SHKRUAN:
Sllagjana Trajkova
master logopede -defektologe
I.SH.P. Qendra për Rehabilitim dhe Patologjisë së Komunikimit Verbal
♦♦♦♦♦♦♦
Fëmijët me disleksi është vështirë për ti zbuluar. Këta janë ata fëmijë të cilët me vështirësi ndjekin programin e shkollës dhe në përgjithësi e kanë më të vështirë të zotërojnë materialin e caktuar për lexim. Shkojnë rregullisht në shkollë, e ndjekin mësimin, por pavarësisht gjithë kësaj nuk tregojnë rezultate apo ndonjë sukses të veçantë. Këta janë fëmijë me inteligjencë normale, pavarësisht se kanë një problem leximi, i cili shpesh, për fat të keq, mbetet i pazbuluar. Disleksia si diagnozë nuk është sëmundje, është një formë e çrregullimeve dhe vështirësive të të nxënit. Diversiteti në tru reflektohet në vështirësitë e të lexuar.
Gjatë gjithë asaj kohe duke u ulur në tavolinën e shkollës ai ndihet i rraskapitur, i lodhur dhe i dekurajuar. Ai është i mërzitur në klasë dhe mezi pret të përfundojë klasa. Me kalimin e kohës, atij i vjen ideja se nuk dëshiron të shkojë në shkollë.
Jetojmë në një kohë në të cilën jemi të përmbytur me fjalë të shkruara. Kudo që kthehemi shohim libra rreth nesh, revista, broshura, reklama, fletushka… dhe duam t’i lexojmë dhe të zbulojmë se çfarë shkruhet në to. Për të fituar një sfond arsimor, një student duhet të mësojë jo vetëm me gojë, por edhe me shkrim. Përmes leximit fitohen njohuri dhe mësohen gjëra të reja. Ata fëmijë që nuk arrijnë të përvetësojnë leximin hasin vështirësi në shkollë dhe në përgjithësi hasin vështirësi më të lehta ose më të vështira në mënyrën e jetesës.
Pasojat e para të disleksisë shfaqen në familje dhe më pas në shkollë. Vetë prindërit, duke e ndihmuar fëmijën e tyre të mësojë shkronjat, kuptojnë se një lloj problemi po shfaqet. Përpiqet të mësojë të lexojë edhe në shkollë, por lexon gabim dhe me shumë shkronja të përmbysura. Një nxënës që lexon dobët konsiderohet nxënës i keq ose i dobët. Në klasë e deklarojnë si nxënës dembel pa interes për të mësuar, e shohin si të pakujdesshëm dhe të papërgjegjshëm. Me kalimin e kohës, vetë mësuesi do të fillojë të dyshojë në nivelin e inteligjencës së tij. Më e keqja është kur fillon të kritikojë veten publikisht para fëmijëve të tjerë të klasës. Një qasje e tillë mund të shkaktojë probleme emocionale tek ai fëmijë, por edhe probleme në sjelljen e tij, si nervozizëm dhe agresivitet, zemërim dhe rebelim. Ata fëmijë që lexojnë bukur, saktë, rrjedhshëm, shpejt dhe saktë jepen si shembull se si duhet lexuar. Atyre u kërkohet të lexojnë me zë të lartë, para gjithë klasës, në mënyrë që fëmijët e tjerë të dëgjojnë dhe të mësojnë prej tyre. Nxënës të tillë zakonisht lavdërohen, komplimentohen dhe jepen nota të shkëlqyera nga mësuesi.
Ndryshe nga kjo, nxënësi me disleksi di të kritikohet, të mos lavdërohet aq shumë, të mos marrë çmime e mirënjohje dhe në fund të marrë një notë më të ulët. Vazhdimisht çdo ditë i përsëritet e njëjta gjë, se duhet të mësojë të lexojë më shumë, të punojë më shumë, të luajë më pak. Një fëmijë i tillë i percepton të gjitha këto si një formë ndëshkimi, të keqkuptuar dhe më pak ambicioz. Duke shkuar në shkollë, duket sikur i shemben idealet apo dëshira për të arritur rezultate. Ai vetë ndërgjegjësohet se nuk mund të lexojë si fëmijët e tjerë, ndërgjegjësohet se është i ndryshëm nga fëmijët e tjerë pikërisht për shkak të leximit…
Pasojat e para të disleksisë shfaqen në familje dhe më pas në shkollë. Vetë prindërit, duke e ndihmuar fëmijën e tyre të mësojë shkronjat, kuptojnë se një lloj problemi po shfaqet. Përpiqet të mësojë të lexojë edhe në shkollë, por lexon gabim dhe me shumë shkronja të përmbysura. Një nxënës që lexon dobët konsiderohet nxënës i keq ose i dobët.
Gjatë gjithë asaj kohe duke u ulur në tavolinën e shkollës ai ndihet i rraskapitur, i lodhur dhe i dekurajuar. Ai është i mërzitur në klasë dhe mezi pret të përfundojë klasa. Me kalimin e kohës, atij i vjen ideja se nuk dëshiron të shkojë në shkollë.
Disleksia jep shumë pasoja, është vështirë mund të perceptojnë shkronjat, vështirë dallojnë dy shkronja të ngjashme – simbole, gjithashtu kanë vështirësi të bëjnë asociacione, nuk kanë shpejtësi, rrjedhshmëri, korrektësi… E gjithë kjo kontribuon në shfaqjen e pasojave tek fëmijët – ndjenjë zhgënjimi dhe rënie e vetëbesimit, dobëson një pjesë të egos së tij si person.
Prandaj, fëmijët me disleksi mund të ndihmohen përmes ndihmës adekuate profesionale, terapisë së të folurit. Të veprohet në mënyrë parandaluese edhe në moshën parashkollore. Duhet të zbulohet në kohën e duhur dhe të mos lejohen të zhvillohen pasoja të tilla. Nëpërmjet trajtimeve logopedike, fëmija do të zhvillojë vetëbesimin. Nëpërmjet bashkëpunimit të suksesshëm dhe profesional me prindërit dhe vetë fëmijën, ai do të marrë rezultate pozitive. Suksesi fillestar në trajtim do ta inkurajojë fëmijën dhe do ta përgatisë për detyra dhe mundësi të reja. Nëpërmjet punës profesionale fëmija do të fitojë një vlerë më të madhe vetë-edukuese.
♦♦♦♦♦
MË SHUMË TEKSTE PROFESIONALE NGA SLLAGJAN TRAJKOVA, MJESHTER LOGOPEDE
LEXO NË LINKUN NË VAZHDIM
