Anosmia ose ndjenja e zvogëluar e nuhatjes është një nga simptomat e zakonshme të COVID-19. Për disa pacientë, është simptoma e parë, për disa është e vetmja, ndërsa për përqindjen më të madhe shqisa e nuhatjes dhe shijes kthehet pas rikuperimit, zakonisht brenda disa javësh, një përqindje e caktuar e pacientëve përjeton humbje afatgjatë. Humbja e nuhatjes shpesh shoqërohet me humbjen e shijes, por mjekët nuk mund të thonë kur dhe nëse shqisat do të kthehen.
Nuhatja është e lidhur ngushtë me shijen dhe oreksin, kështu që anosmia shpesh ndërhyn në shijen e njerëzve ndaj ushqimit. Te pacientët me COVID-19, shfaqet papritmas dhe në mënyrë dramatike, pothuajse si dikush që shtyp butonin, i cili mund të ndikojë thellësisht në gjendjen shpirtërore dhe cilësinë e jetës.
Studimet kanë lidhur anosminë me izolimin shoqëror dhe anhedoninë, paaftësia për të ndjerë kënaqësi dhe një ndjenjë të pazakontë të shkëputjes dhe izolimit.
Shumë pacientë me COVID-19 e përshkruajnë humbjen e nuhatjes si një përvojë jashtëzakonisht shqetësuese, edhe kur vetëm zvogëlohet, aq më tepër që ajo humbje është e padukshme për të tjerët.
“Nuhatja nuk është diçka të cilës ne i kushtojmë shumë rëndësi derisa të zhduket, por kur njerëzit e vërejnë atë, bëhet mjaft shqetësuese, sepse asgjë nuk është më e njëjta”, thekson Pamela Dalton, psikologe.
Shkencëtarët britanikë studiuan përvojat e 9,000 pacientëve me COVID-19 të cilët u bashkuan me një grup mbështetës të mediave sociale midis 24 mars dhe 30 shtator të vitit të kaluar.
Përveç mungesës së shijimit të ushqimit, shumë anëtarë të grupit raportuan mungesë kënaqësie në shoqërimin. Humbja e asaj ndjenje të dobësuar dhe marrëdhëniet me njerëzit e tjerë ndikuan në marrëdhëniet intime, duke i lënë ata me një ndjenjë izolimi dhe madje ndarjeje nga realiteti.
Profesionistët e shëndetit mendor janë të shqetësuar për shfaqjen e përhapur të anosmisë dhe faktin se humbja e nuhatjes është faktor rreziku për ankthin dhe depresionin.
Studiuesit kanë zbuluar se mosfunksionimi i nuhatjes shpesh paraprin deficitet sociale në skizofreni dhe tërheqjen sociale, madje edhe tek individë të shëndetshëm.
“Nga një perspektivë e shëndetit publik, kjo është me të vërtetë e rëndësishme. Nëse mendoni për numrin e të sëmurëve nga COVID-19 në botë, edhe nëse humbja afatgjate e nuhatjes sulmon vetëm 10%, ne po flasim potencialisht për miliona njerëz”, theksoi Dr. Dalton.
Efektet më të menjëhershme të humbjes së nuhatjes mund të jenë ushqyese. Njerëzit me anosmi mund të ndiejnë ende ndjesitë themelore – të kripur, të tharët, të ëmbël, të hidhur, por papulat e shijes janë receptorë relativisht të ashpër që ndihmohen nga qindra receptorë të nuhatjes në perceptimin kompleks të shijes, duke dërguar sinjale në tru.
Njerëzit të cilët janë rikuperuar nga COVID-19 gjithashtu vuajnë nga nuhatja fantomike që janë të pakëndshme dhe shpesh të dëmshme, të tilla si aroma e djegies së plastikës, amoniakut ose jashtëqitjes, ndërsa kjo dukuri quhet parosmia.
