Асептична некроза претставува состојба на коската како резултат на слаба исхранетост на коската со крв, која резултира со некроза на коската т.е. нејзин дел. Оваа е сериозна состојба на коската бидејќи некротичниот дел на истата не може да функционира нормално, всушност, нормално да ги извршува предвидените активности што може да доведе до колапс на коската и афункционалност на дел на телото.
Асептичната некроза може да биде предизвикана од траума, оштетување на васкуларното стебло на коската, циркулаторни болести во кои може да ги вклучиме и емболијата било да е воздушна или масна, состојби на хиперкоагулација, воспалителни процеси на крвните садови (васкулит).
Во појавата на асептичната некроза, исто така, заземат респектибилно место и неколку ризик фактори кои може да го зголемат ризикот за појава на асептичната некроза како што се алкохолизмот, терапија со кортизон, Cushing синдромот, изложување на радијација, панкреатитот, заболувањето на Gaucher, системски лупус еритематосис, исто така во последно време се реферира како ризик фактор и употребата на бипофенатни лекови.
Асептичната некроза најчеста локализација наоѓа на
• главата на фемурот (колковните зглобни структури) но, исто така, може да се локализира на неколку места на човековото тело и тоа: • Главата на хумерусот • Феморалните кондили • Платото на тибиа • Талус • Лунати • Скафоид
Кои се симптомте кои се јавуваат при асептичната некроза – најчестиот симптом е болката, која прво се јавува повремено со директно поврзаност со движењето и со ограничување на движењата потоа се појачува како си прогредира болеста и станува се појака да на крај доколку дојде до колапс на коската станува неподнослива јака болка со неможност на движење.
Како се дијагностицира асептичната некроза – најчест начин на дијагностицирање на асептичната некроза е со Х-зраци и тоа најчесто кога болеста е во понапредна фаза и промените стануваат видливи на слика со Х-зраци, додека за порана дијагностика на асептичната некроза кога промените се минимални т.е. во рана фаза на болеста се препорачува МРИ скан и се препорачува и Нуклеарен скен на коските.
Патогенезата на болеста оди со следниот редослед: • Инфарктот предизвикува едем на коскената срцевина и застој на венската циркулација, зголемениот притисок ја проширува зоната на инфарктот. • Хиперемијата на околната коска предизвикува остеопороза на живата коска во меѓувреме инфарктната коска го задржува дензитетот и тогаш на РТГ-графијата се појавува просветлување или збиеност. • Коската постепено се реваскуларизира, но во меѓувреме реапсорбцијата може да води до механичко оштетување со субкондиларна фрактура (полумесечев знак). • Резултатот на сплескување на главата на фемурот со некомпатибилност со зглобната бргу доведуваат до прогресија на секундарниот остеоартритис.
Диференцијално-дијагностички со асептичната некроза доааѓат предвид следните дијагнози:
• Синовитисот;
• Преодна остеопороза;
• Стес фрактура на вратот на фемурот;
• Метастатски заболувања.
Третманот на асептичната некроза зависи од состојбата на коската и стадиумот на болеста. Раната фаза на асептичната некроза кога промените не се видливи со Х-зраци може да биде третирана хирушки со операцијата наречена јадрова декомпресија. Оваа процедура вклучува отстранување на сржта на болната коска и на нејзино место внесување т.е. графтирање на нова коска која има за цел нова крвна подршка на болната коска со која би се ревитализирал коскениот дел.
Третманот: Стадиуми I, II и III:
• Јадрова декомпресија – Wheri-овиот канал се дупчи низ феморалниот врат. Оваа процедура не дава добро олеснување, но оваа процедура е доста контроверзна бидејќи подоцнежните серии доживувале неуспех.
• Слободен васкуларизиран фибуларен графт
Во подоцнежните фази на асептичната некроза кога промените се видливи и на Х-зраци и се посериозни оштетувања на коската тогаш третманот е, исто така, хирушки и се вклучува замена на оштетениот дел со имплантација на протеза (колк, колено итн.).
Третманот: Стадиуми IV и V:
• Тотална артропластика на колкот – Во тек е актуелно цементната болест која е со посебно заначање и става акцент на заштита на фемурот со цементна или бесцементна тотална протеза на колкот како пожелна опција за третманот на асептичната некроза која може да се примени и на VI степен
• Биполарна артропластика – Лоши резултати се реферирани, веројатно, поради употребата на слаб полиетилен кај млади пациенти.
• Артродеза – несреќен избор за билатералната некроза (50 – 80 %)
Конзервативниот третман:
Се препорачува земање на нестероидни или други лекови за болка и се препорачуваат, исто така, и бестежински вежби кои може да ја превенират или минимизират прогресијата на болеста.
Превенција
Да се помогне во намалување на шансите за добивање на асептичната некроза на колкот треба да се следат следните чекори:
• Намалување на дозата и времетраењето на земање на кортизони.
• Избегнување на декомпресивната болест кога се нурка под вода.
