Vitamina D është një lëndë ushqyese që i nevojitet trupit tuaj për të ndërtuar dhe mbajtur kockat të shëndetshme. Kjo ndodh kështu sepse trupi juaj mund të thithë kalciumin, përbërësin kryesor të kockave, vetëm kur vitamina D është e pranishme. Vitamina D gjithashtu rregullon shumë funksione të tjera qelizore në trupin tuaj. Vetitë e tij anti-inflamatore, antioksidante dhe neuroprotektive mbështesin shëndetin imunitar, funksionin e muskujve dhe aktivitetin e qelizave të trurit.
Vitamina D nuk gjendet natyrshëm në shumë ushqime, por mund ta merrni nga qumështi i pasur me yndyrna, drithëra dhe peshqit yndyrorë si salmoni, skumbri dhe sardelet. Trupi juaj gjithashtu prodhon vitaminë D kur rrezet e diellit direkte konvertojnë një kimikat në lëkurën tuaj në formën aktive të vitaminës (kalciferol).
Sasia e vitaminës D që prodhon lëkura juaj varet nga shumë faktorë, duke përfshirë kohën, stinën, gjerësinë gjeografike dhe pigmentimin e lëkurës. Në varësi të vendit ku jetoni dhe stilit të jetesës, prodhimi i vitaminës D mund të ulet ose të mungojë plotësisht gjatë muajve të dimrit. Kremi kundër diellit, megjithëse i rëndësishëm për parandalimin e kancerit të lëkurës, mund të zvogëlojë gjithashtu prodhimin e vitaminës D.
Shumë persona të moshuar nuk janë të ekspozuar rregullisht ndaj rrezeve të diellit dhe kanë probleme me thithjen e vitaminës D. Nëse mjeku juaj dyshon se nuk po merrni mjaftueshëm vitaminë D, një test i thjeshtë i gjakut mund të kontrollojë nivelet e kësaj vitamine.
Marrja e multivitaminave duke qenë prezent në përbërje edhe vitamina D mund të ndihmojë në përmirësimin e shëndetit të kockave. Sasia ditore e rekomanduar e vitaminës D është 400 (IU) për fëmijët deri në 12 muaj, 600 (IU) për personat nga 1 deri në 70 vjeç dhe 800( IU) për personat mbi 70 vjeç.
Hulumtimet për përdorimin e vitaminës D në kushte specifike tregojnë:
Kanceri. Gjetjet mbi përfitimet e vitaminës D për parandalimin e kancerit janë të përziera. Nevojiten më shumë studime për të përcaktuar nëse plotësimi i vitaminës D mund të zvogëlojë rrezikun e llojeve të caktuara të kancerit.
Shëndeti kognitiv. Hulumtimet tregojnë se nivelet e ulëta të vitaminës D në gjak lidhen me rënien kognitive. Megjithatë, nevojiten më shumë studime për të përcaktuar përfitimet e plotësimit të vitaminës D për shëndetin kognitiv.
Çrregullime të trashëguara të kockave. Suplementet e vitaminës D mund të përdoren për të ndihmuar në trajtimin e çrregullimeve të trashëguara që vijnë nga paaftësia për të absorbuar ose përpunuar vitaminën D, siç është hipofosfatemia familjare.
Sklerozë e shumëfishtë. Hulumtimet sugjerojnë se plotësimi afatgjatë i vitaminës D redukton rrezikun e sklerozës së shumëfishtë.
Osteomalacioni. Suplementet e vitaminës D përdoren për të trajtuar të rriturit me mungesë të rëndë të vitaminës D, e cila rezulton në humbje të përmbajtjes së mineraleve të kockave, dhimbje kockash, dobësi të muskujve dhe kocka të buta (osteomalacioni).
Osteoporoza. Studimet sugjerojnë se njerëzit që marrin mjaftueshëm vitaminë D dhe kalcium në dietën e tyre mund të ngadalësojnë humbjen e mineraleve të eshtrave, të ndihmojnë në parandalimin e osteoporozës dhe të reduktojnë frakturat e kockave. Pyesni mjekun tuaj nëse keni nevojë për kalcium shtesë dhe vitamin D për të parandaluar ose trajtuar osteoporozën.
