Д-р Лилјана Брајевиќ
Општ хирург
Штитната или тироидна жлезда, која се наоѓа на предната страна од вратот околу душникот, е една од најважните ендокрини жлезди во човековиот организам, бидејќи создава тироидни хормони и калцитонин кои се важни за одржување на нормалниот метаболизам и концентрација на калциумот во крвта кај човекот.
Во заболувањата на штитната жлезда, кои се третираат хируршки, спаѓаат нејзино дифузно зголемување, цисти, јазли и тумори кои, пак, можат да бидат бенигни и малигни.
Mалигните тумори денес се во пораст и кога се зборува за тумор на оваа жлезда се мисли токму на нив. Малигни тумори на штитната жлезда се јавуваат кај околу 0,4 отсто од популацијата. Симптомите од бенигните тумори се атипични и ретки, бидејќи се мали и бавно растат. Најчесто се откриваат кога пациентот случајно ќе ги напипа или при различни дијагностички иследувања. Околу 70 отсто од нив се афункционални, односно не влијаат на нормалната продукција на тироидните хормони, 20 отсто се со гранична функција, а само 10 отсто доведуваат до зголемена продукција на хормони. Во принцип, секој јазол на штитната жлезда, кој е поголем од 1 сантиметар и кој расте, треба хируршки да се отстрани. Малигните тумори, пак, се петти најчест тумор кај млади жени под 45 година.
ЖЕНИТЕ ЧЕТИРИ ПАТИ ПОЗАГРОЗЕНИ ОД МАЖИТЕ
Туморите на штитната жлезда се јавуваат четири пати почесто кај жените одошто кај мажите. Причината за малигните тумори не е позната, иако се смета дека зрачењето во пределот на вратот, долгогодишна гушавост и бенигните промени кои не се третираат може да се дел од причините. Според потеклото, овие тумори се поделени во две групи – карциноми од епително потекло и карциноми од потпорно ткиво (саркоми, лимфоми…).
Од карциномите од епително потекло се јавуваат фоликуларна, папиларна, медуларна и анапластична форма. Најчесто се откриваат при напипување како помал или поголем јазол, цврст и нејасно ограничен од околината.
Симптомите, кои се јавуваат како резултат на околен притисок на органите, се засипнат глас, отежнато голтање и слично.
Дијагноза се поставува со ехо и со скен на жлездата, а најбитна е пункционата биопсија за да се одреди дали промената е бенигна или малигна. Бидејќи карциномите се шират во околните лимфни јазли на вратот, на белите дробови или на црниот дроб, по потреба се прави компјутерска томографија на вратот и на белите дробови кај напреднати стадиуми на болеста.
БЕЗБЕДНА ОПЕРАЦИЈА И САМО ДВА ДЕНА ВО БОЛНИЦА
Eдинствен и најдобар третман е хируршко отстранување на целата жлезда и во зависност од локалниот наод (проширување на болеста на околните лимфни јазли) се отстрануваат околните лимфни јазли. Потоа отстранетото ткиво се праќа на патохистолошко испитување за да се одреди типот на карцином и стадиумот на болеста. Оперативната интервенција опфаќа делумно или комплетно отстранување на жлездата по претходно спроведени дијагностички постапки.
Интервенцијата се изведува како претходно планиран зафат врз пациент во стабилна општа состојба, детално проценета во предоперативен анестезиолошки преглед. Операцијата се изведува во општа анестезија. Се прави мал хоризонтален кожен рез на базата на вратот преку кој се отстранува жлездата и по потреба околните лимфните јазли.
Постоперативно пациентот останува само два дена во болница, и може веднаш да се врати на секојдневните обврски. Најчести компликации кои може да се појават по операцијата е собирање на помало количество течност во предел на раната (сером) кој, или спонтано се ресорбира или може да се извади со игла по ехо, потоа може да се направи инфекција, крвавење, повреда на нервот кој ги инервира гласните жици, хипокалциемија. По операцијата се практикува зрачење со радиојод.
Прогнозата за лекувањето е релативно добра ако болеста се открие во рана фаза, кога не е проширена во околните органи. Кај пациентите кај кои е отстранета целата штитна жлезда се потребни редовни контроли и доживотно да земаат хормонска терапија.
