Ризик од добивање деменција: 10 секојдневни навики со кои го уништуваме нашиот мозок, без воопшто да го сфатиме тоа. Одржувањето на вашата сива материја во добра форма ќе го намали ризикот од деменција и Алцхајмерова болест. Но, можеби не сте свесни дека некои од вашите дневни рутини можат да имаат многу штетно влијание врз вашиот мозок.
Мозокот е најкомплексниот орган во телото кој контролира речиси сè што правиме. Сепак, не секогаш му посветуваме внимание колку што заслужува. Здравиот мозок е од витално значење за решавање проблеми, меморија, когнитивна функција и квалитет на живот дури и во старост.
Што можете да направите за да го одржите вашиот мозок остар и функционален што е можно подолго.
Претворени сте во фотелја?
Седењето цел ден не е добро ниту за телото, ниту за мозокот. Хана Буријанова, професорка по невронаука, советува секој ден да одвоиме најмалку 30 минути за лесни до умерени вежби или 15 минути за вежбање со висок интензитет.
“Секогаш кога вежбате, се создаваат нови мозочни клетки, поради што е исклучително важно да бидете постојано во движење. Кога сте активни, пулсот се зголемува и мозокот добива повеќе кислород. Покрај тоа, физичката активност помага да се лачат хормони и создаваат совршена средина за раст на нови мозочни клетки“, објаснува Бурианова, нагласувајќи дека трчањето, пливањето, HIIT тренингот (Интервален тренинг со висок интензитет), возењето велосипед и пешачењето се особено пожелни активности.
„Комбинирањето на аеробни и силни тренинзи на неделна основа ќе ви помогне да го одржите оптималното здравје на мозокот.
Зависник од нездрава храна?
Избегнувајте брза храна и грицки! Проф. Буријанова предупредува дека ултра преработената храна, храната богата со шеќер, штетни масти и други штетни материи може да има негативно влијание врз здравјето на мозокот. Ова вклучува преработено месо, како што се сланина и колбаси, солени грицки и слатка храна како колачи, бисквити, газирани пијалоци и некои погодни јадења.
„Таквата храна е богата со сол, што го зголемува крвниот притисок. Истражувањата покажаа дека високиот крвен притисок во средната возраст може да го зголеми ризикот од деменција подоцна во животот. Високиот внес на рафинирани шеќери може да промовира развој на воспаление и оксидативен стрес, и двете што може да ги оштети мозочните клетки. „Рафинираниот шеќер може да влијае и на регулацијата на инсулинот и да предизвика нерамнотежа на шеќерот што може да има негативни последици врз расположението и способноста за концентрирање“, вели Буријанова, советувајќи ја медитеранската исхрана како најдобар избор бидејќи е исхрана богата со овошје и зеленчук, маслиново масло, јаткасти плодови, мешунки и масна риба и како таква е најдобар пријател на мозокот.
Клуб на осамени срца
Недостатокот на човечки контакт, особено хроничната осаменост, може да предизвика голема штета на мозокот. Проф. Буријанова вели дека тоа е многу проблематично за нервната пластичност, која ќе се забави доколку нема нови дразби и ако немаме никаква интеракција со други луѓе или со животни.
“Осаменоста е опасна бидејќи може да доведе до развој на анксиозност и/или депресија. Затоа, обидете се да комуницирате со другите, дури и случајно, секој ден. Бирајте нечиј телефонски број и разговарајте или договорете се да се дружите со пријателите”, советува Буријанова.
Долгорочен начин на живот со повеќе задачи
Дали се чувствувате како постојано да се обидувате да жонглирате со еден куп задачи и не можете да се фокусирате на ниту една од нив?
„Долготрајниот начин на живот со повеќе задачи може да доведе до фрагментарно размислување, нарушена способност за размислување, слаба концентрација и меморија, замор, анксиозност и стрес, а сето тоа на крајот води до послаб мозок. Ако сте преоптоварени со обврски дома и на работа, напишете список со задачи што треба да ги правите и фокусирајте се на една по една. На следната задача преминете само кога ќе ја завршите претходната“, советува Буријанова.
Љубов за чаша
Прекумерното консумирање алкохол може да му наштети на здравјето воопшто, вклучувајќи го и здравјето на металите. Проф. Буријанова вели дека постои консензус дека прекумерното и редовно консумирање алкохол има сериозно негативно влијание врз мозокот.
“Деменција поврзана со алкохол е состојба во која оштетувањето на мозокот може да доведе до проблеми со расположението, меморијата, рамнотежата и емпатијата. Не е невообичаено луѓето со делириум да бидат хоспитализирани по прекинување на алкохолот”, предупредува Буријанова, нагласувајќи дека оваа состојба влијае само на тешки алкохоличари и дека може да се држи под контрола со помош на лекови и психотерапија.
Се чувствувате исцедено?
Дали има некој во вашиот живот кој ја цица целата енергија од вас? Дали тој манипулира со вас или се обидува емоционално да ве контролира? Ако е така, можеби треба да се дистанцирате од таа личност заради вашиот мозок.
„Недостатокот на поддршка од оние околу нас и токсичната средина, како оние што ги нарекуваме емоционални вампири, имаат разурнувачки ефект врз мозокот. Ова може да доведе до хроничен стрес и анксиозност, депресија, очај, негативна состојба на умот, недостаток на ментална флексибилност, побрзо стареење и тенденција на исцрпеност и развој на автоимуни болести“, вели Буријанова.
„Мозокот ги обработува и ги контролира нашите сетила, вклучително и слухот. Сите акустични информации доаѓаат во мозокот, каде што се толкуваат, па ако ги оштетиме нашите аудитивни клетки во внатрешното уво со постојана прегласна музика, нема да се испрати информација до мозокот. и може да се развие глувост“, истакнува Буријанова.
Постојано скролање по мобилен телефон и лап-топ?
Најлошото нешто што можете да го направите за вашиот мозок наутро е да го земете вашиот мобилен телефон или лаптоп и да почнете да ги проверувате пораките.
„Мозокот станува реактивен и прилагоден на стресни настани и негативност, без разлика дали се работи за лоши вести на денот или војната во Европа. Дозволете му на вашиот ум да се разбуди без технологија. Пијте чаша вода, истуширајте се и појадувајте пред да го погледнете вашиот телефон“, советува проф. Буријанова.
Izvor:
https://cai.centre.uq.edu.au/profile/106/hana-burianov%C3%A1
https://radiosarajevo.ba/magazin/zivot-i-stil/riskiramo-demenciju-10-svakodnevnih-navika-kojima-unistavamo-svoj-mozak-a-toga-nismo-ni-svjesni/488219?fbclid=IwAR2Jqe3VzvCtGBqD-yLdB1HkPKT4NU-1vaiARvZulLqrENwIkutGe
