Мајмунските сипаници се вирусна болест предизвикана од вирус кој е сличен на вирусот на големи сипаници, но не се шири меѓу луѓето така ефикасно и помала е смртноста отколку кај големите сипаници.
Природни резервоари на вирус најверојатно се верверички и други глодари во дивината во земјите на централна и западна Африка. Иако болеста се нарекува мајмунски сипаници, се чини дека мајмуните не се резервоар на вирусот, туку случајно се заразуваат, како и човекот, во контакт со други животни и нивните секрети. Болеста преминува на луѓето во контакт со секрети од болни животни преку слузница или оштетена кожа на човекот. Исто така, може да се пренесе преку каснување или гребаница од болно животно.
Од човек на човек болеста може да се пренесе по капков пат ( близок контакт) и контак со кожни промени кои се појавуваат кај заболениот. Болеста кај луѓето најчесто се јавува во руралните средини во некои држави на централна и западна Африка.
ЗАБЕЛЕЖАНИ СЕ ПОМАЛИ ЕПИДЕМИИ ВО АФРИКАНСКИТЕ ЗЕМЈИ
Повремено, мајмунски сипаници се појавувале и надвор од Африка, најчесто кај патници кои се заразиле во Африка и кај лица кои биле во близок контакт со нив (делење домаќинство, грижа за нив…). Во САД, во 2003 година забележана е епидемија на мајмунски сипаници меѓу деца и млади луѓе кои се заразиле преку контакт со глодари, кои биле заразени од глодари увезени од Гана.
Во мај оваа година, во Велика Британија откриени се четири случаи на мајмунски сипаници, од кои еден импортиран од Африка, а останатите три не; во Португалија, Шпанија и Италија потврдени се неколку случаи на мајмунски сипаници.
Засега сите заболени се мажи, а поголемиот процент се смета дека се заразиле при полов донос во мажи.
СИМПТОМИ И ЛЕКУВАЊЕ
Болеста се карактеризира со:
- Покачена телесна температура
- Главоболка
- Треска
- Исцрпеност
- Замор
- Болки во нускулите и грбот
- Отекување на лимфните јазли и
- Осип кој личи на осип кој се јавува кај варичела.
Се смета дека вакцинацијата против големи сипаници обезбедува солидна заштита од мајмунски сипаници, но не е познато колку долго трае заштитата по вакцинацијата. Така што не е познато дали лицата кои се вакцинирани против големи сипаници имаат денес некаква корист од тоа. Вакцинацијата против големи сипаници е укината во целиот свет кон крајот на седумдесетите и почетокот осумдесетите, по прогласување на искоренување на големите сипаници.
Со оглед на тоа што сега болеста во Европа, очигледно, почна да се шири меѓу мажите кои имаат полов однос со мажи, постои можност за внесување и од овие земји. Меѓутоа, треба да се има предвид дека болеста не е многу заразна, односно во повеќето случаи е потребен многу близок контакт со пациентот.
Лекувањето е симптоматско и во повеќето случаи болеста поминува за две до четири недели.
Големата разликата помеѓу големите сипаници и мајмунските сипаници е во тоа што големите сипаниците биле антропоноза, т.е. човекот бил единствениот домаќин и резервоар на вирусот. Благодарение на овој факт, болеста можела да се искорени со вакцинација. Од друга страна, мајмунските сипаници се зооноза, односно природен домаќин и резервоарот на вирусот се диви животни и затоа не би било можно да се искорени болеста дури и да постои ефикасна вакцина.
И што е најважно, преносот на мајмунски сипаници од човек на човек е многу понеефикасен од преносот на големите сипаници, т.е. мајмунските сипаници се многу помалку заразни од големите сипаници. Ова е причината поради која при епидемии на мајмунски сипаници, кои се јавуваат повремено, не се прибегнува кон масовна вакцинација со вакцината против големи сипаници.
