Në dy dekadat e fundit, është bërë përparim domethënës në trajtimin e sulmit akut në tru, kryesisht me trajtimin në njësi të specializuara të trajtimit të sulmit në tru, si dhe me aplikimin e trombolizës sistemike (këputja e mpiksjes me ndihmën e ilaçeve) dhe trombektomisë mekanike (heqja mekanike e trombit). Pavarësisht se 90% e sulmit në tru mund të parandalohen nëse veprojmë mbi 10 faktorë rreziku të modifikuar, treguesit epidemiologjikë ende nuk tregojnë ndryshime të rëndësishme në drejtim të uljes së incidencës së sëmundjes.
Dhjetë faktorë rreziku që mund të ndikohen janë: presioni i lartë i gjakut, pasiviteti fizik, ushqimi jo i duhur, mbipesha, pirja e duhanit, konsumimi i alkoolit, yndyrat e larta në gjak, diabeti, depresioni, stresi dhe fibrilacioni atrial.
Hipertensioni arterial (presioni i lartë i gjakut) është sëmundje e zakonshme që nuk mbulohet në kohë të mjaftueshme. Shkaku i vërtetë i saj shpesh mbetet i panjohur, përveç në raste të rralla. Presioni i gjakut mund të kontrollohet lehtësisht me pajisje. Nuk jep ndonjë simptomë specifike të kontrolluar që do të flasë në favor të presionit të lartë të gjakut. Prandaj, shpesh i panjohur, quhet “vrasës i heshtur”, duke pasur parasysh pasojat e mundshme shkatërruese shëndetësore. Presioni i lartë i gjakut është faktori më i rëndësishëm i rrezikut që rrit rrezikun e sulmit në tru tre deri në katër herë dhe është baza e shumicës së pacientëve me sulm në tru.
Është vlerësuar se 50% e slumeve në tru janë për shkak të hipertensionit arterial të rregulluar në mënyrë të parregullt. Sot, ekzistojnë barna efektive që trajtojnë me sukses presionin e lartë të gjakut. Jepet një medikament ose kombinim i disa barnave që veprojnë në mekanizëm specifik për shfaqjen e presionit të lartë të gjakut. Përveç mjekimeve, sigurisht që duhet t’i kushtoni vëmendje mënyrës së jetesës, rregullimit të peshës trupore, reduktimit të marrjes së kripës në ushqim, ushtrimeve fizike, shmangies së pijeve alkoolike. Përpiquni të jetoni të qetë dhe të relaksuar, mos lejoni që stresi të shkatërrojë cilësinë e jetës tuaj.
Plani evropian i veprimit për sulmin në tru (SAP-E) përfshin katër synime deri në vitin 2030:
- Ulja e numrit të sulmeve në tru në Evropë për 10%
- Më shumë se 90% e njerëzve me sulm në tru në Evropë duhet të trajtohen në një repart të posaçëm për sulme në tru si niveli i parë i kujdesit.
- Të bëhen plane kombëtare për sulmin në tru që përfshijnë të gjithë zinxhirin e kujdesit nga parandalimi parësor deri tek jeta pas sulmit në tru
- Zbatimi i plotë i strategjive kombëtare për ndërhyrjet multisektoriale në shëndetin publik për të promovuar dhe lehtësuar mënyrën e shëndetshme të jetesës, për të reduktuar faktorët mjedisorë, socio-ekonomikë dhe arsimorë që rrisin rrezikun e sulmit në tru.
