Shkruan: Prof. Dr. Gorica Breshkovska
Pulmologe
Vitet e fundit, ka pasur rritje dramatike të sëmundjeve alergjike në mbarë botën. Ky trend nuk anashkalon as vendet shumë të zhvilluara dhe as vendet në zhvillim. Rreth 80 milionë njerëz në Evropë vuajnë nga një sëmundje alergjike: astma alergjike, riniti alergjik, alergjitë ushqimore, problemet alergjike të lëkurës – ekzema alergjike dhe urtikaria. Problemet e alergjisë nuk kufizohen më në një stinë apo rajon të caktuar, gjë që është pjesërisht për shkak të ndikimit të mjedisit të jashtëm: njerëzit janë të ekspozuar ndaj shumë substancave. Mënyra e jetesës, kalimi i pjesës më të madhe të ditës në ambiente të mbyllura gjithashtu e bën të pamundur shmangien e përqendrimeve të mëdha të alergenëve. Stresi psikologjik, i cili është pjesë përbërëse e jetës moderne, ndikon negativisht në sëmundjet alergjike.
Zbulimi i hershëm i sëmundjeve alergjike – testet e alergjisë, testet për vlerësimin e funksionit të mushkërive, testi i dilatimit, testet provokuese, testet laboratorike dhe përdorimi i terapisë moderne mundëson sigurimin e një jete normale pa kufizuar aktivitetet e përditshme të pacientëve.
Alergjitë zakonisht shfaqen në një familje. Nëse të dy prindërit janë alergjikë, ose vetëm nëna, fëmijët kanë më shumë gjasa të zhvillojnë alergji. Sëmundjet alergjike janë barrë e madhe jo vetëm për të sëmurët, por edhe për sistemin shëndetësor të vendit për shkak të kostos së trajtimit, veçanërisht në kushte spitalore.
Ka mijëra alergjenë në natyrë, por njerëzit në përgjithësi nuk reagojnë ndaj tyre. Në të kundërt, ata me alergji reagojnë me mbindjeshmëri dhe zhvillojnë reaksion alergjik. Alergjenët më të zakonshëm gjenden përreth nesh dhe janë shkaktarë të një reaksioni alergjik: poleni, mikrokëpushat në pluhurin e shtëpisë, helmet e insekteve, myku, qimet e kafshëve…
Në muajt e pranverës, duke filluar nga shkurti, dominojnë alergjitë sezonale – ndaj polenit (pemët, bari, lulet). Janë shkaku i simptomave dhe shqetësimeve të pakëndshme që ndodhin në këtë periudhë të vitit. Pemët më të hershme me lule janë: qiparis, lajthia, mështekna, ahu, lisi. Në maj është aktiv poleni i barit, kurse në qershor poleni i blirit, i cili është veçanërisht i pranishëm në vendin tonë. Mikrokëpushat në pluhurin e shtëpisë shkaktojnë alergji gjatë gjithë vitit që shkakton probleme shtesë në trajtim.
Rreth 80 milionë njerëz në Evropë vuajnë nga një sëmundje alergjike: astma alergjike, riniti alergjik, alergjitë ushqimore, problemet alergjike të lëkurës – ekzema alergjike dhe urtikaria.
Veçanërisht të rrezikshme dhe kërcënuese për jetën janë reaksionet alergjike që ndodhin si pasojë e pickimit të insekteve: bletëve, grerëzave, që mund të përfundojnë fatalisht te njerëzit e mbindjeshëm ndaj helmit të këtyre insekteve. Vetëm ndihma mjekësore e shpejtë dhe në kohë ose vetë-ndihma mund të shpëtojë një jetë. Cilat simptoma alergjike do të shfaqen në kontakt me një alergjen të caktuar do të varet nga mënyra se si merret.
Alergjenët që thithen – poleni, pluhuri, qimet e kafshëve, myku etj., në kontakt me mukozën e hundës dhe rrugët e frymëmarrjes shkaktojnë kruajtje, hundë të zëna ose sekrecione të hundës, teshtitje, kollë, gulçim.
Alergjenët që vijnë në kontakt me sytë shkaktojnë kruajtje, lot dhe skuqje. Ngrënia e ushqimeve ndaj të cilave jeni alergjik mund të shkaktojë nauze, të vjella, dhimbje barku, diarre dhe madje edhe reaksione kërcënuese për jetën. Kur alergjeni bie në kontakt me lëkurën, mund të shfaqet skuqje, kruajtje ose rënia e lëkurës.
Ashpërsia e simptomave do të varet nga përqendrimi i alergeneve në mjedis dhe shkalla e mbindjeshmërisë. Gjatë sezonit të polenit, sasia e polenit në ajër rritet nëse moti është i nxehtë, i thatë dhe me erë. Kur moti është i ftohtë, i lagësht dhe me shi, pjesa më e madhe e polenit laget dhe bie në tokë, duke reduktuar rrezikun e një reaksioni alergjik. Si rezultat, pacientët alergjikë mund të përjetojnë shkallë të ndryshme simptomash nga viti në vit.
Ndryshe nga alergjitë sezonale të polenit, mbindjeshmëria ndaj alergjive është një problem madhor gjatë gjithë vitit. Sigurisht, hapi i parë në zgjidhjen e problemeve shëndetësore që vijnë nga sëmundjet alergjike është njohja, diagnostikimi dhe përcaktimi i terapisë së duhur. Zbulimi i hershëm i sëmundjeve alergjike – testet e alergjisë, testet për vlerësimin e funksionit të mushkërive, testi i dilatimit, testet provokuese, testet laboratorike dhe përdorimi i terapisë moderne mundëson sigurimin e një jete normale pa kufizuar aktivitetet e përditshme të pacientëve.
