Rritjet mund të formohen në çdo pjesë të zemrës – endokardi (pjesa që mbulon pjesën e brendshme të zemrës), miokardi (muskuli i zemrës), valvulat e zemrës që ndajnë zgavrat në zemër ose perikardi (mbështjellësi i zemrës). Duke parë origjinën, këto mund të jenë tumore që lindin drejtpërdrejt në vetë zemrën (në vend që të përhapen nga një pjesë tjetër e trupit në zemër) dhe për këtë arsye quhen tumore primare të zemrës. Tumoret primare të zemrës zakonisht nuk janë malinje, edhe pse mund të jenë. Në një rast tjetër, kur qelizat e kancerit nga një zonë tjetër e trupit përhapen në zemër, këto tumore quhen tumore metastatike të zemrës. Janë gjithmonë malinje sepse janë pasojë e kancerit që tashmë është aktiv në organizëm.
TUMORET PRIMARE TË ZEMRËS
Sipas literaturës, 75% deri në 95% e të gjithë tumoreve primare të zemrës janë beninje. Megjithatë, pavarësisht natyrës së tyre beninje, këto tumore mund të jenë të rrezikshëm nëse ndërhyjnë në punën e zemrës për shkak të rritjes së tyre dhe në të njëjtën kohë mund të rrisin rrezikun e sulmit në tru nëse nuk trajtohen.
Disa nga tumoret beninje më të zakonshme të zemrës janë miksoma (tumori primar beninj më i zakonshëm i zemrës që përbën rreth 50% të të gjitha rasteve dhe zakonisht zhvillohet në barkushën e majtë; duhet të hiqet në mënyrë kirurgjikale për të parandaluar komplikime serioze si embolia), fibroelastoma papilare (tumori i dytë beninj primar i zemrës më i zakonshëm që diagnostikohet zakonisht te njerëzit më të vjetër se 60 vjeç; meqenëse zakonisht rritet në valvulat e zemrës, rekomandohet heqja kirurgjikale për shkak të rrezikut të lartë të embolisë pulmonare), lipoma (tumor i përbërë nga indi dhjamor) dhe hemangioma (tumor i përbërë nga qeliza endoteliale që rreshtojnë brendësinë e enëve të gjakut). Disa lloje specifike si rabdomiosarkoma, mund të shfaqen në fëmijëri.
Tumoret primare malinje të zemrës fatmirësisht janë të rralla dhe më të shpeshtat ndër to janë format e ndryshme të sarkomave (tumoret e indeve të buta). Dy llojet më të zakonshme të sarkomës së zemrës janë angiosarkoma, e cila shfaqet kryesisht në atriumin e djathtë ose perikardin, ndërsa rabdomiosarkoma, që është lloji më i zakonshëm i tumorit të zemrës tek foshnjat dhe fëmijët, por mund të zhvillohet edhe tek të rriturit. Përndryshe, rabdomiosarkomat lindin nga të ashtuquajturat qeliza mezenkimale që zhvillohen në qelizat e muskujve. Kur flasim për zemrën, ato shpesh formohen në grupe dhe mund të zhvillohen në çdo barkushë të zemrës.
Lloje të tjera më pak të zakonshme të tumoreve primare malinje të zemrës përfshijnë histiocitoma fibroze malinje dhe limfoma. Duhet përmendur patjetër mesothelioma, një tumor malinj që më së shpeshti shfaqet në mukozën e mushkërive, por mund të shfaqet edhe në perikard.
TUMORE METASTATIKE TË ZEMRËS
Megjithëse zemra nuk është një vend i zakonshëm për përhapjen metastatike të sëmundjeve të tjera malinje, tumoret si melanoma, limfoma, kanceri i mushkërive, gjirit, veshkave dhe ezofagut mund të përhapen në zemër.
SA TË SHPESHTË JANË TUMORET E ZEMRËS?
Tumoret e zemrës mund të prekin këdo në çdo moshë. Disa forma (të tilla si teratoma) shfaqen derisa fetusi është ende në mitër. Forma të tjera zhvillohen në fëmijëri ose në faza të ndryshme të moshës madhore. Miksomat janë dy deri në katër herë më të zakonshme tek femrat. Sarkomat janë më të zakonshme tek të rriturit e moshës së mesme. Mosha mesatare në momentin e diagnostikimit është 44 vjeç.
