ÇFARË DUHET TË DINI PËR SKOLIOZËN?
Kirurgu Dr. Jonathan Rasouli, ekspert për deformimet e shtyllës kurrizore në Spitalin Universitar Staten Island, shpjegon se bëhet fjalë për një deformim trunkal që përfshin ndryshime morfologjike dhe transformim të shtyllës kurrizore. Ndodh shpesh në të gjitha grupmoshat, por më shpesh tek të rinjtë dhe të rriturit që vuajnë edhe nga osteoporoza. Për fat të mirë, shpesh nuk ka simptoma, por mund të shfaqen dhimbje.
Kirurgu Dr. Nick Ghazarian nga Spitali Memorial shpjegon se skolioza i referohet lakimit të shtyllës kurrizore dhe ka lloje të ndryshme të skoliozës dhe më e shpeshta që diagnostikohet tek fëmijët është kur ndodh periudha e rritjes së shpejtë. Ajo lidhet me gjenetikën dhe është më e zakonshme tek femrat.
Lloji më i zakonshëm i skoliozës është skolioza idiopatike, e cila prek rreth 80-90% të të gjithë njerëzve me skoliozë. Klasifikimi “idiopatik” do të thotë se origjina e sëmundjes është e panjohur. Grupi i skoliozës ndahet në 3 nëngrupe që përcaktohen nga periudha kur janë zbuluar për herë të parë: A) Skolioza idiopatike infantile: mosha nga 1 deri në 3 vjeç (më e theksuar tek djemtë), B) Skolioza idiopatike juvenile: mosha nga 4 deri në 9. vjeç (në të dy gjinitë), C) Skolioza idiopatike e adoleshencës: mosha 9 deri në 17 vjeç (më e theksuar tek vajzat), supozohet se arsyeja është rritja e menjëhershme kur hyn në pubertet. Të 3 grupet kërkojnë trajtim. D) Skolioza idiopatike e rritur-degjenerative nënkupton moshën e pjekur dhe në disa pacientë nënkupton edhe rikthim dhe progresion të sëmundjes e ndjekur nga dhimbje në pjesën e poshtme të shpinës. Paqëndrueshmëria segmentale, osteopenia, osteoporoza dhe shfaqja e sindromave të dhimbshme të shtyllës kurrizore. Ky grup kërkon trajtim në formën e ruajtjes së gjendjes dhe parandalimit të përparimit të mëtejshëm.
Në shumicën e rasteve, shfaqja e hershme e skoliozës shoqërohet me disa gjendje të tjera dhe kur bëhet fjalë për probleme serioze si tumori beninj apo malinj i shtyllës kurrizore, kërkohet ndërhyrja e kirurgut.
KUSH ËSHTË NË GRUPIN E RREZIKUT?
Mjeku Rasouli shpjegon se skolioza idiopatike shfaqet shpesh tek të rinjtë, por edhe tek të moshuarit me osteoporozë. Nuk dihet pse, por ndoshta është kombinim i gjenetikës dhe faktorëve të jashtëm. Skolioza adoleshente që diagnostikohet tek të rinjtë, nëse njihet në kohë, do të ngadalësohet lehtësisht dhe nuk do të kërkojë trajtim kirurgjik.
Dr. Meqenëse skolioza mund të përkeqësohet me kalimin e kohës, është e nevojshme të monitorohet vazhdimisht gjendja te mjeku.
SKOLIOZA DEGJENERATIVE
Mjekët shpjegojnë se në këtë rast pacienti zhvillon lakim të shtyllës kurrizore si pasojë e konsumimit ose traumës, operacionit të shtyllës kurrizore ose progresionit të skoliozës në adoleshencë. Incidenca rritet me moshën. Shumë njerëz nuk do të kenë simptoma derisa skolioza e lidhur me moshën të bëjë tendosje shtesë në shtyllën kurrizore.
Në këtë rast, simptomat e hershme përfshijnë dhimbje në pjesën e poshtme të trupit dhe ngurtësi. Ndërsa gjendja përparon, mund të shfaqet një ndjenjë dobësie, ngërçe dhe dhimbje të forta në këmbë dhe shpinë, ndërsa përpjekja e vazhdueshme për të “kapur” pozicionin e duhur e bën të vështirë jetën e përditshme. Është e rëndësishme të zbulohen herët karakteristikat tipike të skoliozës dhe nëpërmjet trajtimit të kthehet shtylla kurrizore në një pozicion fiziologjik normal dhe të ndalohet sa më shumë ecuria e sëmundjes me sinergjinë e pacientit, familjes, fizioterapistit, ortopedit. Theksi vihet në qasjen multidisiplinare dhe ndryshimin e të gjitha modeleve të përditshme dhe të jetës. Ekzaminimet në fillimin e simptomave mund të përfshijnë ekzaminimin fizik, rreze x të shtyllës kurrizore, si dhe skanime CT dhe MRI për të përcaktuar anatominë.
SI NDIKON SKOLIOZA NË JETËN E PËRDITSHME?
Në shumicën e rasteve, nuk ka simptoma të rënda që mund të ndikojnë në jetën, por disa mund të përjetojnë dhimbje shpine dhe probleme me pranimin e pamjes si pasojë e skoliozës. Në raste të rralla, mund të shfaqen probleme të mëdha si vështirësi në ecje. Është më e rëndësishme të filloni terapinë herët për të parandaluar pasoja shumë të rënda.
