Д-р Даница Поповска: Губитокот на коскена маса кај пушачите е за 150 – 200 отсто побрз во однос на непушачите

Недоволно е познат фактот дека пушењето има значителни ефекти и врз мускулоскелетниот систем – коските, зглобовите, мускулите, тетивите и лигаментите

Негативните последици на пушењето цигари врз здравјето на дишните органи, срцето и крвните садови се нашироко познати. Се смета дека пушењето е една од главните причини за смртните случаи кои можат да се спречат на глобално ниво. Споменувањето на рак на белите дробови или срцев и мозочен удар денеска луѓето лесно го поврзуваат со пушење цигари. Животниот век на пушачите е скратен во однос на непушачите.

Најдобро се проучени ефектите на пушењето врз зараснувањето на коските и коскената минерална содржина.

Пушењето го зголемува ризикот од остеопороза (состојба во која коските стануваат кршливи). По 30 – тата година од животот коскената маса се задржува одреден период на дотогаш стекнатото ниво и постепено почнува да се намалува. Губитокот на коскена маса кај пушачите е 150-200 % побрз  во однос на непушачите. Ризикот за скршеница на колк кај старите лица кои пушат е 30-40 % поголем отколку кај непушачи на иста возраст. Постојат неколку механизми преку кои доаѓа до овие промени:

• Никотинот од цигарите го успорува создавањето на остеобластите – клетките кои создаваат коска, па со тоа се создава и помалку коска.

• Пушењето ја намалува апсорпцијата на калциумот од храната, кој е неопходен за минерализација на коските. Помалку калциум значи покршливи коски.

• Пушењето предизвикува побрза разградба на естрогените хормони и постепено долгорочно намалување на нивното ниво. Естрогените хормони се многу значајни за здравјето на коските и кај жените и кај мажите.

• Жените пушачи во просек влегуваат во менопауза 2 години порано од непушачите. Раната менопауза е ризик фактор за добивање остеопороза.

Пушењето доведува до успорено зараснување на скршениците. Успореното создавање на остеобласти води до поспоро создавање коска. Како и кај другите ткива, пушењето ја влошува циркулацијата и на коската, а добрата циркулација е клучна во повеќе фази на зараснување на коската. Освен преку намалената циркулација, пушењето  ја намалува количината на кислород, кој му е неопходен на коскеното ткиво за зараснување и преку други механизми, како што се зголемените концентрации на јаглероден моноксид и цијаниди.

Никотинот од цигарите го успорува создавањето на остеобластите – клетките кои создаваат коска

Пушењето го зголемува ризикот од компликации по ортопедски хируршки интервенции. Влошената циркулација на ткивото води до успорено зараснување на раните и зголемен ризик од постоперативни инфекции. Никотинот делува и директно на создавањето на различни фактори на раст кои се неопходни за зараснување на раната. Ризикот од незараснување на коската кај интервенции во кои е потребно зараснување е толку голем, што некои ортопеди дури одбиваат да ги прават овие интервенции кај пациентот доколку не престане со пушење, затоа што сметаат дека ризикот од компликации е поголем од добивката што пациентот би ја имал од операцијата. Истражувањата покажале дека за позитивен ефек врз зараснувањето на раните е потребно да се престане со пушење 5-7 дена пред операцијата, а за поизразени ефекти  се потребни најмалку по 20 дена пред и постоперативен престанок на пушењето.

Пушењето делува негативно на здравјето на мускулите, тетивите и другите делови од системот за движење

• Пушачите имаат 1,5 пати поголем ризик за добивање на воспаление на тетивите или слузните ќесички околу зглобовите (како на пример, тениски лакт) – состојби кои настануваат од преоптовареност и повторувани движења (overuse повреди)

• Кај пушачите постои 7,5 пати поголем ризик од руптура (спонтано кинење) на долната тетива на бицепсот.

• Кај пациентите кои имаат руптура на ротаторната манжетна (мускули на задниот дел од рамото), дефектот е двојно поголем кај пушачите отколку кај непушачите.

• Зараснувањето на скинати тетиви, како што е Ахиловата тетива, е успорено кај пушачите.

• Пушењето е поврзано со поголем ризик за добивање долногрбна болка. Во почетокот се сметало дека пушачите со долногрбна болка се мотивирани да пушат поради перцепцијата дека цигарите им помагаат во олеснување на болката и дека врската помеѓу пушењето и болката е само на психолошко ниво. Подоцна е докажано дека никотинот преку низа механизми предизвикува или ја влошува дегенерацијата на интервертебралните дискуси (’рскавичните перничиња помеѓу пршлените во ’рбетот).

• Пушењето е утврден ризик фактор за добивање на ревматоиден артрит – автоимуно заболување кое ги зафаќа зглобовите.