Атеросклерозата е сериозна и најчеста болест на артерии која означува создавање на плак (наслаги) во ѕидот на крвните садови и една од водечките причини за смртност во западните земји. Последица од создавањето плак е зацврснување и стеснување на крвните садови кои можат да предизвикаат срцеви и мозочни удари. Оваа болест на артериите не настанува брзо, туку се работи за долготраен процес кој може да има тешки последици.
Атеросклерозата е дел од групата на болести кај кои доаѓа до стеснување и намалување на еластичноста на ѕидовите на артериите.
КАКО СЕ СОЗДАВА АТЕРОСКЛЕРОЗАТА?
Задебелувањето на ѕидовите во овој случај се случува во внатрешните слоеви, а тоа може да го намали или оневозможи протокот на крв. Поради тоа, ѕидот станува послабо еластичен. До тоа доаѓа кога белите крвни зрнца продираат од крвните струи во ѕодот на артеријата, а тамо почнуваат да се таложат масни материи. Ова се нарекува и масна шина, а таму се акумулираат белковини, холестерол и масни киселини.
Моноцитите во ѕидот на артериите се претвораат во пенливи клетки од кои се создаваат атероми. Атеромите содржат калциум и сврзно ткиво и се испакнуваат во шуплината на крвните садови и таму се стеснуваат. Главниот проблем е токму во атеромите кои оневозможуваат проток на крв низ садовите.
Како атеромите растат, така крвните садови стануваат со потесен размер. Ако атеромот пукне, што е можно поради таложењето на калциум, во нив може да влезе крв и така уште повеќе да го шири. На тој начин артеријата се стеснува уште повеќе. Атеромите може да бидат и виновници за создавање на згрутчувања во крвните садови. Ова може да создаде тромбоза или вертикално да ја запуши артеријата.
Причината за атеросклероза кај некои пациенти е зголемена концентрација на масни материи ЛДЛ во крвта и оштетување на внатрешниот слој на артериските ѕидови.
ПОГОЛЕМА ЗАЧЕСТЕНОСТ КАЈ МАЖИТЕ И ВОЗРАСНИТЕ
Атеросклерозата почесто се појавува кај жените во постменопауза, како и кај мажи помеѓу 55 и 64 години. Причините може да бидат различни, но постојат некои ризик фактори.
- Машки пол
- Постара возраст
- Атеросклероза во семејството
- Зголемено ниво на ЛДЛ холестерол
- Намалено ниво на ХДЛ холестерол
- Хипертензија или покачен крвен притисок
- Пушење
- Шеќерна болест
- Обезност или прекумерна телесна тежина
- Начин на исхрана
- Физичка неактивност
- Инфекција со бактерија Chamydijom pneumoniae
СИМПТОМИ НА АТЕРОСКЛЕРОЗА
Како што е наведено, атеросклерозата настанува долготрајно и често не се забележува се додека не е доцна. Симптомите на атеросклероза обично не се видливи, ниту јасни се додека артеријата значајно не се стесни или додека не се случи нагло запушување кое предизвикува удар. Симптомите ќе зависат од тоа на кој дел од крвниот сад се случува атеросклеротскиот процес. Проблемите пред ударот може да се појават на нозете, рацете, срцето, мозокот и практично секаде во телото.
Атеросклерозата може да предизвика коронарна болест на срцето, ангина пекторис или миокарден инфаркт кои имаат симптоми на нагли болки на подрачјето на срцето кои се шират на вратот, рамото, рацете. Предизвикува и цереброваскуларна болест поради која се појавува мозочен удар со последици на нарушување на состојбата на свест, главоболки, нарушување на говорот.
Тие последици може да бидат минливи или трајни. Атеросклерозата може да предизвика атеросклеротна болест на бубрежните артерии чии симптоми се замор, губење на апетит, мачнина и промени во уринирањето.
Но, симптомите не мора никогаш да станат клинички јасни, туку може да се појават нагло.
ЛЕКУВАЊЕ
Испитувања кои може да ја откријат атеросклерозата се ултразвук и доплер на крвните садови, ангиографија, ергометрија и коронографија. Лицата кај кои ќе се открие една од манифестациите на атеросклероза ќе добијат и лекови за намалување на холестеролот во крвта, како и ацетилсалицилна киселина која спречува појава на згрутчувања.
Лицата кои имаат атеросклероза веројатно ќе имаат и други болести како дијабетес и за тоа исто ќе добијат правилна терапија како лекови за намалување на шеќерот или крвниот притисок.
За да се спречи појава на атеросклероза, се препорачуваат неколку совети:
- Одржувајте континуирана физичка активност
- Внимавајте на исхраната и намалете го внесот на масти
- Престанете да пушите
- Намалете го вишокот килограми
- Намалете го стресот
Најважната работа кај лекувањето атеросклероза е навремено дијагностицирање и реагирање навреме. Испитувањата главно се неинвазивни и безопасни, додека некои бараат рентгенско зрачење.
