Биполарно пореметување: Како да препознаете манично депресивни луѓе?!

Почесто се јавува кај жените, а првите симптоми обично се јавуваат меѓу 15 и 30 година.

Биполарното афективно пореметување или скратено БАП е психијатриско пореметување или болест која ја карактеризираат измени на зголемено (хипоманија и манија) и намалено расположение (депресија), кои значително делуваат на животот на болниот.

Во почетокот на 20 век се нарекувал „манично-депресивна психоза“, а во средината на 10 век „циркуларна психоза“. Зачестеноста на појавата на БАП во Европа е околу 1 процент и се вбројува меѓу 10 светски најголеми јавноздравствени проблеми. За поставување на дијагнозата БАП потребна е една хипоманична или манична епизода во минатото на пациентот, без оглед на тоа дали актуелната клиничка слика е зголемено или намалено расположение. Најчесто кај болниот се јавуваат повеќе депресивни епизоди, па лекувањето на депресијата може да трае и со години за да се појави првата хипоманична или манична епизода.

Биполарното пореметување се јавува најчесто кај жените, а почетокот на пореметувањето е обично на возраст меѓу 15-та и 30-та година од животот, иако може да се дијагностицира и на постара возраст. Болните чии родители или браќа боледувале од БАП имаат 5 до 10 пати поголем ризик од заболување во однос на ризикот во општата популација.

Манична епизода

Симптомите на манична епизода се еуфорија, некритичен ентузијазам проследен со нагласено смеење, позирање и театрално однесување. Во состојба на претерано зголемено расположение таквите личности можат да станат вулгарни во контактот, недистанцирани, плачливи, многу раздразливи, избувливи, па и физички агресивни, особено ако им се противречи. Таквите личности имаат зголемена физичка активност, брз говор кој е тешко да се прекине, постојано и изненадно ги менуваат темите на разговор, непромислено, импулсивно и понекогаш мошне опасно однесување без согледување на последиците од своите постапки.

Имаат намалена потреба за спиење, се чувствуваат полни со енергија, намалено и неправилно се хранат, имаат зголемен сексуален нагон. Како резултат на зголемената самодоверба и самопочит, личноста во манична епизода се однесува често некритично самоуверено. Понекогаш претерано трошат пари до таа мера што запаѓаат во долгови. Истовремено планираат и учествуваат во многубројни активности истовремено, мошне лесно остваруваат бројни социјални контакти, склони се на претерана консумација на алкохол, што доведува до финансиски, семејни и работно-социјални проблеми и судири.

Манијата може да има и психотични проблеми (кога личноста не доживува реалност) како чувството дека поседуваат посени физички и психички способности (на пример, дека се нерално богати, дека познаваат многу светски познати личности, дека имаат моќ да исцелуваат други луѓе, дека се Бог, дека можат да го спасат светот и слично).

Депресивна епизода

Симптомите на депресивни епизоди се депресивно расположение, намален или непостоечки капацитет за уживање, губење интерес за нештата, личностите и активности кои претходно им биле важни, безволност, губиток на мотивација. Депресивните личности се чувствуваат тажно, беспомошно, понекогаш преплашено, секогаш уморно без физичка активност, безнадежно… Мошне се заборавни, со слаба концентрација, неспособни да носат какви било одлуки. Депресивните личности се токму се спротивно од маничните. Психомоторно се забавени, без идеи, без интерес за околината, без самопочит и самодоверба, песимистични, понекогаш и психотични во смисла да чувствуваат и зборуваат нереални работи (на пример, дека одеднаш финансиски пропаднале, дека наскоро ќе умрат, дека се околу нив ќе се урне, дека светот ќе пропадне, дека се виновни и заради тоа ќе завршат во затвор, дека нешто згрешиле, дека се проколнати и сл.).