Пишува: Д-р Елена Петрова
Гинеколог – акушер
Прееклампсијата е чест проблем во текот на бременоста. Оваа состојба (некогаш се означува како покачен притисок предизвикан од бременоста) се карактеризира со покачен притисок и со присуство на протеини во урината по 20. недела на бременоста. Прееклампсијата често доведува само до умерено покачување на притисокот. Доколку не се третира соодветно, може да доведе до сериозни, дури и фатални компликации по мајката и бебето.
РАНО ОТКРИВАЊЕ
Иако точната причина за прееклампсијата не е позната, повеќето автори се согласуваат дека таа е поврзана со постелката, па ако постои, тогаш се смета дека е мултидисциплинарна болест. Оттука и начинот за превенција на прееклампсијата не е дефинитивен. Се препорачува внесување помалку сол и менување на дневните активности во текот на бременоста за да се намали ризикот. Најдобриот начин да се погрижите за вас и вашето бебе е да одите на редовни контроли во текот на бременоста. Доколку прееклампсијата се открие рано, гинекологот ќе има можност да ги спречи компликациите. Генерално е познато дека жените кои одржуваат нормална телесна тежина пред и во текот на бременоста, имаат за повеќе од 70 отсто помал ризик.
ЕДИНСТВЕН ИЗЛЕЗ
Единствен излез од прееклампсијата е породувањето на мајката. Доколку оваа состојба се развие кон крајот на бременоста, породувањето е најсигурно решение. Доколку прееклампсијата се дијагностицира во пораната бременост, гинекологот и мајката се соочуваат со деликатна задача да се продолжи бременоста и со тоа да му се овозможи на бебето да созрее, а притоа мајката и бебето да не се изложат на ризик од сериозни компликации.
ДА СЕ ПРЕПОЗНАЕ ПРЕЕКЛАМПСИЈА
Знаци за прееклампсија се покачување на крвниот притисок (хипертензија) и присуство на протеини во урината (протеинуриа) по 20-та недела на бременоста. Губењето на протеините е поврзано со проблем во бубрезите. Гинекологот вообичаено ги открива овие симптоми во текот на редовните пренатални прегледи.
Други знаци и симптоми на прееклампсија може да се развијат постапно или да се појават ненадејно и вклучуваат:
- Силна главоболка
- Промени во видот, вклучувајќи и привремено губење на видот, заматен вид или пречувствителност на светлина
- Болка во горниот дел од стомакот, често под десниот ребрен лак
- Гадење и повраќање
- Вртоглавица
- Намалено мокрење
- Брзо зголемување на тежината, типично повеќе од еден килограм неделно
- Појавата на отоци (едеми), особено на лицето и на рацете, е честа појава при прееклампсијата.
Сепак, натекувањето не се смета за сигурен знак за оваа состојба, бидејќи исто се појавува и во многу нормални бремености.
ДРУГИ ПРИЧИНИ ЗА ПОКАЧЕН ПРИТИСОК
Прееклампсијата е една од четирите состојби на нарушување на притисокот до кои доаѓа во бременоста.
Другите три се:
Гестациски притисок. Жените со гестациски притисок имаат покачен притисок, но без губење на протеини преку урината. Некои од овие жени може да развијат и прееклампсија.
Хронична хипертензија. Оваа состојба се карактеризира со покачување на притисокот пред 20-та недела на бременоста, или трае повеќе од 12 недели по породувањето. Често се случува хроничната хипертензија да постоела и пред бременоста, но не била откриена.
Прееклампсија накалемена на хронична хипертензија. Со овој термин се опишуваат жените кои имаат хронична хипертензија пред бременоста, а во бременоста доаѓа до влошување на притисокот и губење на протеини преку урината.
ПРИЧИНИТЕЛИ
- Инсуфициентен (недостаточен) проток на крв низ матката
- Оштетување на крвните садови
- Проблем со имуниот систем
- Лоша исхрана
- Прееклампсијата се развива само во бременоста.
Фактори на ризик се:
Анамнеза за прееклампсија. Појава на прееклампсија во претходна бременост или кај некоја блиска роднина го зголемува ризикот од развој на оваа состојба.
Прва бременост. Ризикот од развој на прееклампсија е највисок во текот на првата бременост, или, пак, прва бременост со нов партнер.
Возраст. Ризикот од развивање прееклампсија е повисок кај бремените жени постари од 35 години.
Дебелина. Ризикот е повисок кај дебелите жени.
Мултипла бременост. Прееклампсијата е почеста кај трудниците кои носат двојки, тројки или повеќе бебиња.
Гестациски дијабетес. Жените кои развиваат гестациски дијабетес, со напредувањето на бременоста имаат поголем ризик од развој на прееклампсија.
Анамнеза за одредени состојби или заболувања. Постоењето на одредени состојби пред забременувањето, како на пр. хронично покачен крвен притисок, дијабетес, заболување на бубрезите или лупус, го зголемува ризикот од прееклампсија.
