Пишува: Д-р Слаѓана Јошевска Јовановска
Анестезиолог
РИВА или регионална интравенска анестезија е специфичен тип анестезија, едноставна и безбедена кога го изведува искусен анестезиолог. Се користи при мали хируршки процедури на екстремитетите. Кај овој вид анестезија на екстремитетот што ќе се оперира најпрво се поставува пневматска манжетна (слична на онаа за мерење притисок). Таа, пред да се започне со анестезијата и со интервенцијата, треба да се надуе за да се прекине циркулацијата низ екстремитетот и да се обезбеди бескрвно оперативно поле.
Со тоа ќе му се овозможи на хирургот лесно да ги идентификува структурите во текот на оперативниот зафат. Потоа се аплицира локалниот анестетик интравенски, низ вената на екстремитетот кој ќе се оперира дистално од претходно поставената и надуена манжетна.
КАДЕ И КОГА СЕ КОРИСТИ
РИВА се користи за операции на подлактница и на потколеница. Се употребува само кај кратки процедури кои траат до 40 минути или пократко, заради болката која се јавува од манжетната по 40- 60 минути и која може да се редуцира со употреба на двојна манжетна или со додавање на некои лекови на локалниот анестетик.
Манжетната мора да остане надуена минимум 20 минути откако е инјектиран локалниот анестетик. По 20 минути, 30 отсто од инјектираниот лек е фиксиран во ткивата и не е можно ослободување во системската циркулација. Максимално безбедно време во кое манжетната може да е надуена, според литературата, е 1-3 часа за да се избегне болка и оштетување на ткивото (на мускули, нерви). РИВА е побезбедна опција од општа анестезија, особено кај постари пациенти или кај оние со кардиоваскуларни или респираторни болести. Кај пациенти со зголемен крвен притисок треба да се води сметка манжетната да биде надуена на соодветно ниво. Мали деца не се погодни за РИВА, тие треба дополнително и да се седираат.
Контраиндикации за РИВА: болести на малите крвни садови на екстремитетите и масивна повреда на екстремитетот.
КАКО СЕ ПОДГОТВУВА ПАЦИЕНТОТ
Пред анестезирањето пациентот треба да е гладен, заради евентуално преминување во општа анестезија. Тој се приклучува на ЕКГ-монитор за да се следи работата на неговото срце и му се мери крвниот притисок. Се поставува канила колку може подолу на раката т.е. ногата која ќе се оперира и низ неа се инјектира локалниот анестетик. На спротивната рака, пак, се поставува канила за интравенски пристап низ која ќе се дадат антибиотик, аналгетици за постоперативно обезболување и интравенски течности. Пред процедурата екстремитетот треба да се испразни од крвта со негово подигање нагоре неколку минути или со употреба на гумена повеска со оклузија на брахијалната или поплитеалната артерија.
Релативни контраиндикации за празнење на крвта од екстремитетот кој ќе се оперира се: трауматизиран екстремитет; лоша срцева резерва (особено кога треба да се оперира нога, зашто пациентот може да не толерира ненадејни прераспределби на волуменот во циркулацијата) и сериозна инфекција на екстремитетот (постои опасност од системско ширење на инфекцијата).
Горниот дел на екстремитетот се заштитува со вата пред да се пласира и надуе манжетната. Се проверува отсуство на пулс на екстремитетот, а во текот на операцијата континуирано треба да се проверува манжетната да не се издишува постепено. Локалниот анестетик се инјектира бавно преку канила, а веќе по 5 минути може да се изведе хируршкото подготвување и прекривање.
Веќе по 20 минути од инјектирањето може да се почне со интервенцијата. Кога станува збор за РИВА на нога, базичната техника е иста како и кај рака, само што дозата на локалниот анестетик треба да се дуплира, што е поврзано со зголемен потенцијал на токсичност на локалниот анестетик. Притисокот во манжетната мора да е повисок за да ја прекине циркулацијата во артеријата на натколеницата, а тоа, пак, може да ја зголеми болката заради манжетната. Манжетната се поставува на натколеницата.
На крајот на процедурата РИВА манжетната постепено се издишува. Многу е важно внимателно набљудување на пациентот во овој момент, зашто може да настане ослободување на локалниот анестетик во циркулацијата, особено ако интервенцијата трае пократко од 20 минути. Максимални концентрации на локалниот анестетик во циркулацијата има 10 минути по отпуштање на манжетната, затоа пациентот треба внимателно да се набљудува (крвен притисок и ЕКГ) до 20 минути по отпуштање на манжетната.
МОЖНИ ЛИ СЕ КОМПЛИКАЦИИ ПРИ РИВА?
Најзначајна компликација при РИВА, која треба да се препознае, е ненамерно отпуштање на манжетната. – Ова може да резултира со несакано навлегување на големо количество локален анестетик во циркулацијата. Пациентот може да развие грчеви, гадење, повраќање, зуење во ушите, трпнење околу устата, мускулни грчеви и губење свест. Токму заради тоа, потребни се комплетна опрема за реанимација и ЕКГ-набљудување за цело време, вклучувајќи го и непосредниот период на отпуштање на манжетната. Ако се јават изразени симптоми заради токсичност на локалниот анестетик, треба да се започне со протоколот за реанимација, заштита на дишните патишта и ако е потребно и ендотрахеална интубација и вентилација.
