Асс. д-р Бесими: При изгореница обавезно побарајте медицинска помош, не експериментирајте – само така ќе спречите појава на инфекција, оток, лузна!

Изгореници се оштетувања на кожата или други делови од телото предизвикани од екстремна топлина, пламен, контакт со загреани предмети или хемикалии.

Опциите за лекување се движат од едноставно нанесување на ладен пакет на изгорениците до итен хирушки третман со кожни графтови. Изгорениците се класифицираат според тежината и пенетрацијата низ слоевите на кожата. Изгорениците се делат на изгореници од прв, втор, трет или четврти степен, во зависност од сериозноста. Додека изгорениците од прв степен обично не се опасни, пациентот што имал изгореници од втор, трет или четврти степен треба веднаш да побара медицинска помош. Различните изгореници може да бараат различни форми на лекување.

Пишува: Асс. д-р Илбер Бесими, општ хирург

Симптоми на класификацијата на изгорениците

Познавањето на симптомите на различните степени на изгореници може да биде корисно кога станува збор за носењето одлука за тоа како најдобро да се третира изгореницата. Одлуката за некоја форма на соодветен третман може да помогне во спречувањето за појава на лузни, деформитети и болка. Сепак, лекувањето што може да биде корисно за изгореници од прв степен, може да биде штетно за изгореници од трет степен.

Прв степен на изгореници – Во оваа категорија спаѓаат површните изгореници. Надворешниот слој на кожата или епидермисот е единствената кожа што е погодена од изгореница од прв степен. Кожата е црвена и болна, а областа може малку да се надува, но плускавците нема да бидат видливи.

Втор степен на изгореници – Тука спаѓаат изгорениците со делумна дебелина. Овој тип на изгореници го вклучуваат дермисот, вториот слој на кожата. Изгореницата ќе биде црвена и болна, како и кај изгорениците од прв степен, но кожата честопати почнува да пука. Ова може да потрае или може да започне веднаш по здобивањето на изгореницата.

Трет степен на изгореници – Изгорениците од трет степен, исто така, се нарекуваат изгореници со потполна дебелина. Изгорениците од третиот степен одат низ дермисот и епидермисот до масното ткиво, или масното ткиво, подолу. Изгорениците од трет степен може да ги уништат нервите, па така областа може да се вкочани. Изгледот и чувството на кожата може да се сменат, во некои случаи ќе има и груби и лузнести промените на кожата.

Четврти степен на изгореници или завршен степен – Изгорениците од овој степен се најтежок вид на изгореници. Овој тип на изгореници поминува низ кожата и ткивото и ги зафаќа мускулите и коските. Кожата може да биде поцрнета или целосно изгорена. Често со изгореници од четвртиот степен се јавува и нервно оштетување, па пациентот може да не чувствува болка и често поради тежината на состојбата пациентите со изгореници од овој степен може да завршат со смртен исход.

Третман врз основа на класификацијата на изгорениците

Утврдувањето на класификацијата на некои изгореници може да биде тешко, особено ако се големи, бидејќи различните области на изгорениците може да се разликуваат по сериозност. Во оваа ситуација изгорениците треба да се третираат според највисокиот степен на изгореност што е видлив. Медицинскиот третман треба да се врши задолжително ако изгореницата се чини дека е од втор степен или повисока. Ако пациентот е во опасност од шок, треба да се преземат чекори за да се спречи истиот, како што е поставувањето на пациентот во положба на начин кој нема да ризикува повреди на изгорените области.

Преврзувањето на изгорениците може да помогне да се спречи инфекцијата, но треба да се внимава да се избегне оштетување или кинење на изгорената кожа. Примена на масти, мраз или дување на тешки изгореници може да ја раскине кожата, па затоа треба да се избегнуваат овие видови третман.

Прва помош кај изгореници

  • Изладете го изгореното место за да помогнете да се смири болката. Држете го под ладна (не многу ладна) вода во времетраење од 10 до 15 минути или додека болката не се смири или нанесете чиста крпа навлажнета со изладена вода од чешма.
  • Извадете ги прстените или другите тесни предмети од изгорената површина. Обидете се да го направите ова брзо и нежно, пред областа да почне да отекува.
  • Доколку е потребно, употребувајте лек за смирување на болка.
  • Обавезно побарајте медицинска помош за соодветен третман на изгореното место за да се спречат појава на инфекција, оток, лузна и сл.

Најчестите грешки кои луѓето ги прават при првичниот третман на изгореници во домашни услови, а кои не смеете да ги правите се:

  • Ставање паста за миење заби врз изгорениците;
  • Ставање масло за готвење или друго масло врз изгорениците;
  • Ставање други прехранбени артикли (брашно, зрнеста храна и сл.) врз изгорениците;
  • Ставање разни хемикалии врз изгорениците (антифриз, течен азот и сл.).