Што ако едноставно апче може да помогне во излекувањето од КОВИД-19? Неодамна две фармацевтски компании од САД објавија охрабрувачки резултати од испитувањата на нивните орални лекови за оваа пандемиска болест.
Се работи за апчиња кои се земаат орално штом се појават првите симптоми на КОВИД-19 за да се избегнат потешки форми на болеста, а со тоа и болничко лекување. За ваков вид на лекување се трага откако почна оваа глобална здравствена криза.
По повеќемесечни истражувања Мерк и Фајзер објавија дека стигнале до целта. Мерк објави на почетокот на октомври дека за својот лек молнупиравир (molnupiravir) бара дозвола за употреба во САД, а Фајзер истото го направи минатата недела за својот паксловид (paxlovid).
Во двата случаи станува збор за антивирални лекови кои делуваат така што ја намалуваат можноста за реплицирање на вирусот, со што се забавува развојот на болеста.
Двете компании тврдат дека клиничките испитувања покажуваат дека користењето на лековите значајно го намалува ризикот од хоспитализација. Компаниите тврдат дека едниот лек го намалува ризикот за 50 поценти, а другиот за 89 проценти, иако стапките на ефикасност не треба директно да се споредуваат поради различните протоколи за спроведување на испитувањата.
ЗОШТО СЕ ВАЖНИ?
Доколку се потврди ефикасноста на лековите, тоа ќе биде голем чекор напред во борбата со КОВИД-19 и заедно со вакцините ќе го зајакнат терапискиот арсенал против вирусот. Терапии веќе постојат, главно во форма на синтетски антитела, но тие лекови се вбризгуваат и обично им се даваат на пациентите кои веќе се тешко болни.
Од друга страна, апчињата многу брзо се припишуваат и може едноставно да се земаат, а пациентот да не го напушта домот.
Лекувањето со овие орални лекови, кои засега не предизвикуваат многу несакани ефекти, би траело пет дена по две дози дневно.
“Успехот на овие антивирални лекови отвора ново поглавје во спречување на тепки последици од КОВИД-19“, вели британскиот виролог Стивен Грифин.
ОГРАНИЧУВАЊА?
Тешко е да се процени успехот на најавените орални терапии бидејќи компаниите се уште не објавиле податоците за клиничките испитувања. Карин Лакомб, експерт од Франција, предупредува дека таквите објави на фармацевтските компании треба да се земат со претпазливост се додека нивните испитувања не поминат здравствени рецензии. Таа истакнува дека и таквите лекови можат да им донесат “потенцијално голем“ пазар.
Независни стручњаци велат дека некои елементии укажуваат на тоа дека двете компании не даваат лажни ветувања. И двете компании ги прекинаа клиничките испитувања порано од што се очекуваше со благослов на независни надзорни одбори, бидејќи резултати биле многу добри.
КОГА И КОЛКУ?
Лекот молнупиравир веќе е одобрен во Велика Британија. Тамошните здравствени власти за него дадоа зелено светло за лекување на лица подложни на поголем ризик од развој на тешка клиничка слика како повозрасни, лица со прекумерна телесна тежина и дијабетичари. Американските и европските власти по забрзана процедура ги евалуираат лековите.
Неколку земји веќе имаат нарачно залихи од молнупиравир, како САД кои нарачаа 1.7 милиони дози. Американската нарачка дава насока и колку би можел да чини лекот. Вкупната вредност е 1,2 милиони долари, што би значело дека петдневна терапија со молнупиравир чини околу 700 долари.
И за лекот паксловид се најавува “пристапна“ цена.
