Shkruan: Prim. Mr. Dr. Iskra Lazarevska
Doktor i mjekësisë, specialist pediatër-pulmonolog
Duhet theksuar se temperatura nuk është sëmundje në vetvete, por shenjë e ndonjë sëmundjeje. Rritja e temperaturës së trupit është shenjë e shkëlqyer që trupi i fëmijës, më saktë sistemi i tij imunitar reagon në mënyrë të përshtatshme ndaj infeksionit dhe gjithashtu e ndihmon fëmijën të luftojë infeksionin në mënyrë natyrale. Temperatura e lartë e trupit është ajo që i tremb më shumë prindërit, sidomos kur është më e lartë dhe kur bëhet fjalë për fëmijët më të vegjël. Temperatura e trupit rregullohet nga qendra termorregulluese e vendosur në tru dhe detyra kryesore e saj është ta mbajë atë në një lartësi prej 36,1 deri në 37 C. Ka ndryshime fiziologjike gjatë ditës, më e ulëta është ndërmjet orës 4 dhe 6 të mëngjesit, ndërsa më e larta në mbrëmje ndërmjet orës 16 dhe 20.
Ndryshimi fiziologjik i temperaturës së trupit gjatë ditës është rreth 1 gradë, ndërsa gjatë aktivitetit fizik intensiv temperatura mund të rritet me 2 gradë. Duhet theksuar se temperatura është pjesë e mekanizmit mbrojtës të organizmit dhe ndihmon në luftimin e sëmundjeve. Qendra e kontrollit të temperaturës për të sapolindurit, foshnjat dhe fëmijët e vegjël është e pazhvilluar, kështu që shumë rroba ose një dhomë shumë e ngrohtë do të çojë në rritje të temperaturës së trupit.
PROCEDURAT BAZË KUR FËMIJA JUAJ KA TEMPERATURË
Është thelbësore t’i kushtohet vëmendje marrjes së mjaftueshme të lëngjeve, ushqimit, rrobave, aktivitetit fizik, si dhe dhënies së medikamenteve për uljen e temperaturës.
- Hidratimi – marrja e lëngjeve
Funksionimi i organizmit të njeriut, duke përfshirë organizmin e fëmijëve, paraqet ekuilibër të marrjes dhe humbjes së lëngjeve, domethënë sa më shumë lëngje të humbasim po aq më shumë duhet të kompensohen. Lëngjet përmbajnë disa minerale të tretura si natriumi, kaliumi, klori, magnezi, kalciumi, bikarbonati, fosfatet, të cilat së bashku i quajmë elektrolite. Përveç rolit të mbetur, ato kanë një rol në shpërndarjen e duhur të ujit, si dhe në kryerjen e duhur të të gjitha proceseve metabolike në trup. Proceset që ndikojnë në humbjen dhe zëvendësimin e lëngjeve dhe elektroliteve në trupin e një fëmije të shëndetshëm janë të balancuara mirë, ndërsa çrregullimi i tyre mund të çojë në dehidratim.
Gjendja me temperaturë të lartë, pavarësisht nga shkaku, shoqërohet me humbje të shtuar të lëngjeve për shkak të djersitjes intensive, frymëmarrjes së shpejtë si mekanizëm për uljen e temperaturës. Nëse infeksioni prek edhe traktin gastrointestinal, pra të vjellat dhe diareja, dehidratimi është një rrezik real. Për këto arsye duhet pasur kujdes që lëngjet që mirren të përmbajnë edhe elektrolite. Për këto arsye duhet pasur kujdes që lëngjet që gëlltiten të përmbajnë edhe elektrolite. Duhet të theksohet se foshnjat dhe fëmijët e vegjël dehidratohen më lehtë se fëmijët dhe të rriturit, për faktin se përmbajnë një sasi më të madhe të lëngjeve në trup.
- Të ushqyerit
Zakonisht një fëmijë me temperaturë ka oreks më të dobët dhe nuk duhet të detyrohet të hajë. Humbja e oreksit zakonisht zgjat 3-4 ditë dhe nuk është shenjë alarmante. Këshillohet që të jepen ushqime të pasura me karbohidrate (lëngje, fruta).
- Veshja
Duhet të rregullohet, pra sa më pak rroba të jetë e mundur për të lejuar kalimin e qetë të nxehtësisë përmes lëkurës. Ngrohja e tepërt e fëmijës febril për shkak të moszhvillimit të qendrës termorregulluese mund të çojë lehtësisht në rritje edhe më të madhe të temperaturës.
- Aktiviteti fizik
Pushimi është i nevojshëm sepse aktiviteti i tepërt kontribuon në rritjen e gjenerimit të nxehtësisë.
TRAJTIMI
Duke pasur parasysh faktin se temperatura është pjesë e mekanizmit mbrojtës imunitar, ulja e saj ndërpret këtë përgjigje dhe prish mbrojtjen e organizmit. Sipas udhëzuesve evropianë, temperatura e ngritur nuk duhet të ulet derisa të kalojë vlerat 38,5 C. Temperaturat midis 37 dhe 38.5 konsiderohen subfebrile dhe nuk rekomandohet dhënia e ilaçeve për uljen e temperaturës. Një grup i caktuar barnash që përdoren në rast të temperaturës jepen në një dozë të përcaktuar nga pesha trupore, si dhe sipas shpeshtësisë me të cilën jepen. Për të gjitha vendimet e mëtejshme në lidhje me ekzaminimet, është e nevojshme të konsultoheni me pediatrin, i cili vendimin e tij e mbështet në të dhënat anamnestike, pamjen klinike, si dhe rezultatet e ekzaminimeve të caktuara.
