Гинеколошка култура
На кој начин треба да ја негуваме гинеколошката култура и како да се ствараат тие навики?
Секоја девојка којашто имала сексуални односи треба после односот, односно кога ќе стане сексуално активна, еднаш годишно да оди на гинеколог, да се земе ПАП и да се направи ехо, она што важи за сите жени. Меѓутоа, кај нас, ете, девојките немаат таква навика што делумно е и вина на нас лекарите, што тоа не сме го испромовирале.
Многу често им зборувам на девојчињата кога ќе дојдат кај мене, а кои имаат по 22-23 години и веќе три-четири години имале односи, а доаѓаат само кога имаат некоја мака, или инфекција или останала бремена… Постојано ги карам зошто да им биде првиот контакт со гинеколог за некој проблем, зошто не направиле ПАП тест или зошто прават ехо првпат, а веќе неколку години имале односи?! Во таа смисла, многу работам, разговарам со нив, а тоа за што зборуваме, веројатно, подоцна ќе се прошири и на нивните другарки.
Зошто контактот со гинекологот да биде за некоја проблематика? Тоа треба да им биде некоја рутина, да се информираат, секоја девојка без разлика дали имала или немала сексуален однос, а посебно ако имала, мора да си избере матичен гинеколог и еднаш годишно да ги прави тие рутински контроли во смисла на ПАП и ултразвучен наод, затоа што многу често кај девојчиња ќе се открие некоја проблематика на време којашто може да се истретира, посебно со цисти на јајници, ендометриози, па и малигни заболувања кои доста често се среќаваат и кај млади девојки, како не би имале проблем и понатаму во повозрасните години кога ќе сакаат да си остварат и потомство. Во таа насока, апелирам сите девојки кои се сексуално активни задолжително да си одберат матичен гинеколог, дали во населбата каде што им е најблиску или каде што имаат сознанија за одреден гинеколог, да се обратат и да вршат редовни контроли.
-
Ние гинеколозите препорачуваме најевтино, а најкорисно средство е презервативот. Со тоа не само што се спречуваат несакани бремености, туку и се штитат од полово преносливи заболувања.
Младите се генерално информирани, но тешко доаѓаат кај гинеколог
Со таа превенција многу работи ќе се искоренат, затоа што ние, за жал, сме една од водечките земји со највисок процент на карцином на грло на матката, што не е случај во развиените држави, каде речиси и да не постои овој карцином или се фаќа во почетната фаза, а посебно кај тие операции на инвазивни карциноми, кои не секогаш имаат и добар крај. Најчесто се откриваат во доцна фаза, па се прават радикални операции, коишто многу често не се знае како ќе завршат. И ние сме, за жал, една од водечките земји во негативна смисла во раното откривање и во скринингот. И тоа општо важи и за целата наша популација. Треба да се створи таа здравствена култура, општо да се прават редовни систематски прегледи. Токму затоа апелирам да се работи со младите, може да се организираат и предавања во училиштата… Работата треба да се почне од корен и со тие прегледи ќе уследат и препораките – да се внимава, да не останат бремени, да се користат заштитни средства, контрацептивни таблети или презерватив…
Ние гинеколозите препорачуваме најевтино, а најкорисно средство е презервативот. Со тоа не само што се спречуваат несакани бремености, туку се и заштита од полово преносливи заболувања, посебно ХПВ вирусот кој е во експанзија и е еден од главните причинители за овие промени на грлото на матката, така што со таа едукација, со тој разговор со пациентката, ние ќе постигнеме многу поголем ефект. Младите се генерално информирани, но некако тешко доаѓаат кај гинеколог.
Со самото доаѓање на гинеколог младите девојки ќе си постават и многу други прашања кои ги интересираат и понатаму ќе си добијат препораки.
Штета е во 21 век да имаме пациенти со инванзивен карцином на грло на матка
ХПВ вакцина: Мој апел е да се вакцинираат девојчињата, јас и дадов на мојата ќерка
Кога се прави едукација на младите, забележувам дека голем дел од луѓето се некако исплашени од овие вакцини. Родителите не ги вакцинират женските деца, а би требало на 12 години да се вакцинираат и мој апел е да се вакцинираат. Апсолутно не може да има штета од вакцината. Со вакцината се подига имунитетот и нема зошто да не се вакцинираат девојчињата.
Ми се јавуваат родители и ме прашуваат дали да им стават вакцина на своите деца, но речиси 100 отсто од нив не ја ставаат вакцината, а прашуваат. Јас им велам задолжително да дадете, јас и дадов на ќерка ми на 12 години, ако тоа ви значи нешто. После кога ќе ги прашам дали ја ставиле вакцината, викаат не, зашто никој од школото не ставил и тука е улогата на здравствените власти да се направи промоција и да даде до знаење дека е медицински издржано, а не дека некој форсира или прави бизнис.
И повозрасните жени треба да посетуваат гинеколог
Ако жената влегла во менопауза не значи дека не треба да посетува гинеколог. И за неа важат истите правила: до 70 год се прави ПАП и ултразвучен преглед, зашто во тие поодминати години не ретко се јавуваат карциноми на јајници, ќе се појави некоја циста на јајник, а жените мислат дека ако влегле во менопауза не им треба повеќе преглед на гинеколог. Значи, до 70 год. се зема ПАП, а над 70 год. се прави ехо на гениталните органи и преглед на надворешните органи, на вулва, на вагина, зашто кај возрасни жени се чести тие интраепителијални лезии на вулва, на кожата околу вагината да се појави некој карцином. Од симптоми се појавува чешање, зголем свраб и жените не обраќаат внимание, си велат од староста е, ќе стават некоја маст, кантарионче, но не ретко тука нешто се крие и задолжително кога нешто упорно опстојува и не се смирува, треба да се посети гинеколог и ако има некоја промена да се лекува.
Замрзнување на јајни клетки
Ако редовно се оди на контрола, гинекологот на ехо може да забележи доколку јајниците немаат многу резерви. Многупати кога сум забележал, тоа и го кажувам на жената особено ако не е мажена или нема партнер. Многу од нив одат на замрзнување на јајни клетки. Доколку се забележи дека пациентката има намалени оваријални резерви што се утврдува ултразвучно и по пат на лабораторија, тогаш на пациентката и советуваме да отиде на еден циклус на стимулирање, да се извлечат јајните клетки и потоа да се замрзнат, па во дадена прилика пациентката да си ги искористи.
Истото го советуваме и кај млади жени со малигни заболувања, да се замрзнат јајните клетки, доколку треба да се направи операција на јајници или некој друг орган по што ќе следува хемотерапија, која неминовно ќе делува и на половите жлезди, ќе ги оштети, па понатаму можеби нема да се функционални. Во тој случај се советува криопрезервација на јајни клетки.
