Пишува: Асс. д-р Беким Исмаили
Специјалист по семејна медицина
Во прилог на пневмонија, нарушувања на коагулацијата, како и сериозни последици предизвикани од SARS-CoV-2, според неодамнешните студии, вирусот KОВИД-19 е исто така поврзан со сериозна загриженост. Истражувањата покажуваат дека некои луѓе може да развијат дијабетес по акутна инфекција сo КОВИД-19.
Постои двонасочна врска помеѓу KОВИД-19 и дијабетес.
Од една страна, дијабетесот е поврзан со зголемен ризик за тешки форми на КОВИД-19. Од друга страна, појавата на дијабетес и слични метаболички нарушувања се забележани кај многу пациенти со KОВИД-19. Овие манифестации се посебен предизвик во клиничкото управување што сугерира комплексна патофизиологија на пост Ковид дијабетес.
Вирусот SARS-CoV-2 се врзува сo ензимските рецептори на ангиотензин-конвертирачки ензим 2 (ACE2), кои се наоѓаат во клучните метаболички органи, како што се бета-клетките на панкреасот, масните клетки, тенкото црево и бубрезите. Така, се смета дека SARS-CoV-2 може да предизвика нарушувања на метаболизмот на гликозата со нарушување на патофизиолошките механизми кај лица со пред-дијабетес или со создавање нови механизми за развој на оваа болест.
Може ли KОВИД-19 да предизвика дијабетес?
Коронавирусот може да предизвика воспаление, хормонални пореметувања во организмот, згрутчувања на крвта и многу други сериозни здравствени состојби.
Можно е кај лица со пре-дијабетес (кога нивото на шеќер во крвта е високо, но не може да се класифицира како дијабетес) по инфекција со SARS-CoV-2, поради третман со стероиди, да им биде предизвикан дијабетес зависен од третманот со инсулин. Кај овие пациенти, KОВИД-19 може да влијае на нивото на шеќер во крвта и да предизвика дијабетес кој ќе опстојува во текот на нивниот живот.
Истражувањата покажуваат дека 25-30% од пациентите кои се лекувале во болница со тешки симптоми на болеста, развиле дијабетес по закрепнувањето со KОВИД 19.
Тие покажуваат дека spike протеинот од коронавирус може да предизвика оштетување на бета клетките на панкреасот, кои повеќе нема да можат да лачат доволно инсулин и нема да можат да го регулираат нивото на гликоза во крвта.
Дали дијабетесот го зголемува ризикот од KОВИД-19?
Пациентите со дијабетес имаат нарушен имун систем и способност на телото да заздрави од болести или инфекции.
Пациентите со дијабетес и луѓето кои не страдаат од дијабетес се изложени на ист ризик да имаат инфекција со SARS-CoV-2. Но, врз основа на досегашните податоци, пациентите со дијабетес имаат поголем ризик да развијат тешка симптоматологија и зголемено ниво на шеќер во крвта поради KОВИД-19, за време и по инфекција со коронавирус.
Дали дијабетичарите можат да закрепнат од инфекцијата со KОВИД-19?
Различни студии покажуваат дека околу 90% од пациентите со дијабетес кои имаат контролирано ниво на шеќер во крвта, се опоравиле без да развијат сериозни компликации. Пациентите кои навреме беа дијагностицирани и третирани со добро контролирани нивоа на гликоза, брзо закрепнаа и немаа тенденција да развијат компликации по закрепнувањето од КОВИД-19.
Дијабетичарите со неконтролиран дијабетес имаат тенденција да развијат тешка симптоматологија по инфекција со KОВИД-19. Овие пациенти може да развијат компликации во иднина и затоа е важно да се регулира нивото на гликоза во крвта за време на третманот на болеста KОВИД-19 за да се спречат акутни, итни ситуации од хипергликемија и да се спречат долгорочни компликации од дијабетес.
Дискусија и заклучок
Како заклучок, пациентите кои страдаат од дијабетес немаат зголемен примарен ризик за инфекција со KОВИД-19. Пациентите со дијабетес тип 1 и тип 2 се изложени на зголемен ризик за развој на тешка клиничка слика на КОВИД-19 и зголемен ризик за смртност. Овој прогностички фактор е поврзан со други коморбидитети кои обично се присутни со дијабетес, но и со контрола на гликемиските нивоа. Врската помеѓу дијабетес и KОВИД-19 е комплицирана и двонасочна, при што KОВИД-19 предизвикува хипергликемија од една страна и хипергликемија од друга страна предизвикува прогресија на болеста KОВИД-19.
Иако дијабетесот е независен фактор на ризик за тешка фoрма на KОВИД-19, најважните фактори кои придонесуваат за зголемен ризик од смртност од KОВИД-19 кај лица со дијабетес вклучуваат постара возраст, хипертензија, кардиоваскуларни заболувања, хронична бубрежна инсуфициенција, дебелина, како и проинфламаторни и хиперкоагулабилни состојби. Сите овие фактори треба да се земат вo предвид при проценка на ризикот за тешка клиничка со KOВИД-19 кај пациенти со дијабетес.
