Д-р Дарко Марчинко: Коронавирусот ни донесе загриженост, паника, страв, напнатост, а психичката сметка за стрес не застарува

Како да се погрижите за своето ментално здравје и да се ослободите од акутниот стрес, анализира еден од највлијателните психијатри во регионот, д-р Драко Марчинко, директор на Клиниката за психијатрија и психолошка медицина и професор на Медицинскиот факултет во Загреб. Тој советува како да го победиме затвореникот на минатото во себе и да тргнеме понатму по пандемијата со коронавирусот.

Анксиозноста која сите понекогаш ја чувствуваме како напнатост, загриженост, стрес, паника или страв е составен дел од животот, бидејќи станува збор за чувства кои ни се јавуваат во ситуации кои ги доживуваме како закана за иднината. Се проценува дека и до 10 проценти од популацијата страда од некоја форма на анксиозно пореметување, а чувствата на страв и неизвеност се уште поизразени во кризи.

Како да се носите со анксиозноста во време на најголемата светска пандемија каква што не е забележана во последните 140 години.

Нормално е повремено да доживеете чувство на нелагодност, но подолги периоди на емоционален стрес се штетни оти може да доведат до развој на потешки болести! Познато е дека во стресни ситуации ни помага движењето и умереното вежбање, правилното дишење, како и исхраната богата со намирници кои содржат антиоксиданти кои се клучни заштитници на здравјето.

Големото стресно случување како што е пандемијата со коронавирусот значајно влијае на психичкото функционирање на човекот. Секој посилен негативен надворешен стрес влијае на психолошките механизми на функционирање и созвада пречки на повеќе начини.

Терминот “затвореник на минатото“ во психолошка смисла опишува фиксација на тешките искуства кои лицето ги преживеало во реакцијата на тежок стрес или траума. Тешките искуства обично погаѓаат повеќе нивоа на психичкото функционирање. Поедноставно кажано, погоден е надворешниот, но и внатрешниот психички простор. Од една страна постојат низа на реални пречки, видливи и надворешно, од анксиозност, лошо расположение, разни форми на нелагодност и психичко страдање. Од друга страна, постои внатрешно чувство исполнето со доминантно негативни перцепции, во кое личноста е фокусирана на лоши искуства кои и донеле негативни стресови или трауматски искуства.

Се проценува дека и до 10 проценти од популацијата страда од некоја форма на анксиозно пореметување, а чувствата на страв и неизвеност се уште поизразени во кризи.

Што да се направи?

Соочете со негативните емоции

Значи, прво и основно е признанието на себе си дека стресното или трауматското искуство е тешко, и дека постојат последици на наведеното во функционирањето и во перцепцијата. Откако себе ќе си признаеме и кога ќе се соочиме со доминатно негативно обоените емоции, може да трнеме понатаму на патот на вистината.

Не го одложувајте соочувањето со негативните емоции

Притоа треба да се чувате од премногу поедноставнети објаснувања во смисла да се лошо што побрзо се заборави или лицето да се фокусира да “мисли позитивно и да не реагира на силен стрес или траума“. Докажано е дека силниот негативен стрес и траума на биолошко ниво условуваат излачување на стресни хормони како што е кортизолот кој негативно влијае на структурата на мозокот.

Така, на пример пролонгираниот стрес може да доведе до намалување на големината на хипокампусот, мозочна структура која е многу важна за емоциите и за обработка на информациите, и за помнењето.

Во ситуации на силни негативни реакции на стрес може да постои и пореметување на концентрацијата и функцијата на помнењето, и лицето може да се жали на понизок степен на интелектуално и друго функционирање. Добра вест е дека психичкото опоравување доведува до подобрување на големината и функцијата на хипокампусот.

Тешките искуства обично погаѓаат повеќе нивоа на психичкото функционирање.

Признајте ги пробелмите на блиски луѓе или побарајте стручна помош

Психичкото опоравување или поправање почнува со признавање на проблемот и вербализација на проблемските емоции во опкружување кое тоа може да го разбере. Често е потребна и стручна помош, во форма на психотерапија и други методи. При тоа со вербализацијата се спроведува и длабинска анализа на сопственото минато со акцент на проблемското и несвесното. Поединецот така може да биде извлечен од проблемите кои му ги носи сопственото минати, како и посвежите сеќавања, така и оние од претходните животни фази.

ЗАПОМНЕТЕ: Психичката сметка за стрес не застарува

Се поставува прашањето, дали во брзото темпо на западната цивилизација, човекот има волја и време да ги истагува преходните стресни ситуации или ни е полесно “да ги пикнеме под тепих“. Психата сепак има тенденција на помнење, а туркањето на содржината под тепих не значи дека сме го решиле проблемот, туку само сме го потиснале, одалечувајќи се од зоната на свесното. Содржините турнати во несвесно, тежнеат на враќање во свесниот дел на психата, па затоа  работата на своите психолошки потенцијали се исплатува, бидејќи “психичката смета за стрес“ никогаш не застарува.