Пишува: Асс. д-р Христиан Дума
Клиника за очни болести – Скопје
Стареењето како животен процес го зафаќа и окото и неговата макула која е одговорна за јасен централен вид. Како резултат на овие старечките промени, човекот ја губи способноста за јасно распознавање на ликови, возење кола, читање. Промените настануваат постепено, неосетно и доведуваат до слепило. Денес преку 30 милиони луѓе во светот се засегнати од оваа болест и е водечка причина за слепило на возраст после 50 година.
Затоа од непроценлива важност се периодични очнипрегледи кај ризичните популации, за навремена дијагноза и отпочнување на терапија за да се спречи губењето на видот.
Постојат две форми на сенилната макуларна дегенрација, сува и влажна.
Сувата форма е многу почеста форма, во раните стадиуми е претставена преку формирање на жолти депозити со различна форма и големина во задниот дел на окото, кои делумно се сметаат како составен дел на стареењето. Овие депозити кои прогресивно се зголемуваат, го уништуваат ткивото околу макулата што предизвикува нарушување на видот. Прогресијата на сувата форма на сенилна макуларна дегенерација може да прогредира во напредна форма или да се трансформира во влажна форма. Овој процес може да го афектира едното или и двете очи.
Кога само едното око е погодено со вакви промени потешко се дијагностицира овој проблем бидејќи другото око се труди да го надомести видот, оттука е многу значајно да се вршат редовни само прегледи на видот, затворајќи го само едното око, или почесто да се посетува очен лекар.
Влажната форма на сенилна макуларна дегенерација или нарашена и неоваскуларна форма е најтешката форма на оваа болест. Кај 10-15% од пацинтите со сува форма, болеста прогредира кон влажна форма. Промените кај оваа форма се сосема поразлични од сувата форма. Крвните садови во задниот дел од ретината почнуваат абнормално да растат, процес кој што се нарекува ангиогенеза. Овие малди крвни садови имаат способнот да пропуштаат течности и крв во околното ткиво и да се формираат структури кои наликуваат на цисти. Овие промени го пореметуваат видот, на тој начин што пациентот почнува да гледа темни дамки во централнио дел од видното подрачје. Тоа се тие места во макулата под кои се насобира течност. За разлика од сувата форм која има тенденција за спор развој, влажната форма може многу брзо да прогредира и да ја оштети иреверзибилно макулата а со тоа и јасниот вид на пациентот.
Дали имате ризик фактори да добете сенилна макуларна дегенрација?
Оваа се фактори на ризик:
- Возраста е најголем ризик, ризикот значтелно се зголемува после 50 година
- Ако имате член во семејството кој веќе има сенилна дегенрација
- Ако имате сенилна дегенерација на едното око, гокема е вројатноста да добиете иста промена и на другото око
- Пушачите имаат 2-3 пати поголем ризик за сенилна макуларна дегенерација
- Жените почесто страдаат од мажите
- Неконтролиран крвен притисок исто така го зголемува ризикот
- Генетските фактори исто може да влијаат на оваа појава
Како да го намалите ризикот?
- Престанете со пушењето
- Одржувајте нормална телесна тежина
- Почесто во исхраната вклучувајте зелен зеленчук, доволно овошје, бидејќи тие може да го намалт ризикот, заради тоа што овие производи во себе содржат субстанции кои ја балансираат ангиогенезата
- Внесувајте риба која има висока содржина на омега 3 масни киселини а избегнувајте други видови на мрснотии
- Редова физичка активност го намалува ризикот за сенилна дегенерација
Кои се симптомите?
Заматен вид
Правите линии на предметите, стануваат искривени
Појава на темни и матни петна
Потешкотии во разликување на бои и контрасти
Зголемена осетливост кон светлина
Фини активности како плетење или читање стануваат невозможни
Ако почуствувате некои од овие симптоми, јавете се кај вашиот очен лекар, навремена дијагноза и терапија може да го спречи влошувањето на видот и да го избегнете слепилото!
