„О“ нозете се релативно честа појава кај бебињата и тукушто проодените деца. Кога детенцето со „О“ нозе ќе застане со споени стапала или кога кај бебето ќе ги доближиме стапалата, колената и потколениците не се допираат, помеѓу нив останува простор.
Genu varum е латинскиот термин што се употребува за оваа состојба. Извиткувањето може да биде еднострано или да бидат зафатени двете нозе. Децата со „О“ нозе имаат нормална координација и немаат застој во проодувањето.
Кај најголем дел од децата до 2-годишна возраст, гену варум е нормална варијација во формата на нозете. Тогаш се нарекува физиолошки гену варум. Во ваквите случаи, „О“ формата на нозете е симетрична – двете потколеници се подеднакво извиткани. Оваа состојба е безболна, може да биде придружена и со увртување на стапалцата кон внатре и повремено сопнување. Физиолошкиот гену варум почнува да се губи спонтано, како резултат на нормалниот раст, околу 18-месечна возраст. Искривувањето постепено се коригира до 3 или 4-годишна возраст и нозете на детето добиваат нормален изглед.
Доколку детето е здраво, под 2-годишна возраст и има симетрични „О“ нозе, најчесто е доволен само преглед и евентуално следење на детето до спонтана корекција, без никакви интервенции
„О“ нозете често се извор за загриженост кај родителите и причина за консултација со лекар. Доколку детето е здраво, под 2-годишна возраст и има симетрични „О“ нозе, најчесто е доволен само преглед и евентуално следење на детето до спонтана корекција, без никакви интервенции. Доколку детето ги врти нозете кон внатре и повремено се сопнува, може да се препорача и замена на левиот со десниот чевел. Но доколку гену варум останува и над 3-годишна возраст или деформитетот е асиметричен, поизразен на едната страна или, пак, деформитетот се влошува, наместо спонтано да се намалува, потребни се дополнителни испитувања.
Првото испитување кое вообичаено се прави е рендгенска снимка на нозете во стоење. На ваквата снимка може да се одреди точната големина на деформитетот, како и да се утврди причината за појавата на „О“ нозете, доколку не се работи за физиолошки гену варум. Најчестите причини за појава на патолошки гену варум се Blount–ова болест, рахитис, скелетни дисплазии, бенигни тумори во близина на коленото и повреди.
Blount – ова болест
Blount – овата болест претставува нарушување на зоната на раст на горниот крај на голеницата (големата коска на потколеницата), во близина на коленото. Зоните на раст се наоѓаат на краевите на долгите коски кај децата и овозможуваат раст на скелетот. Оваа болест може да се јави кај деца од 2 до 5- годишна возраст (инфантилна форма), кај повозрасни деца или адолесценти. Без лекување, настанува прогесивно влошување на деформитетот со појава на болки. Ако болеста се дијагностицира рано, понекогаш е можен третман со ортози – помагала за спречување на деформитетот. Доколку изостане ефект од носење на ортозата, болеста се лекува хируршки, најчесто околу 4- годишна возраст. Операцијата го спречува напредувањето на деформитетот и понатамошното оштетување на зоната на раст.
Рахитис
Рахитисот е болест која настанува поради недостиг на витамин Д или генетско нарушување поради кое тој не се искористува правилно. Покрај гену варум, предизвикува и други скелетни деформитети. Во денешно време, со примената на суплементи и збогатување на различни прехранбени продукти со витамин Д, рахитисот поради недоволен внес на витамин Д е значително поредок во однос на минатото. Доколку на рендгенските снимки се забележат знаци за рахитис, се прават дополнителни лабораториски испитувања, а третманот е конзервативен. Поретко е потребна хируршка корекција на големи деформитети.
Ако гену варум останува и над 3-годишна возраст или деформитетот е асиметричен, поизразен на едната страна или, пак, деформитетот се влошува, наместо спонтано да се намалува, потребни се дополнителни испитувања
Хируршки третман
Хируршкиот третман на патолошкиот гену варум кај децата опфаќа повеќе различни процедури, кои можат да се поделат во две групи: процедури кои го насочуваат растот – интервенции со кои се запира растот на здравиот дел на зоната на раст на голеницата, со што се овозможува заболениот дел да постигне и коската со растењето сама да се исправи; и интервенции каде што коската се сече (остеотомија), деформитетот се исправа и се зацврстува со плочки и шрафови, па коската зараснува во правилна положба.