Psoriasis. Aplikimi i vitaminës D ose një preparat lokal që përmban një përbërje të vitaminës D të quajtur kalcipotrien në lëkurë mund të trajtojë psoriazën tek disa njerëz.
Rahitisi. Kjo gjendje e rrallë zhvillohet tek fëmijët me mungesë të vitaminës D. Plotësimi i vitaminës D mund të parandalojë dhe trajtojë problemin.
Pa vitaminë D, kockat tuaja mund të bëhen të buta, të holla dhe të brishta. Mungesa e vitaminës D shoqërohet gjithashtu me osteoporozën. Nëse nuk merrni mjaftueshëm vitaminë D përmes dritës së diellit ose ushqimit, mund t’ju nevojiten suplemente të vitaminës D.
Siguria dhe efektet anësore
Nëse meret në doza adekuate, vitamina D përgjithësisht konsiderohet e sigurt.
Megjithatë, marrja e tepërt e vitaminës D në formë suplementi mund të jetë e dëmshme. Fëmijët e moshës 9 vjeç e lart, të rriturit dhe gratë shtatzëna dhe fëmijët që ushqehen me gji që marrin më shumë se 4000 IU në ditë vitaminë D mund të përjetojnë:
Nauze dhe të vjella
Oreks i dobët dhe humbje peshe
Kapsllëk
Dobësi
Konfuzion dhe çorientim
Probleme me ritmin e zemrës
Gurë në veshka dhe dëmtimi i veshkave
Ndërveprimet e mundshme përfshijnë:
Alumini. Marrja e vitaminës D dhe fosfateve që përmbajnë alumin, të cilat mund të përdoren për të trajtuar nivelet e larta të fosfatit në serum te njerëzit me sëmundje kronike të veshkave, mund të shkaktojnë nivele të dëmshme të aluminit te njerëzit me dështim të veshkave për një kohë të gjatë.
Antikonvulsantët. Antikonvulsantët fenobarbital dhe fenitoin (Dilantin, Fenitek) rrisin zbërthimin e vitaminës D dhe ulin përthithjen e kalciumit.
Atorvastatin (Lipitor). Marrja e vitaminës D mund të ndikojë në mënyrën se si trupi juaj e përpunon këtë ilaç të kolesterolit.
Kalcipotrieni. Mos merrni vitaminë D me këtë ilaç për psoriazën. Kombinimi mund të rrisë rrezikun e kalciumit në gjak (hiperkalcemia).
Kolestiramina. Marrja e vitaminës D me këtë ilaç për uljen e kolesterolit mund të ulë përthithjen tuaj të vitaminës D.
Citokromi substratet P-450 3A4 (CYP3A4). Përdorni vitaminën D me kujdes nëse jeni duke marrë medikamente të përpunuara nga këto enzima.
Digoksina. Shmangni marrjen e dozave të larta të vitaminës D me këtë ilaç për zemrën. Doza të larta të vitaminës D mund të shkaktojnë hiperkalcemi, e cila rrit rrezikun e problemeve të zemrës.
Diltiazem. Shmangni marrjen e dozave të larta të vitaminës D me këtë ilaç për presionin e gjakut. Doza të larta të vitaminës D mund të shkaktojnë hiperkalcemi, e cila mund të zvogëlojë efektivitetin e ilaçit.
Orlistati. Marrja e këtij ilaçi për humbje peshe mund të zvogëlojë përthithjen tuaj të vitaminës D.
Diuretikët tiazidë. Marrja e këtyre ilaçeve për presionin e gjakut me vitaminë D rrit rrezikun e hiperkalcemisë.
Steroidet. Marrja e medikamenteve steroide si prednizoni mund të ulë përthithjen e kalciumit dhe të dëmtojë përpunimin e vitaminës D nga trupi juaj.
Laksativë stimulues. Përdorimi afatgjatë i dozave të larta të laksativëve stimulues mund të zvogëlojë përthithjen e vitaminës D dhe kalciumit.
Verapamil. Marrja e dozave të larta të vitaminës D me këtë ilaç për presionin e gjakut mund të shkaktojë hiperkalcemi dhe gjithashtu mund të zvogëlojë efektivitetin e verapamilit.
