Витамините се активни во развојот на нервниот систем, видот, бројните реакции на организмот, како и во минерализација на коските.
Со оглед дека витамините се нестабилни на висока температура и во допир со кислород, нивната количина е оптимална во свежи намирници. Овошјето и зеленчукот треба да се јадат свежи, т.е. краткотрајно варени на пареа или во поклопен сад. Улогата на витамините во имунитетот е неспорна, но потребните количини се навистина мали – една чаша лимонада содржи дневна доза витамин Ц, а еден морков е доволен за дневната потреба за витамин А.
Витамин Ц (аскорбинска киселина)
Витаминот Ц го стимулира производството на интерферон, функционира како антиоксидант и го подобрува производството на антитела, дејствува противвоспалително, помага во процесите на синтеза на сврзното ткиво и производство на бели крвни зрнца, ги ублажува алергиските реакции, помага во апсорпцијата на железо и генерално штити од вируси и бактерии така што го јакне нашиот организам. Многу е здрав и значаен витамин за нашето здравје и детоксикација на организмот.
Иако обично се мисли дека витаминот Ц го има најмногу во цитрусите, постојат и други намирници кои се многу богати со него, како што се зелката, пиперката, доматот, компирот, карфиолот, кељот, јаболката, кивите, шипката. На пример, една црвена пиперка содржи 190 мг витамин Ц, киви со просечна големина има 137 мг, а 100 г брокули 132 мг. Најмногу витамин Ц има во свежо овошје и зеленчук. Со термичка обработка на намирниците овој витамин се губи, бидејќи е чувствителен на високи температури, па при варењето на овошјето и зеленчукот се губи околу 60 насто од витаминот Ц. При негов недостаток се намалува работната способност и се намалува отпорноста на организмот кон инфекции.
Витамин Д
Витамин Д е заедничко име за групација од десет стероли, кои спаѓаат во класата на органски молекули, неопходни за нормално функционирање на организмот, а од кои најважни се Д2 (ергокалциферол) и Д3 (холекалциферол). Неопходен е за метаболизмот на калциумот и фосфорот, правилен развој на коските и забите, функционирање на мускулите и нервниот систем, како и за одбрана од бактерии и вируси. Во организмот стигнува на три начини, со сончање, исхрана и суплементи.
Недостигот од витамин Д може да предизвика појава на рахитис, го зголемува ризикот од развој на остеопороза, прави проблеми со кардиоваскуларниот систем и ја намалува способноста на организмот да го искористи инсулинот, ја влошува депресијата, го намалува апетитот.
Витамин Е (токоферол)
Витаминот Е е моќен антиоксидант, тој ги спречува оштетувањата на крвните садови и развојот на срцеви заболувања, многу е корисен во борбата против стресот и различните загадувања на организмот (пушење, жива, зрачење), ги штити клеточните мембрани и ги јакне ѕидовите на капиларите, ги ублажува дегенеративните промени во мускулите и нервните клетки, кои се карактеристични за третата доба, помага во контрола на нивоата на шеќер во крвта и кај проблеми во менопауза (валунзи). Витаминот Е е многу моќен сојузник во борбата против стареењето, а во комбинација со други витамини помага мозокот подобро да ни работи, сврзните ткива, мускулите и коскениот систем да останат здрави, а имунитетот да не падне. Антиоксидативната заштита на организмот е најдобра со внесување на витамин Е во комбинација со други витамини во облик на суплементи и со избор на здрава и избалансирана исхрана.
Намирници кои се богат извор на витамин Е се: пченични никулци, јаткасти плодови (бадем, сончоглед, орев, лешник), нерафинирани, ладно цедени растителни масла од маслинки, семки од тиква, репка, сончоглед, како и зелен зеленчук (спанаќ, блитва), киви, лути пиперчиња, жолчка. Староста е доба кога може да дојде до намалување на ресорпцијата на витаминот Е преку храната. Исто така, ако метаболизмот на масти е пореметен, може да дојде до недостиг на витамин Е бидејќи се раствора во масти. Проблем може да настане и како резултат на зголемено лачење на жолчката, стресни ситуации кои траат, изложеност на токсини, појава на цистични фибрози, Кронова болест, заболувања на системот за варење.
Витамин К
Витаминот К е растворлив во мастите и делува во црниот дроб. Влијае врз синтезата на протеините за коагулација на крвта. Тоа е витамин кој го спречува крварењето. Неговиот недостиг се забележува во случаи на некои болести на дигестивниот тракт или кај предвремено родените деца.
Недостаток на витамин К е ретка појава кај возрасните луѓе затоа што витаминот е присутен во различни типови на храна, а го синтетизираат цревните бактерии во организмот. Недостаток на витамин К доведува до пореметување на процесот на коагулација. Исто така, до недостаток на витамин К може да дојде и при долготрајна употреба на антибиотици (на пример, сулфонамиди и антибиотици со широк спектар), поради пореметување на цревната флора предизивикана од овие антибиотици.
