Në një studim të botuar këtë muaj në revistën Physics of Fluids, studiuesit e universitetit përdorën modele të gjeneruara nga kompjuteri për të simuluar numerikisht teshtitjen në lloje të ndryshme njerëzish dhe gjetën një lidhje midis karakteristikave fiziologjike të njerëzve dhe distancës së përshkuar nga pikat që i teshtinë.
“Ky është studimi i parë qëllimi i të cilit është të kuptojë bazën: pse pikat udhëtojnë kaq larg,” thotë bashkëautori i studimit Michael Kinzel. Ne tregojmë se trupi i njeriut ka ndikim, si sistemi kompleks i kanaleve të lidhura me rrjedhën e hundës që bllokon grimcat nga goja juaj dhe ndalon atë nga shpërndarja e pikave shumë larg.”
Kështu studimi tregoi se shpejtësia dhe distanca e pikave ulet kur njerëzit kanë hundë të pastër.
Kjo pasi hunda dhe goja e pastër sigurojnë rrugë për të teshtitur. Nëse hunda është e bllokuar, zona e teshtimës ngushtohet, duke çuar në rritje të shpejtësisë me të cilën pikat dalin nga goja. Në mënyrë të ngjashme, dhëmbët gjithashtu kufizojnë zonën e teshtitjes dhe bëjnë që pikat të rriten me shpejtësi.
“Dhëmbët krijojnë efekt ngushtimi të grimcave, gjë që e bën atë më të fortë dhe më të trazuar,” tha Kinzel. Kështu që nëse shihni dikë pa dhëmbë, në fakt mund të prisni që të shpërthejnë grimca më të dobëta.”
Duke përdorur modelimin 3D dhe simulimin numerik, studiuesit krijuan katër lloje të gojës dhe hundës: person me dhëmbë dhe hundë të pastër, person pa dhëmbë dhe hundë të pastër, person pa dhëmbë dhe hundë të zënë dhe person me dhëmbë dhe hundë të zënë.
Simulim i teshtitjes zbuloi se pikat fluturojnë më larg kur një person teshtin me hundë të zënë dhe dhëmbë të shëndetshëm teshtin: rreth 60% më larg. Rezultatet tregojnë se mbajtja e higjienës së hundës duke teshtitur përmbajtjen në shami zvogëlon distancën që kalojnë pikat.
SHKALLA E TRANSMISIONIT
Studiuesit gjithashtu simuluan tre lloje të pështymës: e hollë, e mesme dhe e trashë. Ata zbuluan se pështyma e rrallë rezultoi në teshtimë e përbërë nga pika më të vogla, të cilat nga ana tjetër krijuan pengesë që qëndroi në ajër më gjatë.
Për shembull, tre sekonda pas teshtitjes, pështyma e trashë do të binte në dysheme ndërsa ajo e holla ende do të notonte në ajër si bartës i mundshëm i sëmundjes.
“Ky hulumtim potencialisht ofron informacion mbi masat më të sakta të sigurisë dhe zgjidhjet për të zvogëluar transmetimin e patogjenëve, duke siguruar kushte më të mira për trajtimin e sëmundjeve të zakonshme ose pandemive në të ardhmen,” shpresojnë shkencëtarët.
