Менопаузата, последната менструација во животот на жената, го означува крајот на периодот на женската физиолошка фертилност. Менопаузата е дефинирана како континуирано отстуство на менструација во период од една година.
Патофизиологија на менопаузата
Намалената фертилност и претходи на менопаузата 10 до 15 години. Бројот на оваријални циклуси почнува да се намалува од 40. година, а репродуктивната оваријална функција кај мнозинството жени прекинува во наредните 15 години. Перименопаузата е клинички дефиниран интервал, кој почнува со спорадични абнормалности или со редуцирање на оваријалните фоликули, жолтото тело или и двете. Во текот на прогресијата кон перзистентна ановулација доаѓа до намалување на продукцијата на прогестерон и неправилна или нередовна секреција на естрогени. Најран показател на оваријална слабост е постепен пораст на гонадотропните хормони, кој се манифестира уште во 35. година од животот, како минимална елевација на ФСХ во вториот ден од менструалниот циклус. Постепено, концентрацијата на ФСХ се зголемува, додека концентрацијата на ЛХ подолго време останува непроменета. Намалувањето на продукцијата на андрогените хормони, е исто така, постепено и почнува многу пред менопаузата.
Хормонски промени
Хормонални промени во менопаузата доведуваат до пореметувања, речиси на сите системи во организмот на жената, и тоа на централниот нервен систем, вазомоторниот систем, урогениталниот тракт, кожата, промени во коагулациските фактори, липидниот статус, кардиоваскуларниот систем, јаглехидратниот метаболизам, и секако, промени во метаболизмот на коските.
Широката дистрибуција на естрогенски рецептори на повеќе делови од централниот нервен систем го објаснуваат и широкиот спектар на симптоми, кој е резултат на естрогенски дефицит. Естрогените ја регулираат синтезата и ослободувањето на многу невропептиди, невротрансмитери, и особено норадренергичката трансмисија во продолжениот мозок и хипоталамусот. Естрогените ја зголемуваат сензорната перцепција, локомоторната активност, лимбичката координација и рамнотежата. Дефицитот естрогени ја редуцира синтезата на серотонин во мозокот, состојба која може да придонесе за развој на несоница.
Еден од моменталните ефекти на естрогенски дефицит е нестабилноста на терморегулаторниот центар, лоциран во хипоталамусот, со последователен развој на топли бранови и потење (вазомоторни симптоми). Топлите бранови се резултат на моментална вазодилатација на кожните капилари, кои вообичаено почнуваат во пределот на градите со пропагација кон лицето. Температурата на кожата се покачува за 1-2 степени Целзиусови. Ваков топол бран трае помалку од една минута и вообичаено е следен со препотување. Најголемиот дел од жените искусуваат вакви вазмоторни симптоми со различен степен и јачина, а околу 25%-50% продолжуваат да страдаат од вакви тегоби пет години по менопаузата. Квалитетот на живот може да биде многу нарушен заради менопаузалните симптоми, кои се решаваат со хормонска супституциска терапија (ХСТ). (Продолжува)
