Пишува: Д-р Даница Петровска
Специјалист психијатар – Клиничка Болница Штип
Депресијата и денешницата
Депресивните растројства според МКБ 10 спаѓаат во групата на афективни растројства (или растројства на расположението) каде основното растројство е промена на расположението или афектот , кој не е во склад со објективните околности.
Депресивните растројства се растројства каде основното нарушување е промена на афектот или расположението односно негово намалување, проследено со промена на вкупната психомоторна активност. Многу често почетокот на одделни депресивни епизоди може да биде предизвикан од разни стресни ситуации или настани.
Депресијата е честа болест во светот , повеќе од 264 милиони луѓе страдаат од депресија.
Две третини од лицата со депресија не бараат стручна помош, иако барем денес е многу полесно достапно да се дојде до раговор и помош со психијатар или психолог.
Депресијата е два пати почеста кај жените од колку кај мажите.
Она што треба да го загрижува секое општество и држава е тоа што депресијата е водечка причина за нефункционалност на лицето на работа , во училиште , во семејството.
Често депресијата може да води до суицид. Околу 800 000 луѓе годишно извршуваат суицид што го прави самоубиството втора по ред причина за смртност кај лица од 15 – 29 годишна возраст.
Општи принципи во фармакотерапијата на депресијата
Последните години посебно внимание се посветува на ран оптимизиран третман на депресијата, кој се спроведува секвенцијално во повеќе фази:
- Скрининг и рано дијагностицирање на депресијата
- Индивидуално специфичен план на лекување
- Иницијален избор на антидепресив
- Процена на клиничкиот одговор
- Процена и следење на комплијансата
- Континуирано следење (процена на симптоматското и функционалното подобрување се до постигнување на терапевтските цели).
Антидепресивот е камен темелник на фармаколошкиот третман на депресијата кој се применува како монотерапија или во комбинација со не фармаколошки форми на третман како на пр.психотерапија, хидротерапија, повеќе физичка активност или телесни вежби и др.
Сите клинички водичи како лекови во прва линија монотерапија при третман на депресија препорачуваат SSRI (sertralin, paroxetin,escitalopram,citalopram,fluoxetin) SNRI ( venlafaxine, duloxetine)…..
Жените се особено чувствителна категорија за која би сакала да напоменам дека особено оваа ситуација на КОВИД 19 значително влијае ситуација за да се зголеми.
Последната пациентка на 35 годишна возраст, мажена , мајка на 2 малолетни деца , вработена , упатена со упат од ИМП со dg. вртоглавица и несвестица ,без други коморбидитети , не пуши и не пие алкохол. Пациентката препратена на невролог за невролошко мислење од каде повторно се враќа на одд.за психијатрија со наод невролошки статус уреден.
Автоанамнестички се добива податок дека во последните месец-два е со вознемиреност, внатрешен немир, намалено расположение, безволност, безиницијативност, со низа на соматоформни поплаки во смисол на главоболки, трпки и чувство на пецкање по главата и лицето, вртоглавици како и идеи на загриженост за сопственото здравје да не боледува од некоја сериозна болест (Tu na mozok), не функционална на работа и дома, со повремени пориви на плач,нарушен сон…
Во текот на интервјуто се добива податок за слична ваква состојба пред околу 4 години кога била третирана со SSRI Ad.th. Направено КТМ-уреден наод ,хеликобактер пилори тест-негативен,тироиден статус –уреден.
Со подобрување на психичката состојба при што по извесен период во договор со лекар се прекинува ординираната терапија.
- Пациентката сега е поставена на SNRI Ad.th.-Caps. Duloxetine a 60mg I BZD anksiolitik од 0,25mg.
- Дадено совет на пациентката за проверка на тироиден статус и закажана контрола за 2 недели.
На контролниот преглед по 2 недели пациентката ми споделува дека со редовно примање на ординираната терапија чуствува благо подобрување на психичката состојбата-во смисол на подобрување на сонот и благо подобрување на расположението, но сепак опстојуваат соматоформните поплаки.Испитувањата покажуваат дека Тироиден статус е уреден
Направена е блага корекција на терaпија Caps.Duloxetine a 60mg и BZD anksiolitik a 0,25mg. Контрола за 2 недели.
При наредната контрола пациентката веќе реферира за евидентно подобрување на психичката состојба. Продолжено само со терапија со caps.Duloxetine a 60mg.
Kонтрола за еден месец.
За секој проблем има решение, само потребно е да си веруваме и да се обратиме кај стручно лице за да ни даде соодветна помош и подршка. Не чекајте !!
REFERENCE
Мilan Latas,Maja Ivkoviќ,Vladimir Janjic (2018) Faramakoterapija u psihijatrii 109-120
Georgi Cadlovski (2003) Klinicka psihofarmakologija 89-170
GBD 2017 Disease and Injury Incidense and Prevalence Collaborators.(2018)Global,regional,and national incidence, prevalence,and years lived with disabillity for 354 diseases and injuries for 195 countries and territories,1990-2017: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017.The Lancet,DOI.
