Shkruan: Prim. Dr. Ivanka Stefanovska, PhD
Ortopede
Stili i jetesës moderne, rritja e shpejtë e fëmijëve dhe zakonet e parregullta të përditshme shpesh janë faktorë negativë për zhvillimin e shëndetshëm. Në fëmijërinë e hershme, ato kanë ndikim negativ veçanërisht në zhvillimin e shtyllës kurrizore dhe shkaktojnë lakimin e tij, ose skoliozën. Rritja e numrit të rasteve të skoliozës kohët e fundit është prirje në mbarë botën, gjë që nuk po tejkalon as popullsinë tonë të re.
Prindërit janë relativisht të njohur me disa nga simptomat e lakimit të boshtit kurrizor te fëmijët ose skoliozës, por nuk janë mjaftueshëm të vetëdijshëm sa të shkojnë për kontrolle të rregullta. Ata e dinë që aktivitetet sportive luajnë rol të madh në parandalimin e skoliozës, ndërsa vetëm gjysma e fëmijëve janë të angazhuar në aktivitete sportive jashtë orarit të shkollës.
MË TË PREKUR JANË FËMIJËT NGA MOSHA 8 DERI NË MOSHËN 14 VJEÇARE
Deformimet e shtyllës kurrizore janë më të zakonshme tek fëmijët gjatë periudhës së zhvillimit të tyre me intenzitet – pubertetit, nga 8 deri në 14 vjet, në varësi të gjinisë, pasi vajzat fillojnë të rriten dhe zhvillohen më herët.
Hulumtimet sugjerojnë një numër shkaktarësh të mundshëm, të cilat janë kombinim i disa faktorëve, por ekzistojnë edhe faktorët mjedisorë, siç është mbase edhe më i rëndësishmi, që është stili i jetesës.
Skoliozën e përcakton mjeku me ekzaminim klinik dhe me rreze X të të gjithë boshtit kurrizor, e cila përshkruan më së miri ndryshimet në kurriz dhe shkallën e shtrembërimit.
Prindërit nuk mund t’i zbulojnë vetë këto ndryshime, të cilat janë të parëndësishme në fillim, ndërsa disa nga simptomat mund të vërehen vetëm kur shtrembërimi ka arritur në një fazë të mëvonshme. Prandaj, prindërit mund të ndihmojnë nëse i çojnë fëmijët e tyre në ekzaminime të rregullta sistematike, jashtë atyre që bëhen rregullisht në shkollë.
SHENJAT DHE SIMPTOMAT MË TË ZAKONSHME JANË:
- Pozicioni dhe lartësia e supeve nuk janë të barabarta
- Koka nuk është në mes të trupit, dmth koka nuk e ndjek vijën kurrizore
- Dallimi është i dukshëm në pozitën dhe lartësinë e ijeve
- Asimetri në pozicionin dhe lartësinë e shpatullave (njëra shpatull është e ngritur më lart dhe e ngritur mbi shpinë)
- Kur fëmija qëndron në këmbë, duart nuk i ka të vendosura në mënyrë të barabartë përgjatë trupit, dallimi është i dukshëm në gjatësinë e duarve
-
Kur fëmija përkulet përpara, është i dukshëm dallimi midis lartësisë së anës së majtë dhe anës së djathtë të trupit, njëra anë është më e spikatur
USHTRIME, DYSHEK I MIRË DHE KARRIKE KOMODE
Deformimi i shtyllës kurrizore ndikon në funksionin e organeve dhe sistemeve të tjera në trupin e njeriut. Boshti kurrizor i lakuar më vështirë i përballon ngarkesat që janë si rezultat i aktiviteteve të jetës së përditshme dhe çojnë më shpejt në dhimbje dhe funksionim të vështirësuar.
Mund të rezultojë në ulje të funksionit të mushkërive për shkak të presionit në kraharor, mund të ndikojë në funksionimin e zemrës, të çojë në diskopati, dhimbje në ije ose në këmbë si rezultat i të qëndruarit ulur gjatë… Këto janë vetëm disa shembuj ekstrem të pasojave afatgjata të skoliozës së patrajtuar.
Në varësi të shkallës së deformimit, skolioza mund të trajtohet me tre metoda të ndryshme.
- Në fazën e hershme trajtimi kryhet me kineziterapi – terapi fizike me ushtrime të veçanta për forcimin e muskujve rreth shtyllës kurrizore.
- Në fazën e dytë, vishen korse të realizuara posaçërisht, të cilat duhet të korrigjojnë lakimin e shtyllës kurrizore.
- Në fazën e tretë, kur shtrembërimet janë më të theksuara, kryhet operacioni.
Në mënyrë që të funksionojnë normalisht, njerëzit me skoliozë duhet të ushtrojnë, por vetëm ushtrime të përshtatshme të rekomanduara nga mjeku, në mënyrë që të mos mbingarkohet shtylla kurrizore dhe të rritet shtrembërimi.
Ajo që prindërit mund të bëjnë për t’i mbajtur fëmijët e tyre të sigurt është t’u sigurojnë atyre dyshek të mirë për gjumë, tavolinë pune dhe karrige të mirë, aktivitet fizik të rregullt dhe çantë shkolla sa më të lehtë. Ushqimi nuk luan rol të rëndësishëm në zhvillimin e skoliozës. Ata duhet të jenë të vetëdijshëm se deformimi mund të shfaqet, kështu që mund të ndjekin rritjen e fëmijëve të tyre përmes ekzaminimeve të rregullta të specializuara.
