Габите се сметаат за вообичаени жители во организмот на човекот, односно спаѓаат во негова „физиолошка флора“. Тие се во рамнотежа со останатите микроорганизми со кои функционираат во одредена симбиоза и имаат дури и поволен учинок. Но проблемите се јавуваат во моментот кога ќе се наруши споменатата рамнотежа што може да резултира со прекумерен раст и размножување на габите.
Причини за габични инфекции:
Едно од заболувањата кое е се почесто, особено меѓу женската популација е кандидијазата – станува збор за габично заболување предизвикано од габите од родот Candidae albicans.
За „буењето“ на габите можат да придонесат разни состојби како:
- Честа употреба на антибиотици (тие ги убиваат и „добрите“ бактерии кои ги држат габите под контрола), орални контрацептиви и кортикостероиди.
- Носење тесна и непропустлива долна облека;
- Присутност на други заболувања како шеќерна болест и ХИВ;
- Бременост;
- Алергија и употреба на антихистаминици;
- Недостаток на железо, цинк, фолна киселина и витамин Б12;
- Хемотерапија.
Симптоми на акутна и хронична кандидијаза
Иако најчестата локализација на габичната инфекција, поточно кандидијазата, се вагината и усната шуплина, може да се манифестира и на кожата, ноктите, бронхиите и белите дробови. Симптоми на вагинална кандидијаза се сврбеж, печење, болни односи, присутност на бело-жолтеникав исцедок, црвенило и оток. Во случај акутното габично воспаление да не се излекува навреме, постои можност да премине во хронична состојба.
Одредени симптоми како болки во стомакот, пролив, надуеност, грчеви, лошо варење, повторувачки вагинални заболувања, црвенило на кожата и воспаление на синусите може да упатуваат на хронична кандидијаза. Чести симптоми се и алергиите, анален сврбеж, лоша периферна циркулација, замор, депресија, раздразливост, главоболка и вртоглавица.
Лекување и превенција
Освен „класичен“ пристап на лекување, односно локална и системска примена на антимикотици, многу лекари заговараат и „природен“, нефармаколошки начин на лекување, односно борба против габичните инфекции. Имено, многу истражувања ја покажале ефикасноста на одредена прехрана, особено во превенцијата на долгорочното одржување на рамнотежата на микрофлората на организмост.
Така, се препорачува прехрана со максимално намален внес на јаглехидрати (особено рафинирани шеќери најмногу присутни во слатките), намален внес на масти, млеко и млечни преработки, алкохолни пијалаци, како и јаткасти плодови. За разлика од инаку препорачаниот дневен внес на овошје, кој изнесува пет порции на ден, при габични инфекции треба да се избегнува слатко овошје, како и во целост да се одбегнува сушено овошје. Исто така, не се препорачува ниту консумација на мед, овошни сокови и пијалаци со додаток на шеќер.
Пробиотици и други природни лекови
Низ многу истражувања се „искристализирале“ одредени намирници, односно активни супстанци кои можат да помогнат во борбата против габичните инфекции. Пробиотиците поволно делуваат на рамнотежата на цревната микрофлора инхибирајќи го растот на „штетните“ бактерии, го подобруваат варењето, го зајакнуваат имунолошкиот состав, како и ја зголемуваат отпорноста кон инфекции.
Бактеријата Lactobacillus acidophilus најчесто се додава во јогуртите, односно ферментираните млечни производи или, пак, во капсули, но и во препарати за локална примена како вагиналети, орални и вагинални гелови, како и течности за испирање. Лактобацилите произведуваат млечна киселина која во случај на габични инфекции делува како „природен антибиотик“.
Ехинацеа (Echinacea purpurea) во форма на додаток во исхраната, исто така, се издвоила како значајна поддршка во зајакнувањето на имунитетот, со што индиректно помага во борбата против кандидијазата, односно го намалува размножувањето на габите.
Цимет – поседува две активни супстанци еугенол и цинамалдехид, кои се сметаат за делотворни при лекување на габичните инфекции, а лукот во некои студии, благодарение на алицинот, се покажал како поделотворен од нистатинот, лек кој се применува за лекување на габични инфекции.
Прополис – поседува антифунгално и имуностимулирачко дејство, додека маслото од чаевец делува фунгицидно применето локално, на кожата. Помош при лекувањето на кандидијазата може да пружи и жолтиката, богата со алкалоид со антибиотско дејствување, а се препорачува и зголемување на внесот на минералите цинк и селен, кои ќе го зајакнат имунолошкиот состав. Од мноштвото растителни видови може да се издвојат и ориганото, рузмаринот, мајчината душица и грозјето.
Забранета и лековитa храна
Не се препорачува:
- Шеќер, мед, мармалад;
- Кекс, колачи, бонбони, чоколадо;
- Млечни производи (млеко, сладолед), сирење, путер;
- Бело брашно и производи од бело брашно (леб, тесто, тост);
- Слатко овошје (грозје, лубеница, круши);
- Сушено овошје;
- Овошни сокови со шеќери;
- Алкохолни пијалаци (пиво, слатки вина, ликери);
- Сушено и димено месо, риба и живина;
- Кикиритки, чипс, лешници, семки;
- Чај, кафе.
Се препорачува:
- Зеленчук (салата, домати, краставици, зелка, кисела зелка);
- Печурки, зачински билки;
- Лук, кромид;
- Лимон;
- Месо од живина и дивеч, јајца;
- Риба, ракчиња;
- Бистри супи;
- Пробиотички напитоци на база на соја и кравјо млеко;
- Сокови од зеленчук без шеќер;
- Маслиново масло;
- Намирници со висока содржина на влакна: карфиол, брокула, зелка, праз, целер, морков, мешунки, ’ржан леб, зобени снегулки и пченични трици.
