Пациентите кои се здобиваат со тапа траума во собраќајни незгоди или, пак, преживуваат при паѓање од височина, често покрај другите повреди, имаат и мултипли фрактури на ребра со дислоцирани фрагменти и торакален капак – „flail chest“. Во пракса торакалниот капак постои во 5-6 % на пациенти кои имаат тапа торакална повреда (иако има автори кои наведуваат поголем процент).
Тераписките ставови во третирање на овие повреди денеска се поинакви од ставовите во поранешниот период. Во минатото терапијата беше насочена единствено кон повредата на скелетните структури. Главната тераписка постапка беше тракција на скршените фрагменти, а не се обрнуваше внимание на повредениот паренхим чија дисфункција беше важен фактор за конечниот исход на лечењето. Во почетокот на другата половина на 20 век (50 и 60-тите години) во терапијата се воведува концептот на т.н. „внатрешна пневматска стабилизација“ (англиски – “internal pneumatic stabilization“) која е остварена преку формирање на трахеостома и вентилација со позитивен притисок. Со примената на внатрешната пневматска стабилизација остварена е целта згрижувањето на повредата да биде насочено на двата проблема. Меѓутоа добиените резултати на лечењето се на се, беа и понатаму незадоволителни, помеѓу другото и поради недоволното познавање на патофизиологијата на самата повреда т.е. значењето на односот на паренхимските фактори спрема механичките фактори.
Реституцијата на анатомскиот и функционален интегритет на ѕидот на градниот кош може според современиот тераписки концепт да се оствари со конзервативни тераписки постапки (со механичка вентилација или без него) или со хируршка – оперативна интервенција. Главно внимание во третманот е насочено на повредата која предизвикала дисфункција на паренхимот и на пратечката контузија на белодробието, а таа е често здружена со механичките ефекти на повредата на коскените структури на градниот кош.
Оперативната фиксација на фрактурираните ребра и на торакалниот капак ја намалува потребата за механичка вентилација и овозможува брзо опоравување на пациентот
Конзервативниот – неоперативен концепт на лечење опфаќа адекватна аналгезија, стриктно одржување на белодробна тоалета, минимално надоместување на течности и селективна интубација со стабилизација на ребрата. За жал, оваа тераписка постапка е проследена со висока стапка на морбидитет и морталитет. Поради присуство на јака и често неиздржлива болка, која се јавува веднаш после повреда, пациентите се на продолжена интубација и механичка вентилација и во случаеви кога за тоа нема потполно оправдување.
Поради неправилно зараснување на дислоцираните фрагменти на ребрата се јавуваат контрактури и деформитети на ѕидот на градниот кош. Касен резултат на таквите процеси е во вид на пореметување во механиката на торакалниот ѕид, губиток на волумен на тораксот и појава на пореметување на вентилацијата. Интересот за оперативната стабилизација на нестабилниот граден кош и на торакалниот капак – “flail chest” е зголемен благодарение и на подобро согледување на параметрите кои поради торакалниот капак и контузијата на белите дробови влијаат на влошување на респираторната функција. Постојат и охрабрувачки извештаи, но ваквиот пристап останува и понатаму до некаде контроверзен, бидејќи се уште нема добро дефинирани индикации за операција. Резултатите на оперативното лечење со примена на различни методи на внатрешна фиксација на ребра и на торакалниот капак се очигледни не само во раната фаза, туку и покасно во постоперативното опоравување. Торакалната болка се купира, се стабилизира ѕидот на градниот кош и се обезбедува соодветен волумен на тораксот. Оперативната фиксација на фрактурираните ребра и на торакалниот капак ја намалува потребата за механичка вентилација, овозможува брзо опоравување на пациентот во болница и ја намалува стапката на касниот морбидитет, како што се хронична неуралгија поради коскени деформитети и хронично намалување на белодробната функција.
Денеска е тешко да се даде одговор на прашањето кој од овие два понудени тераписки модели е подобар. Одговорот е можеби во изборот на терапискиот модел после согледување на можностите за решавање на комплексната проблематика на трауматските лезии на градниот кош.
