Д-р Даница Поповска: Постапување со гипс или лонгета

При скршеници, скршените коски се местат во правилна положба доколку се разместени, а потоа се поставува гипс или лонгета за да ја задржи таа правилна положба додека коските да зараснат

Гипсевите секогаш се прават индивидуално, директно на пациентот, за комплетно да одговараат на формата на неговата рака или нога: надлакотна гипсена ракавица

Гипсевите и лонгетите служат за заштита и поддршка на повредените коски и меки ткива на различни делови од телото. При скршеници, скршените коски се местат во правилна положба доколку се разместени, а потоа се поставува гипс или лонгета за да ја задржи таа правилна положба додека коските да зараснат. Гипсот и лонгетата, исто така, помагаат да се намали болката, отокот и мускулниот спазам (грч), кои се јавуваат како резултат на повредата. Тие се употребуваат и при други типови на повреди – шинување, истегнување, нагмечување на мекото ткиво, повреда на мускули и тетиви или по одредени хируршки интервенции.

Пишува: Д-р Даница Поповска, специјалист по ортопедија

При поставувањето на комплетен гипс, тој ја обмотува раката или ногата потполно, по целата циркумференција. Лонгетите се всушност половина гипс – еден вид на корито во кое лежи раката или ногата, а потоа се мота со завој. Тие даваат помала поддршка во однос на гипсевите, но овозможуваат ширење на ткивото доколку се појави оток. Изборот на целосен гипс или лонгета се врши во зависност од типот на повредата и состојбата на пациентот и повредениот дел од телото.


Поставување  на гипс и лонгета

Гипсевите секогаш се прават индивидуално, директно на пациентот, за комплетно да одговараат на формата на неговата рака или нога. Лонгетите, исто така, често се изработуваат индивидуално за пациентот, но постојат и готови лонгети од различни материјали, со различни димензии, кои брзо и лесно се поставуваат, доколку не е неопходно лонгетата прецизно да одговара на формата на повредениот дел од телото. Секогаш под гипсот или лонгетата раката или ногата прво се замотуваат со подлога, најчесто вата, која служи да го спречи прекумерниот притисок на гипсот врз мекото ткиво и кожата.

Понекогаш кај свежи повреди прво се поставува лонгета, па кога отокот ќе се намали се поставува гипс или обратно, кога повредата ќе биде во фаза на заздравување може гипсот да се замени со лонгета, која е полесна и овозможува поголема слобода на пациентот.

Гипсот и лонгетата, исто така, помагаат да се намали болката, отокот и мускулниот спазам (грч) кои се јавуваат како резултат на повредата. Тие се употребуваат и при други типови на повреди – шинување, истегнување, нагмечување на мекото ткиво, повреда на мускули и тетиви или по одредени хируршки интервенции

Гипсевите се изработуваат од гипсени завои, кои се потопуваат во вода и потоа се мотаат околу повредената рака или нога. Можат да се користат и завои од фиберглас, или импрегнирани со полиуретан, кои се полесни во однос на гипсениот завој, поцврсти и овозможуваат добивање на подобри рентгенски снимки преку гипс. Гипсениот завој, од друга страна овозможува подобро моделирање кај одредени повреди кај кои се бара специфична форма на гипсот или корекција на веќе поставениот гипс.

Потколена гипсена чизма
Мерки на внимание по поставување на гипсот

По поставувањето на гипсот, потребно е одредено време гипсот да се исуши и стврдне. Почетното стврднување на гипсот настанува за неколку минути, при што обично се чувствува развивање на топлина. Меѓутоа, комплетната цврстина гипсот ја добива по 24-48 часа, поради што е потребно да се внимава во тој период гипсот да не се скрши. Ова е особено важно за некои гипсеви на нозете, со кои може да се оди. Со одењето не треба да се отпочне пред да поминат 48 часа од поставувањето на гипсот. Во првите 24 часа треба да се избегнува и покривање на гипсот со облека или ќебиња, за тој полесно да се исуши.

(Во наредното продолжение: едноставни постапки кои ќе го намалат отокот по поставувањето на гипсот, кога е потребно итно јавување на лекар, правилно одржување на гипсевите и лонгетите и нивно отстранување)