Светскиот ден на Алцхајмеровата болест се одбележува 21. септември. Болеста првпат ја опиша германскиот патолог и невролог Алоис Алцхајмер во 1906 година. Алцхајмеровата болест е прогресивна, невродегенеративна и неизлечива болест на мозокот која се карактеризира со губење на меморијата, способноста за расудување и промена на личноста. Еден од водечките јавно здравствени проблеми во светот е се поголемата инциденца на невродегенеративни заболувања на мозокот, односно различни видови на деменција, што е поврзано со општото стареење на населението и продолжување на очекуваниот животен век.
Алцхајмеровата болест е најчеста причина за деменција и најчеста причина за функционална попреченост кај луѓето над 75 години и четврта причина за смрт. Фактори на ризик за појава на Алцхајмерова болест се возраста, полот, претходни удари во главата, историјата на васкуларни заболувања, пушењето, дебелината и дијабетесот. Најзначајниот фактор на ризик за болеста е возраста. Болеста најчесто се развива по 65-тата година од животот, а ризикот се зголемува со возраста. Просечното времетраење на болеста е од осум до 10, а понекогаш и до 15 години.
Еден од водечките јавноздравствени проблеми во светот е се поголемата појавност на невродегенеративни болести на мозокот.
Симптомите на болеста се појавуваат постепено. Првиот и најизразен симптом на Алцхајмеровата болест е губење на помнењето, особено на неодамнешни настани, проследено со психичко и физичко пропаѓање. Засега нема лек за Алцхајмеровата болест, но постојат лекови – антидементиви, кои го забавуваат развојот на симптомите и го подобруваат квалитетот на животот на пациентите и членовите на нивните семејства, кои стануваат неформални старатели на лицата со деменција. Раното препознавање на знаците на Алцхајмеровата болест, односно нејзината рана дијагноза, е важно за да се започне навремено лекување.
10 РАНИ ЗНАЦИ НА АЛЦХАЈМЕРОВА БОЛЕСТ
- Пореметувања на помнењето (губењето на меморијата се развива полека во текот на многу месеци или години).
- Потешкотии во извршните функции (готвење, чистење, одржување хигиена).
- Тешкотии во говорот, читањето и пишувањето (заборавање зборови, нивна замена со невообичаени замени; речениците стануваат тешки за разбирање, немаат цел или подлабоко значење).
- Губење на просторна и временска ориентација (не разбирање на денот, месецот или годината; неможност за снаоѓање на претходно познати места).
- Погрешни проценки и одлуки (несоодветно облекување за временски услови или социјални прилики).
- Пореметувања на апстрактното размислување (неснаоѓање во активности со пари или неможност за пополнување формулари; неразбирање на поими, како што се „роденден“, „правда“ или „љубов“).
- Зачестено заметнување или губење на работи (ставање на работите на невообичаени места)
- Промени во расположението и однесувањето (депресија, анксиозност, раздразливост и емоционална инконтиненција).
- Промена на личноста (прекумерна сомничавост, страв, љубомора).
- Губење на интерес за социјални активности (чувство на напуштеност, изолација, незаинтересираност).
Последиците од болеста влијаат како на заболениот, така и на целото семејство. Токму семејството е прво кое ги забележува симптомите на болеста. На почетокот на болеста поединецот повеќе страда, а подоцна како што болеста напредува се смета дека повеќе страда семејството. Потребно е бескрајно трпение и разбирање во грижата за заболениот. Комуникацијата станува сè потешка со текот на времето, а способноста за зборување станува се повеќе и повеќе нарушена.