Për fat të mirë, tumoret primere të zemrës (si beninje ashtu edhe malinje) janë të rrallë dhe prekin më pak se 1 në 2000 njerëz. Për më tepër, tumoret beninje, siç u theksua më herët, janë shumë më të zakonshme se ato malinje.
Tumoret metastatike të zemrës janë më të shpeshta se tumoret primare, por janë ende të rrallë. Megjithatë, mund të ndodhë që një tumor që shfaqet në një organ afër zemrës gjatë rritjes së tij, të ndikojë drejtpërdrejt në zemër përmes përhapjes lokale. Sipas të dhënave në dispozicion, kjo ndodh vetëm në rreth 10% të njerëzve që kanë kancer të mushkërive ose kancer të gjirit. Nga tumoret e largëta, melanomat më së shpeshti japin metastaza në zemër.
A MUND TË VIHET RE TUMORI NË ZEMËR?
Simptomat e mundshme varen nga lloji i tumorit, madhësia dhe vendndodhja e tij. Tumoret malinje mund të përhapen në organe të tjera, për shembull, në mushkëri. Tumoret beninje të zemrës nuk japin metastaza, por për shkak të rritjes së tyre mund të shkaktojnë probleme të ndryshme në zemër. Për shembull, tumoret që rriten në zonën e valvulave të zemrës mund të pengojnë qarkullimin e gjakut në zemër ose të çojnë në formimin e mpiksjes së gjakut. Tumoret e muskujve të zemrës mund të shkaktojnë dështim të zemrës ose aritmi. Disa njerëz nuk kanë simptoma ose kanë simptoma shumë të lehta. Të tjerë kanë simptoma që sinjalizojnë probleme të zemrës kërcënuese për jetën.
Megjithatë, shumica e simptomave janë jo specifike, domethënë, shumë probleme të ndryshme shëndetësore mund t’i shkaktojnë ato, jo vetëm tumore të zemrës. Natyrisht, është gjithmonë e rëndësishme të informoni mjekun tuaj për simptomat e pranishme në mënyrë që të përcaktohet qartë shkaku i tyre. Në përgjithësi, njerëzit me tumore malinje të zemrës kanë simptoma që fillojnë papritur dhe përkeqësohen shpejt, ndërsa simptomat e tumoreve beninje në përgjithësi zhvillohen gradualisht.
Disa nga simptomat e mundshme janë:
- Ndjenjë shqetësimi në gjoks,
- Marramendje dhe të fikët,
- Lodhje,
- Ethe.
- Ndjenja e rrahjeve të zemrës (palpitacione),
- Humbje e oreksit,
- Djersitje natën,
- Frymëmarrje e shkurtër dhe të ngjashme.
Opsionet e trajtimit për tumoret e zemrës ndryshojnë në varësi të llojit të tumorit. Në përgjithësi, prognoza varet nga lloji i tumorit dhe faza e sëmundjes në diagnozë. Diagnoza e hershme çon në rezultate më të mira.
Tumoret beninje primar të zemrës zakonisht trajtohen me sukses kirurgjik nëse janë në përmasa të vogla. Tumoret më të mëdhenj ndonjëherë nuk mund të hiqen.
Tumoret primare malinje të zemrës, si rregull, nuk mund të hiqen në mënyrë kirurgjikale dhe shpesh janë fatale. Këto tumore përhapen shpejt ose kthehen pas trajtimit. Kimioterapia ose radioterapia mund të përdoret për të ngadalësuar përparimin e kancerit. Rreth 50% e pacientëve jetojnë një vit pas diagnozës dhe vetëm rreth 19% mbijetojnë 5 vjet. Megjithatë, edhe këtu ka dallime domethënëse. Njerëzit me sarkoma mbijetojnë mesatarisht 9 deri në 17 muaj pas diagnozës, ndërsa me paraganglioma mbi 80% e pacientëve mbijetojnë 10 vjet pas operacionit të suksesshëm.
