetet e Bashkuara. Pse quhet kraken, si ndryshon nga variantet e mëparshme dhe çfarë dihet deri tani për të?
