Почнувајќи од 2008 година на 19 јуни се одбележува Светскиот ден за подигнување на свеста за болеста на српестите клетки (SCD), со цел да се подигне нивото на знаење на јавноста и да се алармира за проблемите со кои се соочуваат болните и нивните семејства.
Датумот 19 јуни бил избран за да се одбележи денот на кој официјално била усвоена резолуцијата од страна на Генералното собрание на Обединетите нации, признавајќи ја SCD како јавна здравствена грижа.
Болеста на српестите клетки влијае на милиони луѓе ширум светот, вклучувајќи ги и возрасните и децата. Станува збор за потенцијално фатална болест, која според Светската здравствена организација (СЗО), е една од главните причини за предвремена смрт кај децата на возраст под пет години во различни земји.
Болеста на српестите клетки (SCD) е најчестата генетска болест во светот
Присутна е на четири континенти: во Африка, Азија, Америка и во Јужна Европа. Се проценува дека 500 000 лица се раѓаат секоја година со оваа тешка состојба и дека 50 % од нив ќе умрат пред да наполнат пет години.
Српестата анемија претставува болест на црвените крвни зрнца, кои ја менуваат формата, добиваат облик на срп и не можат да пренесуваат многу кислород, што може да има сериозни последици по здравјето. Поради специфичниот облик, црвените крвни зрнца се собираат во крвните садови што го спречуваат нормалниот проток на крв, а со тоа и на кислородот што предизвикува силни болки, откажување на органи, па дури и смрт.
Знаците и симптомите се разликуваат од човек до човек – некои луѓе имаат благи симптоми, додека кај други се многу изразени и често се хоспитализираат поради потребата од лекување.
Најчестите симптоми се поврзани со:
Анемија, т.е. намален број на црвени крвни клетки, која е придружена со замор, бледило, недостаток на воздух и жолтица (кожата и очите);
Со дефицитот на еритроцити се поврзува и побавниот раст. Децата кои страдаат од српеста анемија често имаат тенденција на побавен раст и подоцно влегување во пубертет за разлика од нормалните деца. Возрасните со српеста анемија се често послаби и со помал раст;
Формирање на камења во жолчното ќесе кога нивото на билирубин во организмот е високо. Билирубинот се создава при распаѓање на црвените крвни клетки;
Опструкција на капиларите и ограничување на дотокот на крв и кислород до органите, што доведува до криза со болки;
Болката се јавува непредвидено во кој било орган, коска или зглоб. Некои пациенти ги имаат овие болни кризи помалку од еднаш годишно, додека други имаат 15 или повеќе кризи во рок од една година. Болката може да биде акутна, хронична или комбинација на двете;
Коските, особено оние кои ја носат тежината на телото, се мета на оштетување, а честа е појавата на асептична некроза;
Кога кризата се повторува и ги вклучува абдоминалните органи, може да доведе до прекин на работа на слезината, при што таа станува фиброзна и нефункционална кај повеќето возрасни луѓе кои страдаат од српеста анемија. И црниот дроб, исто така, може да биде нападнат и на крајот да ја изгуби својата функција.
