Д-р Бјанка Чачев Спанчевска
Невропсихијатар
Најчест вид главоболка, општо присутна кај од 15 до 20% од популацијата, е мигрената. Секоја шеста жена страда од мигрена, што болеста ја прави позастапена кај нив одошто кај мажите, кај кои секој 15-ти страда од овој вид главоболка.
Мигрената најчесто се јавува од 20 до 40-годишна возраст, но може да се јави и кај помлади, како и кај деца и кај повозрасни. Може да се јави како напад на главоболка еднаш до два пати годишно, но и еднаш до два пати месечно, па дури и неделно.
Кога се јавува повеќе од 15 пати месечно велиме дека е хронична мигрена.
Овој вид главоболка настанува како последица на сложени процеси во мозокот и во неговите крвни садови. Се мисли дека хормонот серотонин е главната супстанција која е одговорна за мигрената. Нивото на серотонин е многу високо пред напад на мигрена, а драстично паѓа за време на нападот.
Постојат одредени преципитирачки фактори кои влијаат на појавата на мигрена, односно т.н. тригери. Тоа се: промена на хормонален статус, во циклус пред менструација, глад, жед, умор, поспаност, состојби на стрес, брзи климатски промени, јадење одредени видови храна како сирење, чоколада, конзерванси, некои овошја, црно вино, лекови итн.
ОД ТАПА ДО НЕИЗДРЖЛИВА БОЛКА
Главоболката е главна фаза на нападот кај секоја мигрена. Тоа е најчесто еднострана болка на главата во вид на ритмичко удирање или пулсирање, или комбинација од тапа болка проследена со пулсирање, која може да се шири на другата половина од главата.
Болката може да биде тапа и умерена, до многу силна и неиздржлива. Често е проследена со гадење и со повраќање, недостиг на апетит, преосетливост на светлина, бучење и мириси и се засилува со физички напор. Нападот трае од четири до 72 часа. По главоболката може да се јават исцрпеност, болки во мускулите, смалена концентрација и внимание, дијареја, намален апетит. Оваа состојба е постдром и поминува по добро спиење.
АКУТНА МИГРЕНА
За поставување дијагноза се потребни добра анамнеза и детален невролошки преглед. Кај типичната мигрена, кај која нападите не се комплицирани и не се чести, а невролошкиот наод е уреден, понатамошни испитувања не се потребни. Мигрената не може да се докаже со ниту едно дијагностичко помагало, а во поодделни случаи, кога неврологот се сомнева за други состојби, ќе одреди што да се направи. Терапијата за мигрена може да биде неспецифична, а тоа е кога користиме обични аналгетици и нестероидни антиревматици. Тие се ефикасни кај полесни случаи и во акутен напад. Тие во умерено количество не се штетни, но секако не треба да се злоупотребуваат.
Кај најголем број мигрени најделотворни се препаратите на триптан. Триптаните дејствуваат на специфични делови на мозокот и на крвните садови и госпречуваат развојот на напад на мигрена. Обично дејствуваат брзо ако се земаат навремено, односно во почетокот на мигрената за околу 30 минути. Не смеат да ги земаат луѓе со покачен крвен притисок, оние што имаат проблем со тироидната жлездаи по мозочен удар и срцев инфаркт.
ТЕШКА И ХРОНИЧНА МИГРЕНА
Кога мигрената е тешка и хронична, и се јавува три-четири пати месечно, нападите се многу силни, траат долго и комплетно го онеспособуваат пациентот. Во тие случаи, терапијата за акутен напад не е делотворна и се користат лекови кои треба да се земаат редовно секој ден најмалку три-четири месеци.
Тука спаѓаат антиепилептици, антидепресиви, бета-блокери и одделни хормони, а превентивата може да трае и подолго ако лековите ја намалиле зачестеноста на нападите за 50%. Како терапија може да се користат и нефармаколошки средства, како вежби за релаксација, акупунктура, психотерапија, витаминска терапија и сл.
Претчувство за напад
Некои лица имаат т . н. продроми, односно претчувство дека ќе добијат мигрена. Тие продроми може да се присутни неколку часа пред нападот, но и неколку дена. Тоа се чувство на замор, нерасположение, чувство на тежина во главата, проѕевање, поголема потреба за слатка храна, смалена активност. Понекогаш е присутна т.н. аура, промени во видното поле од типот на светкање или црни точки (летачки мушички), потоа губење на дел од видното поле, чувство на трпнење или слабост на едната страна од тело, нарушена рамнотежа, двојни слики или тешкотии при говор. Тие поминуваат за кратко време и му претходат на нападот на главоболка, но често може да се јават и самостојно, а по нив да не следува напад на мигрена.
