Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) javën e kaluar përditësoi listën e saj të viruse dhe baktere të rrezikshme, duke zbuluar se numri i patogjenëve është rritur me më shumë se 30 përqind dhe mund të shkaktojë një tjetër pandemi.
Virologu Milanko Shekler pretendon se nuk ka arsye për t’u frikësuar sepse sipas tij asgjë nuk ka ndryshuar.
“Lista e 2018 përfshin familje të tëra virusesh të njohura. Në fillim të shekullit të 21-të njiheshin 1.415 agjentë shkaktarë të sëmundjeve infektive. Në 23 vjet janë zbuluar rreth 200 të reja. Ajo që është e re është vetëm strategjia që më shumë njerëz të marrin pjesë në mbikëqyrjen dhe ekzaminimin e pranisë së viruseve në natyrë dhe të shkëmbejnë përvoja – tha Shekler për “Novosti”.
Më shumë se 200 shkencëtarë nga 54 vende analizuan 1.652 viruse dhe baktere dhe identifikuan 33 si të rrezikshëm. Shekler thekson se në hetim u përfshinë veterinerë dhe ekspertë të shumtë nga vende të pazhvilluara si Irani, Bangladeshi dhe Pakistani.
“Është zgjeruar edhe bashkëpunimi me kolegët që punojnë në vende ku mund të shfaqen infeksione dhe që mund të kërcënojnë shëndetin e njerëzve në vendet e pasura. Masa të tilla janë miratuar për shkak të të pasurve” – tha Shekler.
Çdo virus apo bakter, thotë ai, mund të transmetohet kudo në planet në 24 orë. Ndër patogjenët prioritarë të publikuar nga OBSH në raportin e saj është grupi i koronaviruseve, si dhe virusi i lisë së majmunit.
Çdo virus prej këtyre baktereve ka karakteristikat e veta dhe mënyrën në të cilën mund të jetë i rrezikshëm”, thotë Shekler. Ai shton se nuk është njësoj nëse infeksioni përhapet në territorin ku njerëzit kanë qenë në kontakt me të prej shekujsh apo ku takohen për herë të parë.
“Shumë patogjenë prioritarë janë aktualisht të kufizuar në rajone të caktuara, por kanë potencial për përhapje globale. Imuniteti dhe gjendja shëndetësore e të infektuarve janë të rëndësishme dhe rreziku është më i lartë në vendet me popullsi kryesisht të moshuar. “Disa patogjenë mund të shkaktojnë probleme katastrofike në një vend dhe asgjë e pazakontë nuk ndodh në një tjetër,” tha ai.
Epidemiologu Zoran Radovanoviq beson se ka gjithmonë arsye për shqetësim. “Pandemitë herë pas here “dalin”, kërcënimi rri në ajër. Në 150 vitet e fundit, distanca më e gjatë mes dy pandemive ishte 41 vjet” – tha Radovanoviç.
Ai shton se është e rëndësishme që të përgatitemi në kohë sa i përket barnave, vaksinave dhe pajisjeve mbrojtëse. “Të gjitha viruset dhe bakteret e izoluara janë të rrezikshme, dhe sa i përket vdekshmërisë, më i rrezikshmi është virusi Nipah” – theksoi Radovanoviq.
Bëhet fjalë për virus që shkakton ethe fatale dhe ënjtje të trurit dhe që është rishfaqur në Indi. Transmetohet nga lakuriqët e natës dhe OBSH e ka vendosur këtë virus në listën prioritare në vitin 2022.
Pandemia me Covid nuk ka përfunduar zyrtarisht askund në planet dhe virologët botërorë janë tashmë të shqetësuar për mundësinë e gripit të shpendëve. Dhe jo vetëm kaq, siç theksojnë për “Danas” ekspertët e sëmundjeve infektive, janë edhe 27 viruse të tjera që kanë potencial epidemik për të shkaktuar epidemi të reja.
Midis tyre janë viruset e dengës, Zika dhe Nilit Perëndimor, si dhe gjashtë lloje të koronavirusit që janë zbuluar te lakuriqët e natës. Pavarësisht kësaj, aktualisht ekziston frika e një lloji të mutuar të virusit H5N1, agjenti shkaktar i gripit të shpendëve, i cili ka një vit që mbretëron midis shpendëve në Evropë. Në shumicën e pikave të nxehta, është regjistruar një lloj virusi shumë patogjen, i cili është shkaku i shkatërrimit të dhjetëra miliona shpendëve, nënvizon “Danas”.
Siç u njoftua, sipas raportit të Qendrës Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve, është vala më e rëndë e gripit të shpendëve e regjistruar ndonjëherë në Evropë. Për shkak të kësaj, virologët evropianë kanë frikë nga një epidemi tek njerëzit dhe thonë se është vetëm çështje kohe para se të ndodhë.
Të njëjtën gjë e mendojnë edhe infektologët dhe epidemiologët serbë, jo vetëm për virusin e gripit të shpendëve, por edhe për agjentët e tjerë që shkaktojnë sëmundje.
Ndër të tjera, për shkak të ndryshimeve klimatike, pra krijimit të kushteve që, për shembull, mushkonjat dhe insektet e tjera që transmetojnë viruse të migrojnë nga habitatet e tyre aktuale në zonat ku nuk kanë jetuar kurrë, siç ndodhi me mushkonjat tigër, e cila transmeton Virusin e Nilit Perëndimor, epideminë e të cilit e patëm në vitin 2012.
Prof. Dr. Dragan Deliq, infektolog, thotë për “Danas” se ekziston mundësia e një shpërthimi të ri të një sëmundjeje infektive, sepse aktualisht “27 viruse kanë potencial epidemik”.
“Viruset nga grupe të ndryshme kanë potencial epidemik, duke përfshirë gripin, dengën, Nilin Perëndimor, Zika, enteroviruset dhe shumë të tjerë. Dhe kjo nuk është asgjë e re. Informacionet për këtë janë publikuar gjithashtu. Gjithashtu, gjashtë lloje të reja të virusit korona janë vërtetuar te lakuriqët e natës dhe mbartin potencial epidemik. Ka viruse për të cilat ne nuk jemi në dijeni për momentin dhe po përgatitemi të “kapërcejmë” barrierën mes kafshëve dhe njerëzve”, shpjegon eksperti në fjalë.
Sipas tij, nga 5000 viruse në popullatën njerëzore, 3500 janë zoonotikë, pra kanë kaluar nga kafshët te njerëzit.
“Kur bëhet fjalë për virusin H5N1, shkaktar i gripit të shpendëve, ekziston një frikë e vërtetë. Por kjo u vërtetua në vitin 1961 në Afrikën e Jugut me histori ekzotike. Rasti i parë i infeksionit u regjistrua në vitin 1997 tek një djalë tre vjeçar nga Hong Kongu. Kështu, duhen 30 vjet që ai virus të kalojë nga një kafshë te një njeri. Kur bëhet fjalë për këtë virus, transmetimi ndërpersonal është i vështirë, domethënë është i vështirë për t’u transmetuar nga personi në person dhe një transmetim i tillë është vërejtur për herë të parë në vitin 2004”, shpjegon Prof. Dr. Deliq duke shtuar se: “Kur bëhet fjalë për frikën aktuale për gripin e shpendëve, rreziku qëndron nëse virusi ndryshon në atë mënyrë që transmetimi i tij ndërmjet njerëzve të bëhet më i lehtë”.
Prof. Dr. Zharko Rankoviq, ekspert i sëmundjeve infektive nga Nishi, thotë për “Danas” se paralajmërimet që vijnë aktualisht nga Evropa janë reale.
